डिजिटल फूटप्रींट पडटना…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयच्या काळांत जंय सगळो संवसार इंटरनेटाच्या वरवीं एकमेकांक जोडिल्लो आसा, थंय डिजिटल फूटप्रिंट टाळप भोव कुस्तार

कविसाव्या शेंकड्यांत डिजिटल संवसार, मनशाच्या जिविताचो एक अविभाज्य आनी अपरिहार्य भाग जाला. डिजिटल युगांत संकेतथळ ब्रावझ करपा सावन समाजीक माध्यमांचेर फोटो घालप मेरेन केल्ली दरेक ऑनलायन कृती, इंटरनेटाचेर कायमच्या स्वरूपांत उरता. ती दरेक कृती आपली कायमची अशी कुरू वा निशाणी दवरता जाका “डिजिटल फूटप्रिंट” अशें म्हणटात.
आयच्या काळांत जंय सगळो संवसार इंटरनेटाच्या वरवीं एकमेकांक जोडिल्लो आसा, थंय डिजिटल फूटप्रिंट टाळप भोव कुस्तार. स्मार्टफोन वापरतना, ऑनलायन खरेदी करतना, संकेतथळावेल्यान कसलीय म्हायती मेळयतना, वापरतल्यान दिल्ली आपली म्हायती वा वळख आशिल्लो कांय डेटा फाटल्यान संकेतथळाचेर उरता, जो रेकॉर्ड व्यक्तीच्या डिजिटल वळखीचो भाग जाता. तो डेटा त्या व्यक्तीच्या आवडी-निवडींचो अदमास करपाक, वैयक्तीक गरजे प्रमाण ताका सेवा दिवपाक, संघटना वा ग्राहक सेवा कंपनी वापरतात.
डिजिटल फूटप्रिंट दोन भशेन आसतात एक सक्रीय डिजिटल फूटप्रिंट – जातूंत वापरपी व्यक्ती जाणूनबुजून स्वताचो डेटा शेअर करता. देखीक समाजीक माध्यमाचो वापर करतना ताचेर आपले पोस्ट, फोटो, विडिओ वा कमेंट घालप वा खंयचोय फॉर्म भरून आपलो डेटा शेअर करप.
दुसरी निश्क्रीय डिजिटल फूटप्रिंट, जातूंत वापरतल्याच्या नकळत वा परवानगीबगर संकेतथळां ताची म्हायती एकठांय करतात. देखीक ताचें लोकेशन, सोद इतिहास (सर्च हिस्ट्री) म्हणल्यार ताणे इंटरनेटाचेर किते कितें सोदलां तें, तशेंच वापरतलो इंटरनेटाचेर कितें कितें करता ते सगळें नोंद करप. डिजिटल फूटप्रिंट तांत्रीक प्रगती आनी वैयक्तीक अणभव सक्षम करतात खरें, पूण गोपनियता, सुरक्षा आनी दीर्घकाळ डिजिटल परिणामां संबंदी गंभीर हुस्कोय निर्माण करतात.
डिजिटल फूटप्रिंटाचे फायदे
डिजिटल फूटप्रिंटाचे जायते म्हत्वाचे फायदे आसात. जापसालदारकेन वापरल्यार, ते वापरप्यांचो अणभव वाडयतात, नवनिर्माणाक आदार दितात आनी भौशीक सेवा सुदारतात.

1. वैयक्तीकीकरण आनी सोयी
   संकेतथळां आनी ऍप्लिकेशनां, वापरप्यांच्या फाटल्या वागणुकेचें विश्लेशण करून ते प्रमाणें सुचवण्यो करतात. देखीक, नेटफ्लिक्स वा युट्यूब सारकिले स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्म पळोवपाच्या इतिहासाचेर आदारीत व्हिडियो सुचयतात. ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्म वापरप्याच्या आवडी प्रमाण उत्पादन शिफारस करतात,जे खातीर गिरायकाक खरेदी करप चड सोपें पडटा.
   तेच प्रमाण गुगल एसिस्टंट वा सिरी सारकिले डिजिटल सहाय्यक, वापरप्यांच्या फाटल्या संवादाचेर आदारून फुडले फावट अचूक आनी वास्तवीक प्रतिसाद दिवपाक शकता. डिजिटल फुटप्रींटाच्या बगर अशें तरेचें अचूक वैयक्तिकरण करप अशक्य.
2. सुदारीत सुरक्षा आनी देखरेख
   सुरक्षा आनी देखरेख दवरपाक वा सुदारपाक डिजिटल फुटप्रींटाचो वांटो आसता. बँको आनी वित्तीय संस्था दुबावीत गतिविधी सोदून काडपा खातीर डिजिटल रेकॉर्ड वापरतात. कायद्याची अंमलबजावणी करपी एजन्सी डिजिटल पावलखुणावेल्यानच गुन्यांवकारी गतिविधीचों सोद घेवंक शकतात, तातूंत सायबर दादागिरी, आयडेंटीटी थेफ्ट वा आतंकवाद संबंदीत प्रकरणांचो लेगीत आसपाव आसात.
