दिल्ली अग्नीकांड : न्यायपालिका बॅकफूटार

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

न्यायपालिका हो लोकशायेच्या किल्ल्याचो निमणो बुरूज म्हणुं येता. तेन्ना राजकी धवळाधवळ आनी भ्रश्टाचारान ताका वेर वच्ची न्हय म्हूण जतनाय घेवपाची जापसालदारकी न्यायाधिशांची आसता.

जागतिक नामनेचे नाटककार विल्यम शेक्सपीयर हांणी ‘कॉमेडी ऑफ एरर्स’ नांवाचें एक फार्सिकल नाटकुलें बरयलां. हातूंत पात्रांनी चुको केल्ले कारणान एका फाटल्यान एक हास्यास्पद प्रसंग घडटात. गेल्ले पंद्रशींत राजधानी दिल्लींत उच्च आनी सर्वोच्च न्यायसंस्था, पुलीस, फायर ब्रिगेड हांणीय असलेंच नाटक सादर केलें.
पंदरा दीस फाटीं दिल्लींत उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशाच्या आवट हावसांत उजो लागलो. थंय चार- पांच साकांनी अदमाशे 15 कोटी आसपास मोलाच्यो नोटी जळटना सांपडिल्ल्या कारणान न्यायपालिका हुलपली. गुन्यांवकारी, भ्रश्टाचारी, सिद्धांतहीन दलबदलू हे लोकप्रतिनिधी, मंत्री म्हूण वावुरतात तेन्ना लोकशायीच्या दोन स्तंभां कडल्यान – कायदेमंडळ आनी कार्यकारी मंडळ – लोकांचो अपेक्षाभंग जाल्लो दिसता. चौथो स्तंभ मिडिया सत्तेच्या मांडयेर खेळटा म्हूण जागतिक प्रेस फ्रीडम क्रमांकात 180 देशांत आमी 159 चेर पावल्यात. तिसरो स्तंभ न्यायपालिका. न्यायाधीशां कडल्यान निश्पक्षपातीपणान, प्रामाणिकपणान, सांविधानिक मुल्ल्यां जोपासत न्यायदान करपाची अपेक्षा आसतना असली नोट कांडां भ्रश्टाचार जाल्ल्याचो संकेत दितात.
उजो 14 तारखेच्या धुलिवंदन परबेच्या मध्यानरातीं लागिल्लो आनी न्यायाधीश वर्मा घरा नाशिल्ल्यान कुटुंबान उजो पालोवपी दळाक पाचारण केलें. उपरांत थंय पुलीस पावले. आता हांगाच्यान कॉमेडीक सुरवात जाता.
दिल्ली फायर ब्रिगेडीक नोटो ताब्यांत घेवपाची अथवा कायदेशीर गुन्यांवकारी प्रक्रिया सुरू करपाचो अधिकार ना हें समजुंयेता, पूण तांचो कर्मचारी उजो पालयतात थंय जळक्यो नोटो विडियोंत धडधडीत दिसता आसतना तांच्या डायरेक्टरान नोटो सांपडल्यो नात अशें सांगप हाचें अजाप दिसता.
दिल्लींत दिल्ली पुलीस दिल्लींतल्या उच्च न्यायालयाच्या मुखेल न्यायाधीशाक ह्या प्रसंगा विशीं दुसऱ्या दिसा 15 तारखेक सांजचे म्हणल्यार घटनेच्या 17-18 वरां उपरांत कळीत करतात हें तर चडूच अजापित करपी. मागीर ते रातीं दिल्ली उच्च न्यायालयाचे अधिकारी, सेक्रेटरी उजो लागिल्ले सुवातीर वीस वरांनी पावन काळखांत टॉर्चीच्या उजवाडांत पळोवणी करतात आनी नोटी सांपडल्यो नात, असो अहवाल दितात. कलियुगांत कोण हरिश्चंद्राचो अवतार आपल्या विरोधांतले पुरावे प्रस्तुत करपा खातीर दिसभर तांची वाट पळयत बसतलो. अर्द जळिल्ल्या 500 च्या नोटांचे कुडके मात बंगल्या भायर रस्त्यार सारण मारतल्यांक मेळ्ळे. जळिल्लो, जळनाशिल्लो दुडू थंयच्यान कोणे, केन्ना हालयलो हें आयजूय सस्पेन्स जावन उरलां.
