ते झर झर झरले, आमी…?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

मनशान आपले सदचे जिणेंत बदल करून घेवपाची गरज आसा. आपले गूण दोश वळखून आपल्या आंगातल्या गुणांचो फावो ते सुवातेर बरो उपेग करून घेवपाची गरज आसा.

देवान ही सृश्ट निर्माण केली. तातूंत हेर साबार जिवा वांगडाच मनशाकूय जल्माक घालो. हेर जिवां परस मात्सो वेगळो दवरतना
  ताका बुद्ध दिली. आपल्यो भावना परगटावपाक ताचे जिबेर सोबीत उतर दवरलें. मात हें उतर देवान हेर जिवांक दिलें ना. उपरांत मनीस चोंब्यांनी रावपाक लागलो. त्या वेळार त्या त्या वाठाराक धरून तांचे सोयी खातीर ताचे जिणेंत वेगळेवेगळे नेम आयले. त्या नेमा वरवीं धर्म निर्माण जाले. मनशान मनशाच्या हिता खातीर केल्लें कर्तव्य म्हळ्यार धर्म. धर्म म्हळ्यार एकामेका विशींचो माया-मोग. मनीसपण होच खरो धर्म. तशीं धर्मा विशीं वेगळीं वेगळीं मतां आसुये. पूण मनीसपण जगोवप हीच धर्माची खरी शिकवण. मनीसपण ही सगल्या धर्मांची बुन्याद.
खंयचोच धर्म हेर धर्मा विशीं वायट सांगिना. सगल्यांनी एकामेकाच्या सांगातान, एकामेकाच्या पालवान, खोशयेन, धादोसकायेन जियेवचें म्हूण आपले वरींच दुसऱ्यांचेरय माया करात, आपूण तसोच दुसरो हे भावनेन जगात, आपणाक जें जाय जाची गरज आसा तें दुसऱ्यांकूय गरजेचें आसा, तांकां तें मेळूंक जाय, दिवंक जाय आनी ते खातीर आपणे सेवा दिवप, ही शिकवण दिली. जे मनीसकुळयेंत जल्माक आयला ते कुळयेंत आपणा भितरलें मनीसपण जागयत जियेलो जाल्यार आपल्या वांट्याक तशेंच भोंवतणच्या हेरांच्या वांट्याक सदांच बरेंच येतलें आनी सगल्यांचें बरेंच जावन हे भुंयेर नंदनवन फुलतलें हो ताचे फाटलो हेत. पूण तरी आसतना हो धर्म विसरायेर घालून आपसुवार्थाच्या माझान मनशां मनशां मजगतीं झगडीं-झुजां घडत आसात. भोंवतणच्या वातावरणांत अशांतताय उप्रासल्या. दरेकल्याच्या जिवितांतल्या वेव्हारांत आडखळी, बादा येत आसात.
भूतकाळाचेर नदर मारल्यार कितल्याशाच जाणांनी ही शिकवण आचरणांत हाडून, आपलें सूख कुशीक दवरून हेरांच्या सुखा खातीर, खोशये खातीर, उदरगती खातीर, मनीसपणाचो धर्म जागयत जियेले हें दिश्टी पडटा. पूण तांचे आदर्श आमी दवरिल्ले दिसना देखून काळजांत व्हड खंत निर्माण जाता.
समाजसेवेचें व्रत घेवन मुखार आयिल्ले आमचे लोकप्रतिनिधी आपली हुशारकाय, बुदवंतकाय जाहीरपणान मांडपाक त्या आदर्शांचो उपेग, उल्लेख करतात. पूण तांचे विचार शिकवण, कृती आपणाल्या आचरणांत हाडपाचो कुस्कुटाचो यत्न करिनात. जळीं मळीं मनीसपणा भायलीं कृत्यां, वागणुकीक उमाळे येत आसा. समाजसेवेचो सोपूत घेतिल्ल्या प्रतिनिधीं कडेनय ते निसतारनात. तांचो सामान्य मनशांचे जिणेचेर व्हड परिणाम जाता. नवे उमेदीन, जियेवंक सोदपी तांच्यो इत्सा, उमेदी थंयच बावून वता.
आयज ह्या संवसारांत सगल्यांत व्हड आनी म्हत्वाचो धर्म म्हळ्यार मनीसपणाचो धर्म. एकामेकां विशीं आपलेपण दाखोवप, एकामेकांक पालव दिवप, एकामेकां विशीं आपुलकाय सांबाळप, मान दिवप, कोणाक उणाक लेखप ना, जावं तो दुबळो वा आस्पतिचो, काळो वा गोरो, थोटो, भेड्डो, कुड्डो वा खंयच्याय जाती-धर्माचो म्हणनासतना तांचे मदीं कसलोच भेदभाव करिनासतना ताका आदार दिवप हें आमचे कडल्यान पाळो दिवप जाता व्हय? मनीस कुळयेंत जल्माक आयला म्हणटकूच पयलीं खऱ्या अर्थान मनीस जावपाचो यत्न करपाची गरज आसा. मनीसपणाच्या धर्मा बगर आमी हेर जनावरांचे पंगतींतलीं ‘जनावरां’ थारतलीं हातूंत दुबाव ना.
