दिल्ल्या उतराचे अखंडतायेचें दर्शन घडोवपी : फुलां आनी कांटे

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

तियात्र म्हणटकच नव्या आनी आदल्या कलाकारांची याद जाता. तियात्राक मदेंच एक असो काळ आयलो जेन्ना सी. आल्वारीस सारके खडेगांठ कलाकार मुंबयच्यान पंगड घेवन येवंक लागले. गोंय स्वातंत्र्या आदीं लेगीत तियात्र फुलिल्लो आशिल्लो जाल्यार पासून ताचेर जायतीं बंधनां आशिल्लीं. तियात्राक सॅन्सोर लागतालो आनी तियात्र माचयेर हाडचे पयलीं सरकाराची मान्यताय घेवंची पडटाली. हे खातीर गोंया परस मुंबयत आनी हेर कडेन तियात्रान पाळां घट केल्लीं. घड्ये हेच खातीर तेन्ना गोंया परस चड तियात्रिस्त घडले. ते थंय घडले म्हणजे ते थंयचे स्थानीक न्हय, नोकरे खातीर थंय राबितो करून आशिल्ल्या लोकांनीच मुंबय जल्माक आयिल्लो तियात्र केळयलो. जुआंव आगुस्तीन फेर्नांडीस हाणें आपल्या तियात्राचीं पुस्तकां काडून एक बरी देख घालून दिली. आयज आमी पळेतात जायत्या जणांचीं तियात्रपुस्तकां आसात, पूण जायत्या ज्येश्ठ तियात्रिस्तांची पुस्तकां मेळनात. तरी प्रेम कुमार हाचें तियात्रपुस्तक हाताक मेळ्ळें तें रोखडेंच वाचून काडलें. ह्या पुस्तकांत दोन तियात्र आसात. पयलो फुलां आनी कांटे जाल्यार दुसरो जवान.  ह्या लेखांत आमी ‘फुलां आनी कांटे’ ह्या तियात्रा विशीं वाचुंया.

पुस्तका विशीं

‘फुलां आनी कांटे’ आनी ‘जवान’ हें प्रेम कुमाराचें पुस्तक श्रृतू ऑफसॅट हाणीं छापलां जाल्यार गोवा कोंकणी अकादेमीन उजवाडायलां. पुस्तकाचें मुखचित्र विली गोयस हाणें चित्रायलां आनी कव्हराच्या फाटल्या पानाचेर बरोवप्याची वळख दिल्या.  पुस्तकाक सुमार एकशें पन्नास पानां आसात आनी ताचें मोल फकत 90 रुपया आसा. तियात्रांत कसली-कसली भुमिका आसा आनी तांचें नातें कितें आसा हाची बरोवप्यान वळख दिल्ली आसा.

पुस्तकाचो गाभो

तियात्राची सुरवात पेजाद जाता. पयल्याच देखाव्यांत दर्याचें चित्रण दाखयलां जंय एक चेडूं (रूथ) दर्यांत जीव दिवंक उडी मारता पूण ब्रॉन्सन ताका पळेता आनी तो दर्यांत उडी मारून ताका वांचयता. तेन्ना रुथाक दिसता तो आपलो फायदो घेवंक सोदता म्हण पूण तो एक देखिवंत भुरगो आसता. ताणें खात्री दितच तें ताका आपली काणी सांगता.  ताका दोग चेड्यांनी फटयलां आनी ताणींच ताचें नांव इबाडून लोकाक नाका जाल्ल्यो खबरो सांगल्यात. हरशीं तें शत-प्रतिशत पवित्र. ताचो कुड्डो बापूय आनी पांगळो भाव सत जाणून घेनासतना, लोकाच्यो खबरो आयकून ताका घरांत रेस्पेत मान दिनात.  तें जोडटा आसतनाय ताका किकोंत करतात म्हण तें जीव दिवंक गेल्लें. ब्रॉन्सनान आपूण काजार जावंक तयार आसा हाचेर तें विस्वास दवरता आनी जिवीत नव्यान जियेवंक निचेव करता. मागीर ब्रॉन्सन आपल्या बापायक रुथाचो हात मागूंक धाडटा. सगळें बरे भशेन फुडें वता. दोनूय कुटुंबां काजार करूंक तयार जातात. पूण मदेंच रुथाचे आदले मोगी चाल खेळटात आनी ब्रॉन्सनाच्या बापायक घुस्पायतात. व्हिलन नासल्यार खंयचेय कलेक रंग येना ते भशेन हांगाय घडटा. तियात्रांत वळणार- वळणां येतात.  ह्यो सगळ्यो घडामोडी बरोवप्यान बेसबरे तरेन फुडें व्हेल्यात. आधारी पात्रां खातीर फावो तशे संवाद वाचूंक मेळटात. रूथ आनी ब्रॉन्सन हीं मुखेल पात्रां निमाणीं काजार जातात?  कुड्डो बापूय आनी पांगळो भाव सगळें निटायेर घालतात?  रुथाचे मोगी ताचे काजार आडावंक जैतिवंत जातात?  ह्या सारक्या प्रस्नांच्यो जापो तुमी पुस्तक वाचून सोदून काडच्यो.

