डोनाल्ड ट्रंप आमकां गृहीत धरता

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आमच्याच स्थलांतरितांक बेडयो, सांखळी घालून लश्करी विमानांत आतां मेरेन तीन बॅचींनी धाडल्यात. हाचो अर्थ ट्रंप आमकां वालोर दिना. आमकां गृहीत धरल्यात.

अमेरिकेन अवैध स्थलांतरितांक तांच्या मायदेशांत परतूवप हातूंत चुकीचें अशें कांय ना. अमेरिकेच्या कायदो कार्यपद्दतीचो तो भाग जावन आसा, असो युक्तिवादूय देशांत कानार पडटा. पूण तांकां बेडयो आनी पांयांत सांखळ्यो बांदून, बुरश्यो गाळ्यो घालीत 40 वरांच्या प्रवासाचेर धाडप आनी अमेरिकेची शिम सांबाळपी ‘शिम शहेनशाह’ टॉम होमनान ताचो व्हिडीओ सोशल मीडियाचेर अपलोड करप आनी इलॉन मस्कान ‘आहाहा, खूब मजा आयली’ म्हूण कॉमेंट करप ही कृत्यां अमानवी. लोकशायी अमेरिकेच्या संविधानाच्या 14 व्या दुरूस्ती प्रमाण थंयच्या सगळ्या राज्यांत जण एकल्याक समान तरेन कायदे लागू जातले अशें म्हणिल्लें आसा, जाल्यार चीनी आनी रशियन अवैध स्थलांतरितांक बेडयो, सांखळ्यो घालीनासतना प्रवासी विमानान कशे धाडले? आमच्याच स्थलांतरितांक बेडयो, सांखळी घालून लश्करी विमानांत आतां मेरेन तीन बॅचींनी धाडल्यात. हाचो अर्थ ट्रंप आमकां वालोर दिना. आमकां गृहीत धरल्यात. ब्रिटनचो राजकुमार आयज अमेरिकेंत रावपी अवैध स्थलांतरीत, तर ताका अटक करून ताच्या मायदेशांत धाडटले काय असो प्रश्न केल्ले कडेन ट्रंपाची जाप आशिल्ली – “तो सद्या घरकान्नीचे त्रास सोंसता, हांव ताच्या भानगडींत पडचो ना.” ट्रंपाचो उजवो हात दक्षीण आफ्रिका मुळाचो इलॉन मस्क होवूय विद्यार्थी दशेंत बेकायदेशीर स्थलांतरीत आशिल्लो. देशांत ‘नमस्ते ट्रंप’ कार्यावळींत कोट्यांनी मोडून ट्रंपाक मान दिवपी प्रधानमंत्री मोदी आपले हालींच्या अमेरिकेच्या भेटी उपरांत दिल्लींत देंवले त्या म्हूर्ताचेर स्थलांतरितांचें तिसरें विमान अमृतसराक देंवोवप हातूंत ट्रंपाची हळशिकावणी कृतघ्न वृत्ती झळकली.