अर्द जळिल्ल्या, ना जळिल्ल्या नोटां सयत पुलिसानी तो भाग उजो पालयले उपरांत त्याच रातीन सील करून, दिसा उजवाडे न्यायाधिशाचे कुटुंब आनी इतर जे प्रसंगाक साक्षी आशिल्ले तांचे उपस्थितींत पंचनामो करपाची गरज आशिल्ली. तें केलें ना.
सर्वोच्च न्यायालयाची चक्रां घुंवपाक सुरूवात जाता. सरन्यायाधीश कॉलेजियमाची बसका आपोवन वर्माची अलाहाबाद उच्च न्यायालयांत बदली करता, पूण ती प्रशासनीक जावन आसा आनी ताचो नोटी सांपडल्यात ताचेशी संबंद ना अशें विधान मीडियांत केलें. नोटींचें कारण नाशिल्ले जाल्यार हायकोर्टाक वर्माची कसली चवकशी करपाक लायिल्ली? आनी ज्याच्या घराक उजो लागला ताची त्याच दिसा ताकतिकेन प्रशासनीक बदली करपाक खंय उजो लागिल्लो?
अनधिकृत दुडवांचो सोद घेवपी ईडी, सीबीआय, इन्कम टॅक्स विभाग देशांत अचकीत धाडी घालतात. अनधिकृत दुडू, सोरो, भांगर सांपडटा तेन्ना तो मुद्देमाल मुखार दवरून सरभोंवतणी छापो घालपी सगळे अधिकारी उबे रावन फोटो काडून पेपरांत घालपाची परंपरा हांगां पाळ्ळी ना. पुलिसांनी तांकां पाचारण केलें ना. उच्च, सर्वोच्च न्यायलयानूय तांकां चवकशी करपाचे आदेश कित्याक दिले नात, तेवूंय कळना. मध्यवर्ती राजधानींत हो प्रकार घडलो, तेन्ना मुखेल खबरां चॅनलांचो महाकुंभ थंय जमून ब्रेकिंग न्यूज दित शिगमो जावपाचो. तो जालो ना. उलट इलॅक्ट्रॉनीक मिडियान आनी छापिल मिडियान प्रकरण चेंपोवन दवरिल्लें दिसलें.
आतां सर्वोच्च न्यायालय देशाक नोटी जळटनाचो विडियो दाखोवन त्या न्यायाधीशाचे चवकशे खातीर तीन न्यायाधीशांची समिती बसयल्या. वेळ आसतना पंचनामो जालो ना, मुद्देमाल ताब्यांत घेतलो ना. घडणुकीचे धा दीस उपरांत समिती शेरलॉक होम्स जावन आतां विडियोंत दिसता ती कूड आनी न्यायधिशाचें आउटहावस हीं एकूच काय हाचो सोद घेवपाचो यत्न करतना दिसली. पयलीं नानाकार घालपी फायर ब्रिगेड डायरेक्टराक थंय जळक्यो नोटो आशिल्ल्यो असो साक्षात्कार आतां जालो.
2017 वर्सा वरिश्ट न्यायाधीशांचेर भ्रश्टाचाराचे आरोप लावपी कलकत्ता हायकोर्ट न्यायाधीश कर्णन हांकां न्यायालयाचो अवमान केल्ले खातीर 6 म्हयने बंदखणीची ख्यास्त दिल्ली. हांगा न्यायाधीश वर्माची फकत बदली केल्या, चवकशी चल्ल्या. ताचे आड एफ.आय.आर करपाक सर्वोच्च न्यायालय परवानगी दिना, आनी न्या. वर्मा आतां थंय नोटो आपणे वा आपल्या कुटुंबातल्या कोणेच दवरिल्ल्यो नात आनी त्यो सांपडिल्ल्यो जाल्यार आपल्या कुटुंबांतल्याक त्यो कित्याक दाखयल्यो ना असो प्रतिप्रश्न विचारत, हो सगळो कटाचो भाग जावन आसा अशी आपलीच वकिली करपाक लागल्यात. मात हो सगळो प्रकार सामान्य नागरिकाच्या घरांत घडिल्लो जाल्यार पंचनामो जावन त्याच रातीन तो पुलीस कस्टडींत पावपाचो. साक्षीदारांचेर दबाव हाडीत अशें कारण दिवन न्यायालय ताका जामीन न्हयकारपाचे.