खाशेलेपण

तियात्र वजनादीक संवदांनी भरला. कांय संवाद पळेल्यार मुखेल भुमिका करप्यांनी तियात्रांत जीव ओतला आनी सगळें कितें सहजपणान घडटा अशेंच जाणवता.  हे शिवाय तियात्राचे मांडावळींत बरोवप्यान हांसती-खेळटी भुमिका बरयल्या जी खंयच्याय कलाकारांक तियात्र माचयेर हाडूंक सोंपेपण आसतलें. तियात्रांत धा कांत आसात आनी ते कलाकार आनी भुमिके विशीं बरेंच कितें सांगतात. 

तियात्रांतली भास

प्रेम कुमाराचो ‘अर्दी भाकरी’ हो तियात्र पळेवपाची संद मेळिल्ली. ताची भास सादी पूण तियात्राक उंचाय हाडपी आसा.  ताच्या संवादांनी कलाकारांक एकामेकां कडली ओड जाणवता. एक कलाकारान उलयतना दुसऱ्या कलाकाराक कसो मुठींत धरुंक जाय हाची जाणीव बरोवप्याक आसा हें होलमता. एकूच देख दिवंची जाल्यार, रूथ म्हणटा, ‘म्हजी काणी एका पिसुडलेल्या फुलाची काणी, म्हजी काणी एका बावलेल्या फुलाची काणी. म्हजी काणी एका परमळ नासलेल्या फुलाची काणी. म्हजी काणी एका पांया तळा मस्तून सोडलेल्या फुलाची काणी.’

ऑपाऱ्यांचो वापर

पुराय तियात्रांत खूब म्हणल्यार खूब ऑपारी आसात.  तियात्रांतलो पयलोच संवाद पळेयात, ‘चेडवाचें जिवीत एके वाती परीं.  जशी ती वात काळखांत आसलेल्यांक उजवाड दाखोवन आपूण उज्या धगान कडटा, तेच परीं चेडूं आपूण मोगान आसलेल्या चेड्याक धादशी करूंक, आपल्या फुडाराचेर काळें ओडटा’, ‘ताळी एका हातान वाजना, ताळी वाजोवंक दोनूय हातांची गरज पडटा’, ‘भांगार चिकलांत पुरोवन दवरल्यार कळमेना. चिकलांतलें भायर काडटच पर्थून पर्जळटा’, हे सारक्यो खूब- खूब ऑपारी ह्या तियात्रपुस्तकांत वाचूंक मेळटात.

एन. शिवदासाचीं दोन उतरां

2009 वर्सा उजवाडायिल्ल्या पुस्तकांत तेन्नाचो अध्यक्ष एन. शिवदास आपल्या दोन उतरांत म्हणटा, “शेंकडो जावन गेलो तियात्र हो कलाप्रकार गोंयकारांक भुलयता आनी काळजाक खोशी करता.  जावं ते मागीर साश्टीच्या गांवांनी वा बार्देजांत, तियात्रांच्या मोग्यांक गोंयकार तियात्रिस्तांनी बरेबरे तियात्र दिल्ले आसात, पूण बऱ्याच तियात्रांचे प्रयोग जातच त्या तियात्रांचीं हातबरपां दुसऱ्यांक वाचूंक सोड, पळेवंक लेगीत मेळनासलीं. दुसरे वटेन कोंकणी नाटक मात प्रयोग जातच वा प्रयोग जावंचे पयलीं सुद्दां पुस्तकाच्या रुपान लोकाच्या हातांत पावतालें आनी पावता. आतां आमच्या तियात्राचीं पुस्तकां उजवाडा येवंक लागल्यांत आनी हो वावर गोवा कोंकणी अकादेमीन केला, हें अभिमानान सांगपाक आमकां खोस जाता.” आतां अशीं पुस्तकां तियात्र अकादेमी उजवाडावंक लागल्या ती बरी गजाल. 

सोंपयतना…

प्रेम कुमार एक खडेगांठ तियात्र बरोवपी (ताची वळख फुडल्या भागांत) जाल्ल्यान आनी तो स्वता चरित्र कलाकार आशिल्ल्यान ताचे तियात्र पळेवंक खूब प्रेक्षक आशेन रावताले.  एक बरी कलाकृती पळेवंक मेळटली हाची तांकां खात्री आसताली. ताणें हिंदी फिल्मांनी भुमिका केल्ल्यान थंयचो बरो अणभव तो तियात्रांत घालतालो, तें ताचें वेगळें खाशेलेपण आसतालें.  तो मुंबय रावपी जाल्ल्यान ताचें जायतें बरप थंय निश्चितूच पडून आसतलें, तें कोणें तरी फुडाकार घेवन पुस्तक रुपान हाडचें अशी हांव विनंती करतां. ह्या तियात्रा खातीर प्रेम कुमाराची तुस्त- तोखणाय करुंकूच जाय. वाचूंक तयार रावात ताच्या ‘जवान ’ ह्या दुसऱ्या तियात्राचो विमर्सो.

– विन्सी क्वाद्रूस, 

राय, साश्ट.

मो. – ९८२२५८७४९८