डॉ. राम मनोहर लोहिया

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भावंडांनो,
आमच्या 18 जूनाचो इतिहास तुमी जाणांच आसतलीं. हाचें आदींय हांवें तुमकां तो सांगला. हे क्रांतीची कीट पेटोवपी आनी गोंयकारांक स्वतंत्रताय मेळोवपाक वा ते खातीर बंड सुरू करपाक प्रेरणा दिली. जांच्या फाटबळार आनी प्रेरणेन गोंयकारां मदलें रगत सळसळून उठलें ते म्हळ्यार डॉ. राममनोहर लोहिया. देखुनूच भावंडांनो, 18 जुनाक आमी क्रांती दीस मनयतना आमी तांची याद काडटात. गोंयकारां मदीं जागृताय हाडपी, परकी सत्तेआड बंड करपाक उर्बा दिवपी म्हान सुटके झुजारी डॉ. राममनोहर लोहिया हांची आयज 12 ऑक्टोबराक पुण्यतीथ. ते निमतान तांणी गोंयकारां खातीर तशेंच देश भावंडां खातीर दिल्ल्या मोलादीक योगदानाची, सेवेची मुजरत याद करूया, तांकां वंदन करुया.
भावंडांनो, तांचो जल्म 23 मार्च 1910 दिसा उत्तरप्रदेशांतल्या फैजाबाद जिल्ल्यांतल्या अकबरपूर गांवांत जाल्लो. तांचें शिक्षण मुंबय विद्यापिठ, तशेंच कोलकाता विद्यापिठांत जालें. उपरांत बर्लिन विद्यापिठांत अर्थशास्त्र विशयांत तांणी दोतोरकी मेळयली.
भावंडांनो, भुरगेपणांत, तरणेपणांत तांकां कांय काळ नेताजी सुभाषचंद्र बोस आनी पंडित जवाहरलाल नेहरू हांचो सांगात मेळ्ळो. तातूंतल्यान राष्ट्रीय चळवळींत ते भितर सरले. काँग्रेस सोशलिस्ट सातोळ्याचे ते संपादपी जाले. लखनौच्या अखिल भारतीय अधिवेशनांत नेहरूजीन तांकां विदेश विभागाचे सचीव नेमले.
भावंडांनो, तुमी जाणांत स्वतंत्रायेचे पयलीं आनी उपरांतच्या काळांत लोहियांक 19 वेळा बंदखण फावो जाल्ली. 1942 वर्सा ’छोडो भारत’ आंदोलनांत भूंयंगत रावून चळवळीचें फुडारपण केलें. बंदखणींत तांचो खूब छळ केलो. पुणून स्वतंत्रताये खातीर तांणी तें सोंसलें.
स्वतंत्रताये उपरांत तांणी शेतकारांच्यो चळवळी, अंग्रेजी हटाव आंदोलन, जाती तोडो आंदोलन, गोंय मुक्ती चळवळ, राष्ट्रभाशेचो भोवमान अशा साबार चळवळींचें फुडारपण केलें.
भावंडांनो, तांकां हिंदी, इंग्लिश ह्या भासा वांगडाच फ्रेंच, उर्दू, बंगाली आदी भाशाय बरे तरेन येताल्यो. तांकां साहित्याची बरी जाण आशिल्ली. ते कला मोगीय आशिल्ले. समाजवादी विचारांचे आशिल्ले. दादले- बायलो समानताय, आंतर जातीय लग्नां, तशेंच हुंडोबंदी विचारांचे आशिल्ले. आपले विचार, व्याख्यानांचे लेख तांणी हिंदी आनी इंग्लिश भाशांतल्या पुस्तकांतल्यान उजवाडाक हाडले. ते सदांच अन्याया आनी अत्त्याचारा आड झुजले.
भावंडांनो, अशे हे म्हान व्यक्ती 12 ऑक्टोबर 1967 वर्सा संवसाराक अंतरले. तांकां आयज आमी आर्गां ओंपुया.
उल्हासभाई.