भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हालींच देशभर दिवाळी जाली. फोग आनी दिवाळी हें आयज समीकरणूच जालां. कांय राज्यांनी, खास करून उत्तरे कडेन दर वर्सा दिवाळेच्या वेळार व्हड प्रमाणांत फोग मारतात. खास करून माराण, गर्नाल, नारंगां…!! जाका लागून हवेचें प्रदुशणच न्हय तर आवाज प्रदुशणूय जाता. फोगाचे इतलेच दुश्परिणाम नात, तर हेर जायते दुश्परिणाम फोगाक लागून जातात, देखूनच दर वर्सा दिवाळी येता तेन्ना सरकारी एजन्सी, समाजीक आनी पर्यावरणवादी संस्था नागरिकांक दिवाळीच्या वेळार चड फोग लावचो न्हय अशें आवाहन करतात. दिवाळी फोग नासतना मनोवची हे खातीर वेगवेगळे उपक्रम आयोजीत करतात. ताचे विशीं लोक जागृताय शाळा आनी म्हाविद्यालयांतल्यान जाता. फोगचे दुश्परिणाम समजावन सांगतात आनी ताची गरजूय आसा. फोग मुक्त दिवाळी मनोवप ही काळाची गरज. फोगाक लागून जायते दुश्परिणाम जातात, हें तुमी दिवाळेक पळयल्यात आसतलेच. दिल्ली सारक्या शारांत फोगाचेर बंदी घाल्ली. सरकारी संस्था, समाजीक आनी पर्यावरण संघटना हांच्या आवाहनांक आनी यत्नांक बरेंच यश मेळपाक लागलां. अंदूं दिवाळे वेळार लोकांनी फोग लायलो, पूण फाटल्या वर्सा परस ताचें प्रमाण उणे आशिल्लें. फोगाच्या वायट परिणामांची नागरिकांक जाणविकाय जावपाक लागल्या. ते खातीर सरकारी संस्थांक, समाजीक संस्थांक आनी पर्यावरणवादी संघटनांक परबीं दिवची पडटलीं. नागरिकांचेय उपकार मानपाक जाय. तांणी फोगाचें प्रमाण उणें केलें, हे खातीर येवकार.
नागरिकांनी दिवाळेच्या दिसांनी जशी जागृकताय दाखयली तशी हेर वेळारुय दाखोवपाक जाय. कारण आमच्या देशांत फोग फकत दिवाळे वेळारुच पेटयनात, तर वर्सभरुय तो पेट्टा. थोड्यांक तर कारण लागना. मागीर तो उत्सव आसूं वा सुखी प्रसंग.
फोग मारून उत्सव आनी सुखी खीण मनोवपाची चाल आसा. कांय जाण फोग मारून नव्या वर्साक येवकार दितात. 31 डिसेंबराच्या मध्यानरातीं कान बसतले इतलो फोग मारतात. तांका आडावपाक वचपी लोकांक तें शाणपणां सांगतात. नाताळाचे रातीं फोगय फुट्टा. कांय वेवसायीक आस्थापनां ह्या कामांत फुडाकार घेतात. ईदा दिसा चंद्र दिसतकच कांय वाठारांनी फोग मारतात. वाडदीस मनयतना फोग मारपाचें फॅड पयलीं सावन आसा. आतां गांवांनीय तें पावलां. लग्नांतय फोग पळोवंक मेळटात. दिवाळे दिसा फोग मारचो न्हय अशें आवाहन करपी राजकी फुडाऱ्यांच्या जैताच्या मिरवणुकांनी, राजकी मेळाव्यांतय व्हड प्रमाणांत फोगाचो वापर जाता. दिवाळेक, चवथीक चड फोग मारचो न्हय, अशें म्हणपी लोक ह्या वेळार तोंड धांपून ओग्गी रावतात. तांकां निशेध करपाक भंय दिसता.
दिवाळेच्या पांच दिसांनी फोगाक लागून जावपी दुश्परिणाम हेर वेळा वयल्या फोगाक लागूनय जातात. देखून ह्या हेर वेळार फोगाचेर निर्बंध घालचे. सरकारान ह्या कामात फुडाकार घेवचो. नागरिकांनीय फोग मारूनच सण, परबो मनोवपााक जाय, ही मानसिकताय बदलची. दिवाळेच्या वेळार फोगा विशीं नागरिकांनी दाखयल्ली जागृताय वर्सभर दाखोवंक जाय.