अमेरिका भेटींत मोदी हांणी ट्रंपा कडेन स्थलांतरितांच्या मुद्याचेर भासाभास करपाची खरीच गरज आशिल्ली, पूण केली ना. ट्रंपाचो शुल्क वाडोवपाचो मूड पळोवन ताका फुसलावपा खातीर आमी बजेटांत अमेरिकन आयातींचेर सरासरी शुल्क 13% वयल्यान देवोवन 11% केलो खरो, तरीय पूण अमेरिका जशास तसो जवाबी शुल्क लायतली अशें आपणें मोदीक स्पश्ट सांगलां अशे ट्रंपान फॉक्स न्यूजाक दिल्ले मुलाखतींत म्हणलां. अमेरिका आयज ज्या वस्तुंचेर 3% शुल्क लायता तो वाडोवन आमी लायतात तसो 10 – 12 % केलो जाल्यार दर वाडिल्ल्यान आमी अमेरिकन बाजारांत हेर देशांच्या तुळेन स्पर्धात्मक दर दिवपाक असक्षम थारतले. आमी हांगाच्या आयातींचेर शुल्क अमेरिकेच्या दबावा खाला देंवयत जाल्यार थळाव्या उद्देगधंद्यांक संरक्षण दिवपाचे दीस सोंपतले आनी विदेशी उत्पादनां वांगडा तांकां स्पर्धा करची पडटली. नाजाल्यार आंतरराश्ट्रीय स्पर्धेंत तिगून उरपा खातीर बऱ्या दर्जाचीं उत्पादनां आनी कारखानदारी वाडोवची पडटली. पूण ताका वेळ लागता. ट्रंप म्हणटा ते ‘हय सायबा’ केलें जाल्यार दबावा खाला आमी आमची अर्थव्यवस्था इबाडून बसतले आनी विकास दर 6 टक्के आसपास देंवपाक शकता. $ 2 ट्रील्यन जीडीपी सयत जगांत 11 व्या सुवातेर विराजमान रशियेच्या पुतिनान अमेरिकेच्या अर्थीक निर्बंधाक, धमकेक भीक घालनासतना देशाची जीडीपी वाडोवन दाखयली आनी आयज ट्रंप ताचे भोंवतणी नाचतना दिसता, तर ड़ॉलर 3.5 ट्रील्यन सयत पांचवे सुवातेचेर आशिल्ल्या भारतान अमेरिकेचो दबाव, नखरे कित्याक म्हूण सोंसपाचे? भित्र्या फाटल्यान ब्रह्मराक्षस अशी म्हण आसा.
प्रस्न हो फकत शुल्कांचोच न्हय, तर आतां मेरेन मेळटाल्यो त्यो वेपारांतल्यो सवलती, अनुदान, मजत ट्रंप बंद करपाक शकता. उदाहरण दिवपाचें जाल्यार ट्रंपान वोटर टर्नआवट (वेचणुकेंत भागीदारी) वाडोवपा खातीर मेळटालो तो 182 कोटी फंड रद्द केला. सगळ्यांत मायज शुल्क वसूलपी भारतालागीं खूब दुडू आसतना अमेरिकन करदात्यांचो दुडू तांकां कित्याक म्हूण दिवपाचो असो शेरोय मारलो.
मोदी हे एक खांपे वाटाघाटी करपी अशी ट्रंपान फुलां माळ्ळी तरीय ट्रंपा सारको संधीसाधू सांपडप कुस्तार हें मात खरें. मोदी भेटींत देशांत अमेरिकेंतल्यान आयात सोऱ्या वयलें शुल्क 50% टक्के उणें करतलें अशें आश्वासन ट्रंपान घेतलां. आमी अमेरिके कडल्यान 25 अब्ज डॉलराचें तेल, गॅस विकतो घेवपाचो प्रस्ताव ताणें दवरला. आमकां लागींच्या देशां कडल्यान सवाय दरान तेल मेळपाक शकता. तेन्ना डॉलराच्या तुळेन रुपया देंवन 86 चेर पावलो आसतना येरादारी आनी तेलाचें मोल डॉलरांत फारीक करप आमकां महालुकसणकारक. सुरक्षा करारा खाला ट्रंप जगांतले सगळ्यांत म्हारगी F-35 झुजारी विमानां आमच्या गळ्यांत बांदूंक सोदता. ह्या विमानांत तंत्रीक आनी सॉफ्टवेर त्रुटी आशिल्ल्यान वेगान झेपावप, दुस्मानांचो मारो चुकोवपाक मळबांत कसरत करप कुस्तार जाता. अपघात जावपाची शक्यताय चड आसता. लक्ष्य चुकपाची टक्केवारी 20 आसपास आसा असो सगळो प्रतिकूल अहवाल सुरक्षा तज्ञांनी ह्या विमानाचो दिल्लो आसा. “इतिहासांतले सगळ्यांत म्हारगी आनी वायट लश्करी विमान” असो अभिप्राय तीन म्हयने आदी ट्रंपाचो उजवो हात खूद्द इलॉन मस्कान दिला. मस्क सांगता तेन्ना विश्वास दवरचो पडटा.