समजा न्या. वर्माक कटांत घुस्पावपाचो प्रकार आशिल्लो जाल्यार पन्नास लाख ते एक कोटी मोलाच्यो नोटी दवरून ते साध्य जावपाचें, 15 कोटी दवरून लासपाची गरज नाशिल्ली. परवानो नासतना सुकणी सुदीक पांखां फडफडावपाक शकनात, अशा कडेकोट सुरक्षा लाबिल्ल्या बंगल्यांत नोटांनी भरिल्ले साक कोणाक सुलुस लागनासतना पावप शक्य दिसना. आता हे चवकशींत देशाच्या वरिश्ठ न्यायसंस्थेचे दिग्गज एकमेकांआड कायद्याचे डावपेच लडयतले. तेन्ना ही चवकशी बेगीन सोंपची ना अशें सर्वोच्च न्यायालयान मत प्रदर्शित केलां, तें खरें दिसता. ही सगळी महागंभीर कॉमेडी ऑफ एरर्स.
संविधान तत्वता सगळ्यां खातीर जरी समान आसले तरी आरोपी न्यायाधीश आनी सामान्य आरोपीं खातीर न्याय प्रक्रिया समान आसना हें आमी फाटल्या एका प्रकरणांत पळयलां. फाटले सरन्यायाधीश रंजन गोगोय हांचे आड ते पद भूशयतना तांच्या महिला कर्मचाऱ्यान लैंगीक छळाचे लिखित आरोप लायिल्ले. त्या आरोपाच्यो प्रती तिणें सर्वोच्च न्यायालयाच्या तीस मायत न्यायाधीशांक धाडिल्ल्यो. ते चवकशे खातीर जे न्यायपीठ लायले तातूंत स्वता गोगोय अध्यक्ष म्हूण विराजमान जाल्ले. ‘आपूण आरोपी आशिल्ल्या न्यायप्रक्रियेंत न्यायधिशान वांटो घेवचो न्हय’ हो न्यायिक सिद्धांत पाळ्ळो ना हाचो बोवाळ जातकीर गोगोय कुशीक सरले आनी एक पुरूश आनी एक महिला न्यायधीश आशिल्ले नवे पीठ स्थापले. पीठान सुनावणीच्या वेळार ते पीडितेक वकील घेवपाक मनाय केली आनी तूं हें अशें कित्याक करता तें सांग होच प्रस्न करत बसले. तिची बाजू आयकून घेतली ना. ‘मुखार बशिल्ल्याची बाजू आयकून घेवप’ हो न्यायिक सिद्धांत पाळ्ळो ना. बेजारून तक्रारदार फाटी सरली. गोगोय वाटवलो. देशांतले सरकार, संस्था महिला सशक्तीकरणाच्या बाजून, महिलां आड हिंसा, शोशण, हाचे विरोधांत उलयतात खरीं. पूण गोगोय सरन्यायाधीश पदाचेर आसतना तांकां आरोपी करप शक्य नाशिल्लें जाल्यार ते निवृत्त जाले उपरांत तांकां न्यायालया मुखार उबे करपाची गरज आशिल्ली, पूण तांकां मानान राज्यसभेंत व्हरून बसयले. 2020 वर्सा निवृत्त न्यायाधीश कर्णन हांणे न्यायाधिशाच्या बायलां खातीर अपशब्द वापरिल्ले कारणान ताका मात तात्काळ अटक करून कारवाय सुरू केल्ली. कायदो सगळ्या न्यायाधीशांक समान ना, अशेंय दिसपाक लागता.