भुरग्यांनो मैदानाचेर वचात
आयचें युग विज्ञान आनी तंत्रगिन्यानाचें. एकविसाव्या शेंकड्यांतल्या विज्ञान आनी तंत्रगिन्यानाच्या ह्या युगांत स्मार्ट फोन, इंटरनॅट सगळ्यांच्या जिविताचो एक वेगळांव नजं असो वांटो जाला. घरांतल्या जाण्ट्यां मदींच न्हय तर शाळेंतल्या भुरग्यांच्या हातांतूय मोबायल फोन दिसपाक लागल्यात. दरेकलो दिसांतल्यान दोन वरां तरी फोनाचेर आसता. कोरोनाच्या काळांत आवय- बापायन ऑनलायन शिक्षण घेवपा खातीर दिल्लो मोबायल फोन अजूनय भुरग्यांच्या हातांत आसा. तोच मोबायल आयज भुरग्यांचो सगळ्यांत लागींचो वांगडी जाला.
सकाळी जागो जाता तेन्ना सावन रातचो न्हिद मेरेन भुरगीं मोबायलाक दसून आसतात. आयच्या विज्ञान आनी तंत्रगिन्यानाच्या काळांत मोबायल ही एक गरज. तरीय हें उपकरण फकत गरज पडल्यार वापरपाक जाय, पूण आयज मोबायल हें भुरग्यां खातीर खेळणें जालां. आयचीं भुरगीं मोबायल फोनाक भुल्ल्यांत. कांय तरणाटे तर दिसाक पांच ते सात वरां मोबायल फोनाचेर आसतात. असल्या तरणाट्यांचीं, भुरग्यांची शारिरीक आनी बौद्धीक वाड आडकून उरता. आयचीं भुरगीं चडशीं टिव्ही, संगणक, मोबायल, इंटरनॅट, व्हिडियो गेम, व्हॉट्सअॅप, फेसबूक, इंस्टाग्राम अशा सोशल मिडियाचेर बुडून आसात. तंत्रगिन्यानाच्या राकेसान भुरग्यांचें भुरगेपण खावन उडयलां.
आदल्या काळांत शाळा सुट्टकच वा सुटयेंत गांवचे मैदान भुरग्यांनी भरिल्लें आसताले, पूण आयज विज्ञान आनी तंत्रगिन्यानाच्या युगांत तें मैदान रिकामी जालां अशें चित्र दिसता. भुरगीं क्रिकेट सोडल्यार भायले खेळ खेळटना दिसना. कांय कडेन फुटबाॅल खेळटात. पूण. आयच्या भुरग्यांक देशी खेळां विशीं खबर लेगीत ना. गड्ड्यांनी, कोंयडे बाल, लगोऱ्यो खेळटना तर कोणूच दिसनात. आयच्या भुरग्यांक वडाच्या पारंब्यांक धरून लोंबकळप खबर ना. महाराष्ट्र, पंजाबांत कुस्ती खेळटा तितली, हेर कडेन तें दिसना. कांय भुरगीं जिमांनी वतात, पूण धांवप, जाॅगींक करप तीं करीनात. लिपचेंल्यांनी, भोंवरो खेळपीं भुरगीं आदल्या तेंपारुच दिसतालीं. पोरण्या मेंयाचो, कपड्याचो बाॅल तयार करून तो फाटीर मारपाचो खेळ आयज कोणाक याद आसचो ना.
कब्बडी फक्त सर्ती पुरती उरल्या. दोरये वयल्यो उडक्यो मारपी खूब कमी. लंगडी खेळ फक्त शाळे पुरतो उरला. पीटीचीं वरां भरपाक. देशी खेळांक लागून भुरग्यांक व्यायाम जातालो. ह्या खेळांक लागून भुरग्यां मदीं संघटनात्मक भावना, एकवट, मोग, फुडारपणाचे गूण तयार जातात. ह्या खेळाचे सुवातेर आतां टीव्ही, संगणक, मोबायल व्हिडियो गेम आयल्यात. हातून भुरग्यांची बौद्धीक उदरगत जाता अशें दिसलें तरी तांची शारिरीक उदरगत जायना. हाचेर गंभीरतायेन विचार करपाची गरज आसा. भुरग्यांक परतून मैदानाचेर हाडप ही पालक, शिक्षक आनी समाजांतल्या सगळ्या घटकांची जापसालदारकी.
श्याम ठाणेदार
9922546295
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