मोदींचे भेटी उपरांत देशांत टेस्ला मोटारी विकपाक मस्क रोखडोच तयार दिसलो. दिल्ली, मुंबयंत शोरूम आनी नोकऱ्यां खातीर जायरातीय दिल्यात. विद्युत कारींवेले शुल्क 110% वयल्यान 70% टक्क्याचेर हाडून दवरिलां आनी 1 एप्रिल उपरांत तातूंत आनीकूय सवलत दिवंक शकतात. हेंवूय आमी दबावा खाला करतात अशें दिसता.
अमेरिके वांगडा आमच्या वेपार कराराचेर अभ्यास चल्ला आनी शुल्कांचो आमचेर तितलो प्रभाव पडचो ना असो एक सूर कानार पडटा खरो, पूण ट्रंपाच्या इतिहासाचेर विस्त मारत जाल्यार हो मनीस उतराचो न्हय अशेंच सिद्ध जाता. ट्रंपान पॅरिस हवामान बदल परिशद, जागतीक भलायकी संस्था हांचे वांगडाचे करार मोडून अमेरिकेचें वांगडीपद फाटीं घेतलां. कॅनडा वांगडा आपल्या आदल्या टर्मांत केल्ले वेपार करार मोडून एकतर्फा शुल्क लावपाचो निर्णय घेतला. आतां अमेरिकेचें सरकार न्हय, तर सर्वेसर्वा ट्रंप शुल्क थारायता. आमी विश्व वेपार संघटनेच्या (WTO) मानक, सिद्धांताक प्रतिबद्ध रावन लायिल्ले शुल्क ट्रंप मानतलो काय, होवूय एक यक्ष प्रस्न आसा. ट्रंप WTO विरोधांत दिसता. देशां नुसार, ‘ब्रिक्स’ सारकिल्या पंगडा प्रमाण वा मालाच्या वर्गीकरणा नुसार ट्रंप शुल्क थारायतलो तेंवूय एक सस्पेन्स जाल्ले आसा. अशें आसतना निश्कर्श काडप हे शिता आदी मीठ खाल्लेवरी. ट्रंप एका बोटा वयली थुकी केन्नाय दुसऱ्या बोटार व्हरूंक शकता.
एके वटेन ट्रंप आर्थिक मजत दिल्ले खातीर युक्रेना कडेन दुर्मीळ खनीज सांठो मागता तर दुसरे वटेन रशिये आड घाल्ले अर्थीक निर्बंध हटोवन तिचे वांगडा राजकी आनी अर्थीक संबद सुदारत अब्जावधी डॉलरांचो वेपार करपाक सोदता. खापो धंदेवाईक ट्रंप सदांच– अमेरिकेचो आनी आपलोय- फायदो करपी वेवहार-डील बळजबरी करून मेळोवपाच्या यत्नांत आसता. ट्रंप- मस्क जोडी कायदेशीर रितीन स्थापित केल्ल्यो आपल्या देशांतल्यो प्रशासनिक संस्था एकाधिकारीपणान विशेशाधिकारा खाला सोंपोवन आपल्याच नागरिकांक बेरोजगार करपाक भायर सरल्या. तेन्ना सणकी ट्रंप करार केन्ना मोडत हाचो नेम ना.
आशियांतली एक प्रमुख सत्ता भारताच्या प्रधानमंत्र्याच्या भेटीक ट्रंपान ‘स्टेट विजिट’ दर्जो दिलो ना. मोदी व्हायट हाउसांत पावले तेन्ना तांकां ट्रंपान स्वता दारांत येवन स्वागत करपाचो शिश्टाचार पाळ्ळो ना, तर एका महिला कर्मचाऱ्याक धाडली. ताचे आदी जपान, इस्रायलच्या प्रधानमंत्र्यांचे ट्रंपान दारांत येवन स्वागत केल्ले. मोदींची रावपाची व्यवस्था व्हायट हावसांत करूंक नाशिल्ली. मोदी वांगडा पत्रकार परिशदेंत प्रश्नाक जाप दितना ‘भारत हो चड शुल्क लावपी देश’ हाचो पुनरूच्चार केलो. दुसऱ्या एका प्रश्नाच्या जापेंत ‘भारत सभासद आशिल्लो ब्रिक्स देशांचो गट आनी तांचे चलन मृत अवस्थेंत पावलां’ असो थोमणो मारलो. असले अर्वाच्च उलोवप हे शिश्टाचाराक धरून न्हय.