संत कबिरांनी ‘चरदियां झिनी र झिनी…’ ह्या दोहांत म्हळां की आमच्यांतलो दरेकलो शरीर रुपी चादर घेवन ह्या संवसारांत जल्माक आयला. पंचतत्वांनी तयार जाल्ली ही चादर षडरिपूंचे दाग पडून आमी ती म्हेळी करतात. आमी बरे रितीन आमच्यांतले मनीसपण जागयत हेरांची सेवा करीत जियेले जाल्यार ही शरीर रुपी चादर नितळ जातली. कबीर म्हणटात, देव भायर ना. तो आमचे भितरच आमच्या अंतस्करणांत लिपिल्लो आसा. हेरांची निसुवार्थीपणान केल्ले सेवे वरवीं तो आमकां देवपण हाडटा.
मनशान आपले सदचे जिणेंत बदल करून घेवपाची गरज आसा. आपले गूण दोश वळखून आपल्या आंगातल्या गुणांचो फावो ते सुवातेर बरो उपेग करून घेवपाची गरज आसा. मनीस मरतना ताचे कुडीचे कांय अवयव मुखार सांगिल्ल्या वेळांत बंद पडटात अशें वाचिल्लें. मनशाचे दोळे तीस मिणटां भितर, जाल्यार मेंदू धा मिणटांनी बंद पडटा. पांय चार वरां उपरांत, हाडां पांच दिसां उपरांत, जाल्यार काळीज त्याच खिणाक बंद पडटा अशें वाचिल्लें. पूण मनशान आपल्या पुराय जिवितांत जोडिल्लीं मनां, मेळयिल्लो माया-मोग, हेरांक दिल्लो आदार, केल्ली सेवा मरणा उपरांत लेगीत जिवीच उरतात.
हातूंतल्यानूच मनीसपणाचो धर्म तगून उरता. कसलोच भेदभाव बाळगिनासतना आनी दुसऱ्यांक केल्ली मजत, दुसऱ्यांक दिल्ली सेवा, सदां सर्वकाळ जिवीच उरता. आनी ह्या समाजांत जियेतात ताचे उदरगती खातीर हात बोट लावप आमची लागणूक आसता. मनीस म्हूण जियेतात ती लागणूक आमी कितली पाळटा हें दरेकल्यान येवजूंक जाय.
आमच्या संतांनी, समाज सुदारतल्यांनी भुकेल्ल्यांक खाण-जेवण दिलें, तानेल्ल्यांक उदक पिवयलें, हुबंत पडिल्ल्यांक आलाशिरो दिलो, दीन-दुबळ्यांक सेवा दिली, दुयेंतींची सेवा केली, धर्मशाळा बांदल्यो, शाळा उबारल्यो, तांचे जिवीत हक्क तांकां मेळोवन दिले, ते दीस-रात गीम-पावस राब राब राबले, झर झर झरले, हें आमकां आमचो भूतकाळ परतून परतून सांगत आसा. ते आमच्या हिता खातीर, कल्याणा खातीर तांच्या रगताच्या निमाण्या थेंब्या मेरेन झर झर झरले, आनी आपलें मोलादीक जिवीत सोंपोवन बसले. तांकांच लागून तांणी जगयिल्ल्या मनीसपणाच्या धर्माक लागून कोणतरी आपलें जिवीत भोगपाक पावले. मनीसपणाचो धर्म तगून तांकांच लागून तगून उरलो. तो मुखारय तगूं नाका?
संवसारांतल्या दरेकल्यान आपले परीन धर्म जागयत वागलो, वावुरलो, कश्ट घेवन राबलो जाल्यार गरजवंतांची गरज भागता, सेवा घडून येता, नकळटां तांचे आशिर्वाद मेळटा आनी जाणट्यांनी घालून दिल्ल्या पुण्यायेचो वांटेकार जाता. म्हत्वाचें म्हळ्यार सुवार्थी नदरेन न्हय तर तशी सेवा दितना आपल्याच जिवाक एक धादोसकाय मेळटा जी फुडारांत पावलां कणकणीं धादोशीन दवरता. फुडलें जिवीत जगपाक उर्बा दिता, आपणा वांगडाच भोंवतणच्याचें मानसीक बळगें वाडयता. भोंवतणी एक आनंदाचें, उर्जादेणें वलय निर्माण करता. मनीसपणाचो धर्म पाळपाचो ध्यास लागिल्ल्याक कश्टांचो केन्नाच त्रास जायना. जिविताच्या वेव्हारांतले भेद-भाव मिटोवपाचें म्हान कार्य ताचे वरवीं जाता.
मनीसपणाचो धर्म हो सगल्या धर्मांचो सार आसा. मनीसपणाचो धर्म हो संवसारांतल्यान मोक्षा वटेन व्हरपी सेतू आसा. कारण ह्या सेतुचो एक पांय संवसारांत जाल्यार दुसरो पांय मोक्षा वटेन आसा. हाची जाण आमी दरेकल्यान दवरपाक जाय. मनीस ह्या संवसारांत कितलो जियेलो हाचे परस तो कसो जियेलो हें चड म्हत्वाचें आसा. हय मूं…?

उल्हास यशवंत नायक
8010061867