न्यायपालिका हो लोकशायेच्या किल्ल्याचो निमणो बुरूज म्हणुं येता. तेन्ना राजकी धवळाधवळ आनी भ्रश्टाचारान ताका वेर वच्ची न्हय म्हूण जतनाय घेवपाची जापसालदारकी न्यायाधिशांची आसता.. सर्वोच्च न्यायालय, उच्च न्यायालयांतले प्रशासनीक कामकाज, संस्कृती, न्यायधीशांचे न्यायदान, प्रामाणिकपणा, निश्पक्षता, समाजातलें वर्तन हांचेर देशवासियांची नजर आसता. देशांतली सगळ्यो कनिश्ट न्यायपालिका तांकां मार्गदर्शकाच्या भूमिकेंत पळयतात. तेन्ना न्यायधीशांनी आपलें आचरण, वक्तव्य, कार्यनिश्पादनांतल्यान कलंक लावपी कृती घडची न्हय म्हूण विवेक पाळप अपेक्षित आसता.
देशांतल्या सर्वोच्च न्यायपालिकेंत लोकशायी धोक्यांत आसा म्हणत चार न्यायाधिशानी जानेर 2018 त राजकारण्या सारके जनते मदीं वचून पत्रकार परिशद न घेता वाद न्यायालयाच्या चार वंटीत कॉलेजियमांत मिटोवन संस्थेचो मान राखपाचो. न्या. बोबडेन एका राजकी नेत्याची 50 लाखांची मोटर सायकल हॅल्मेट घालनासतना राजभवनाच्या वाठारांत चलोवप हें सोबून दिसलें ना. सुटयेच्या दिसा न्या. चंद्रचूडान फकत एक पत्रकार अर्णब गोस्वामीक जामीन दिवन ताचो संविधानिक हक्क राखपा खातीर कोर्ट उक्ते करप योग्य दिसलें ना. जामीन मेळपाची वाट अशे कितलेशेच अर्णब वर्सानु वर्सां वाट पळयत बसल्यात हाचें भान दवरपाचें. त्याच काळांत उत्तर प्रदेशांतल्या हाथरसांत बलात्कार कांड कवर करपाक गेल्ल्या केरळी पत्रकार सिद्दीक कप्पन हाकाय अटक जाल्ली आनी तो दोन वर्सा मायत बंदखणींत उरलो तेन्ना वेळार ताका जामीन दिवन ताचो संविधानिक हक्क मेळोवन दिवपाचो यत्न जाल्लो दिसलो ना. न्यायाधिशांनी धर्मीक वृत्तीचे आसप वा नासप हो तांचो वैयक्तिक प्रस्न, पूण निधर्मी लोकशायीत न्यायाधीशानी संविधानिक तरतुदीं नुसार निवाडे दिवप हो तांचो खरो धर्म आनी कर्तव्य. तेन्ना अयोध्या मंदीर- मस्जिद खटल्याचें निरसन जावचें हे खातीर आपूण मुर्ती मुखार बसून याचना केल्ली हे न्या. चंद्रचूड जाहिरपणान सांगतात, तेन्ना तांचे तर्फे पीठाक दिल्लो निवाडो हो धर्मधिश्टीत आशिल्लो असो गैरसमज जनतेंत पातळपाक शकता.
उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधिशांचें निलंबन जावंक शकना. तांचे आड महाभियोग हाडचो पडटा. आपल्या पदाचो त्याग करत जनसामान्या सारको न्यायालयांत आपली प्रामाणिकता सिद्ध करून कलंक पुसून उडयतलो अशे न्या. वर्मान म्हणप योग्य थारपाचें. आदी तांची बदली अलाहाबाद उच्च न्यायालयांत केल्ली तेन्ना थंयच्या बार असोसिएशनान “अलाहाबाद हायकोर्ट ही कचरापेटी न्हय तेन्ना हांगा हळशिक धाडची न्हय” अशे सर्वोच्च न्यायलाक सांगपाचें धाडस करप आनी आता परतून बदली केल्ली तेन्ना “भारतीय न्यायवेवस्थेंतलो काळोकिट्ट दीस” अशी प्रतिक्रिया दिवप ही ही फकत वर्माचीच न्हय तर सर्वोच्च न्यायपालिकेची मानहानी म्हणुंयेता.

दीपक लाड
पर्वरी