ताजाकिस्तानांत १ लाख ५० हजार वर्सां पोरण्या मनशाचे वसणुकेचो लागलो सोद

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

दुशन्बे, खबरां संस्था : ताजिकिस्तानांतल्या जेर्वशान व्हॅलींत १ लाख ५० हजार वर्सां पोरण्या शाराचो सोद लागला. हालींच्या काळांतल्या उत्खनना वेळार संशोधकांनी १,५०,००० वर्सां पोरणें हें पुरातत्वीय थळ सोदून काडलां, तातूंतल्यान ह्या वाठारांतल्या सुरवेच्या मनशाच्या वसणुकांची आनी जिणे पद्दतीची म्हायती मेळटा. जेरुसलेमच्या हिब्रू युनिव्हर्सिटी आनी ताजिकिस्तानच्या नॅशनल कॅडमी ऑफ सायन्सेसच्या पुरातत्व शास्त्रज्ञांच्या पंगडान हें बहुस्तरीय पुरातत्वीय थळ सोदून काडलें. Soi Hawajak नांवाच्या सायटीन सुरवातेच्या मनशांच्या स्थलांतर आनी उदरगती विशीं म्हत्वाचे पुरावे दिल्यात.
हिब्रू विद्यापीठांतले पुरातत्व संस्थेचे प्राध्यापक योसी झेडनर आनी ताजिकिस्तानच्या नॅशनल कॅडमी ऑफ सायन्सेसचे डॉ. शारोफ कुर्बानॉव हांच्या पंगडान फातराचीं साधनां, जनावरांचीं हाडां आनी प्राचीन वनस्पती हांचो सदो लायला, असो अहवाल सायटेक डेलीन दिला. हे सगळे सोद २०,००० ते १,५०,००० वर्सां आदले.

नवो सोद कितें सांगता?
प्रोफेसर झेडनर हांणी निदर्शनाक हाडून दिल्ले प्रमाण, गेर्वशन व्हॅली मुखेलपणान मध्ययुगांत रेशीम मार्ग म्हणून वळखताली. ह्यान खूब पयलीं, म्हळ्यार देड लाख वर्सां आदीं सावन, हो मनशाच्या विस्ताराचो मार्ग आशिल्लो. आधुनीक होमो सेपियन्स, निअँडरथल्स, डेनिसोव्हन्स अश्या मनीस प्रजातीं खातीर ह्या मळार स्थलांतराचो मार्ग म्हणून काम केल्लें आसूंये, जें ह्या प्रदेशात सहअस्तित्वांत आसतलें. ह्या वाठारांत रावपी मनीस कोण आशिल्ले आनी ते कशे जगले हें सोदप हो आमच्या संशोधनाचा उद्देश जावन आसा.
पुरातत्व पंगडान सोई हवाजक हांगा तीन भागांत खणलें, जाका लागून मानवी क्रियाकलापांचें स्तर उक्तें जालें. हे बरे तरेन सांबाळिल्ले अवशेश प्राचीन हवामान आनी पर्यावरणा विशीं म्हत्वाची म्हायती दितात. ते मनशाचे अवशेश सोदपाचीय तांक दितात. जे ह्या वाठारांत खंयची मनीस प्रजाती रावतात हें वळखपाक शकतात.
फुडल्या वर्सांनी सोई हवाजक हांगा खणप चालूच उरतलें अशें झेडनर हांणी सांगलें. हाका लागून खोल पातळ्यो सोदून काडपाक आनी खोलायेन विश्‍लेशण करपाक मदत जातली. ह्या संशोधनाक लागून मध्य आशियांतल्या मनीस उदरगती विशीं आमची समजूत वाडटली अशी आस्त बाळगितां, देखून फुडाराक आमी ताचेर नदर दवरतले अशें तांणी सांगलें.