तात्या टोपे

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भावंडांनो,
फाटल्या आयताराक आमी 1857 च्या स्वातंत्र्य संग्रामांत जांणीं आपल्या जिवाची, संवसाराची पर्वा करr नासतना झुंजले आनी आपले मांयभुंयेक परक्यांच्यां चपक्यांतल्यान मेकळी करपा पासत 8 एप्रिलाक फांसार गेले, ते म्हान क्रांतीवीर हुतात्मो मंगल पांडे हांकां नमळायेन आर्गां ओंपलीं.
भावंडांनो, 1857 वर्सा जाल्ल्या स्वतंत्रतायेच्या झुंजात जे सर्वस्वाचो त्याग करून झुंजले, तातूंत धैर्यशील, स्वामीनिश्ठ, गनिमी काव्याचें तंत्र अवगत जाल्ले, सदांच स्वदेशावयली श्रद्धा जागोवपी, हुशार, बुद्धिवान, शूरवीर अशे स्वातंत्र्य सेनानी तात्या टोपे सगळ्यां मुखार आशिल्ले.
ब्रिटिशां आड बंड सुरू जाल्लें तेन्ना नानासाहेब पेशवा वांगडा तांणीय फुडाकार घेतिल्लो. 1857 वर्सा स्वतंत्रताये खातीर जें झूंज, चळवळ जाली ते वेळार कानपुरांत ईस्ट इंडिया कंपनीच्या सैन्याआड मुखेलपणान जे झुंजले ते तात्या टोपे. तांणी हार पत्करली ना. कारण ताणें आपल्या सैन्या भितर एकनिश्ठताय आनी प्रेरणा निर्माण केल्ली. दुस्माना आड गनिमी काव्याचो वापर केलो. 1857 च्या झुंजात दिल्ली लखनौ, जागीरपूर तशेंच कानपुरांत जें बंड जालें ताचो सुत्रधार तात्या टोपे आशिल्ले. तात्या टोपोचेर सोंपयल्ले वा तांणी हातांत घेतिल्लें खंयचेय काम ते वेवस्थीत रितीन जिद्दीन पुराय करताले. गंभीर परिस्थितींत अचूक आनी तात्काळ निर्णय घेवन हें तांचें खाशेलपण आसतालें. ह्या सभाव गुणाक लागून मुळांतूच हुशार, बुद्धिमान आशिल्लो तात्या दुसऱ्या बाजीरावाक खूब आवडटालो. भौमानान तांणी तात्याक रत्नां लायिल्ली टोपी भेटयल्लीय देखूनय तात्यांक तात्या टोपे हें नांव पडले.
तात्या टोपेंचे मूळ नांव रामचंद्र पांडुरंग येवलकर. तात्यांक भुरगेपणांत सावन घोड्यार बसून भोंवप, तरेकवार शस्त्रां हाताळप आवडटालें. इंग्रजांक जर कोणे चड सतयलां आसत जाल्यार तात्या टोपेंचें नांव पयले सुवातेर येतला. इंग्रजांच्या सेनानीन तात्यांक धरपाचो खूब यत्न केलो. पुणून तात्या तांच्या हाताक कसोच गावलो ना. तात्या कडेन फावो तशें सैन्य, शस्त्रां नाशिल्लीं तरी ताणे इंग्रजांक शरण वचपाचें केन्नाच येवजीलें ना. ते तायट मानेन वावुरले. तांकां अटक करपा खातीर इंग्रजांनीं ग्वाल्हेर, झांशी, सिप्री, गुणा आदी वाठारांनी दोळ्यांत तेल घालून पाळत दवरली. राजस्थानांत रॉबर्ट जाल्यार दक्षिणेक कर्नल होम्स तांचो पाठलाग करी.
खंयचेय परिस्थितींत नर्मदा हुंपून म्हाराष्ट्रांत येवचे आनी थंय बंड उबारचें हें तात्यांचे एकमेव उद्धिश्ठ आशिल्ले. पुणून इंग्रजांनी ताका म्हाराष्ट्रांत येवपाक सगळे मार्ग बंद केल्ले. मजगतीं झांशीची राणी तात्यांक मेळपाक सोदी पुणून 102 मैलांची घोडदौड करून राणी झुंजता झुंजता शहीद जाली. दिल्ली इंग्रजांच्या हातांत पडली, तेदे वेळार तात्यांनी सुमार 15-16 म्हयने इंग्रजांक नाचयत- फटयत काल्पी, ग्वाल्हेर आनी भरतपूर वाठार आपल्या शौर्यान गाजयलो. शेवटाक नर्मदा हूंपून होशंगाबादेंत पावतकच तांकां अटक करपाक इंग्रजांक यश मेळ्ळें.
18 एप्रील 1859 दिसा तात्यांक फांसार चडोवपाचें इंग्रजानी थारायलें. ते दिसा तात्यानूच स्वताच्या हातांनी फुलां हार गळ्यांत घातिल्लेवरी फास आपल्या गळ्यांत घातलो आनी ते शहीद जाले.
भावंडांनो, 18 एप्रीलाक धाडशी तात्या टोपेच्या बलिदानान पुराय देश कळवळ्ळो. ह्या म्हान भुंयपुताच्या शौर्याची, धाडसाची, बलिदानाची याद काडून आमी तांका नमळायेन श्रद्धांजली ओंपूया.

उल्हासभाई