मस्का वांगडा बसकेंत मोदी, आमचे विदेश मंत्री, विदेश सल्लागार, विदेश सचिव आनी मंत्रालयाचे हेर अधिकारी सूट-बूट-टाय अशा औपचारीक पोशाखांत हजर आशिल्ले तर दुसरे वटेन मस्क सादेशें जॅकेट घालून बायल, भुरग्या वांगडा पासयेक आयिल्लोसो दिसलो. हेंवूय शिश्टाचाराक धरून न्हय.
ट्रंपाक ताच्याच भाशेंत जाप दित जाल्यार तो रेस्पेत दिवपाक लागता. ट्रंपान शी जिनपिंगाक आपल्या शपथविधी सुवाळ्याचें आपोवणें धाडिल्लें, ताणें तें मान्य केलें ना. ट्रंपान दोनूय बळिश्ट देशांत एक बसका जावची अशी इत्सा व्यक्त केल्ली, जिनपिंगान दाद दिली ना. ट्रंपान चीना आड शुल्क लायले तेन्ना जिनपींगान चीनांत अमेरिकी आयातींचेर शुल्क वाडोवन प्रतिक्रिया दिली. खोलाय आशिल्ली मुत्सद्देगिरी म्हणटात ती ही.
धाकटुल्या राश्ट्रानीय ट्रंपाक परतून जबाब दिवन ताचें तोंड बंद केल्लीं उदाहरणां आसात. आदल्या पर्वांत ट्रंप ‘लिटल रॉकेट मॅन’ म्हणत उत्तर कोरियाच्या राश्ट्राध्यक्ष किम जाँग उनाक हिणसायतालो. किम जाँगान रोखडीच आंतर खंडीय प्रक्षेपणास्रा द. कोरिया आनी जपाना वयल्यान धाडून तांचो पल्लो ट्रंपाक दाखोवन दिलो. अमेरिकेच्या धा मुखेल शारांत किमाची प्रक्षेपणास्त्रा पावपाक शकतात हे ट्रंपाक कळ्ळें तेन्ना किमा वांगडा इश्टगत वाडयली. ताका मेळपाक सिंगापूर पावलो. स्थलांतरितांचें दुसरे लश्करी विमान देवोवपाक कोलंबियान न्हयकार दिवन आपल्या नागरी विमानान तांकां हाडटले अशें कळीत केलें, तेन्ना ट्रंपान शुल्क वाडोवपाची धमकी दिली. “तू शुल्क वाडोवन दाखयच, मागीर आमीय तुका 100 % शुल्क वाडोवन दाखयतात” ही जाप राश्ट्राध्यक्ष गुस्ताव पेत्रोन दिल्ली. ट्रंप ओग्गी. ग्रीनलँड घेवपाक भायर सरिल्ल्या ट्रंपाक ‘तें आमी विकपाक काडिल्लें ना’ अशें त्या प्रदेशाचेर अर्ध सार्वभौम अधिकार आशिल्ल्या डेन्मार्काच्या प्रधानमंत्री मेट्टे फ्रेडरिकसेन हिणें सुनायले तर तोच संदेश बुरशी गाळ घालून युरोपीयन संसदेत डेन्मार्कची प्रतिनीधी एंडर्स विस्तसेन हिणें दिलो.
देशां मदीं वाटाघाटी सौजन्य आनी शिश्टाचारान जावप गरजेचें. ह्या सगळ्या धाकटुल्या देशांचे तुळेन आमी आशियांतलें एक बळीश्ट राश्ट्र. अमेरिकेकूय उपखंडात आमची गरज आसा. तेन्ना अमेरिके वांगडा राजकी, अर्थीक, सुरक्षा कराराच्यो वाटाघाटी आमी बळिश्ट स्थितींतल्यान करप योग्य. हात पिळपी ट्रंपाच्या दबावाक बळी पडून न्हय. जगाचे बाजारपेठेंत अमेरिकेची मक्तेदारी आदलेवरी उरिल्ली ना. तेन्ना मोदीनूय ट्रंपाचे नखरे सोंसपाचे सोडून ताका ‘लाल आँख’ दाखोवपाक सुरवात केल्ली बरी.

दीपक लाड
पर्वरी