3. वेवसायीक आनी शिक्षणीक संदी
   व्यक्तीची डिजिटल उपस्थिती करिअर आनी शिक्षणीक वाडीकय आदार दिवंक शकता. लिंक्ड-ईन सारकिल्या प्लॅटफॉर्मांक लागून वापरप्यांक डिजिटल वेवसायीक वळख तयार करपाक मेळटा, जे खातीर नोकरेर नियुक्त करपी कंपन्याक उमेदवाराचें मूल्यमापन करपाक मेळटा. जायतीं विद्यापिठां आनी नियोक्ते, उमेदवारांचें मुल्यांकन करपा खातीर ऑनलायन पोर्टफोलियो आनी सोशल मिडिया गतिविधी तपासतात. उमेदवाराच्या सकारात्मक आनी सुसंगत डिजिटल फूटप्रिंटा वेल्यान ताची कुशळटाय, कृती आनी वेवसायीकपण दिसून येता जे खातीर ताका नोकरी मेळपाक अदीक बरी संद फावो जाता.
4. डेटा-आदारीत निर्णय घेवप
   संघटना आनी सरकारां एकठांय केल्ल्या डिजिटल फुटप्रींटाचो वापर करून म्हायतीपुर्ण निर्णय घेवंक शकतात. देखीक भलायकी सेवा पुरवणदार, एकठांय केल्ल्या डिजिटल डेटाचें विश्लेशण करून प्रभावी भौशीक भलायकी मोहीम आखतात. तेच प्रमाण वेवसायीक, उपकरण डिजायन आनी मार्केटींग धोरण सुदारपा खातीर गिरायकाचो डेटा वापरतात.
   डिजिटल फूटप्रिंटाचे धोके
   डिजिटल फूटप्रिंटाचे म्हत्वाचे फायदे आसात खरे, पूण ताचे गंभीर धोके उद्भवपाचे आनी लुकसाणय जावपाची शक्यता आसता, खास करून जेन्ना वापरप्यांक ताची वैयक्तिक म्हायती ताच्या परवानगीबगर कशी एकठांय करतात आनी खंय वापरतात हाची खबर नासता.
   गुप्ततायेचेर (प्रायव्हसी) आक्रमण
   सगळ्यांत गंभीर धोको म्हळ्यार वापरप्याची गोपनियता ना जावप. जायतीं संकेतथळां स्पश्ट संमती वा पारदर्शकताये बगर डेटा एकठांय करतात. ह्या डेटांत ब्रावझिंग पॅटर्न, थळ, आवड, आनी खाजगी संवाद लेगीत अशी संवेदनशील म्हायती आस्पावपाक शकता. चड करून वापरप्यांक आपूण आपलो कितलो डेटा दितां आनी कोणाक ताचो एक्सेस आसता हाची खबर नासता.
   कंपनींनी वापरप्यांचो डेटा थर्ड पार्टीक विकूंक शकता वा मार्केटींगा खातीर वापरूं येता. तशेंच, एकदां डेटा ऑनलायन शेअर करतकच तो पुरायपणान काडून उडोवप कुस्तार. हाचो अर्थ वापरतल्यान डिलीट केल्लीं पोस्टां वा खातीं लेगीत कंपन्याक आपल्या सर्वरांचेर सांठोवंक दवरूंक मेळटात वा परत मेळोवंक मेळटात.
5. आयडेंटिटी थेफ्ट आनी गंडोवपाचो धोको
   डिजिटल फुटप्रींटाचे छाप वाडत वतात तसो आयडेंटिटी थेफ्टाचो धोको वाडट आसा. सायबर गुन्यांवकार तोतयागिरी करपाक वा अर्थीक फटवणूक करपाक वापरप्यांची वैयक्तीक म्हायती- नांवां, जल्मतारखो, बँकेचो तपशील, आनी पासवर्ड- ऍक्सॅस करूंक शकतात. तेभायर फिशिंग हल्ले, डेटा उल्लंघन आनी रॅनसमवेअर शोशण करप हे सारकेय गुन्यांव डिजिटल फुटप्रिंटा खातीर सहज शक्य जाता.
6. डिजिटल प्रतिश्ठा आनी कायम स्वरूपी नोंद
   खंयचीय व्यक्ती जेन्ना ऑनलायन पोस्ट करता तेन्ना तें ताच्या डिजिटल प्रतिश्ठेक बरें वा वायट योगदान थारता. वादग्रस्त मत, अयोग्य फोटो वा गैरसमज जाल्ली टिप्पणी लेगीत दीर्घकाळ तिगून उरपी परिणाम करपाक शकतात. स्क्रीनशॉट आनी डिजिटल आर्काइव्हच्या युगांत, फाटल्यो चुको वर्सां उपरांत परतून उप्रासूक शकतात, ताचो परिणाम करिअर, संबंद वा वैयक्तीक विस्वासपात्रतेचेर जाता. आतांच्या काळांत जायते कडेन नोकरेर नियुक्त करपी वा घर भाड्यान दिवपी घरमालक लेगीत एकादे व्यक्तीचीं समाज माध्यमाचेर आशिल्लीं पोस्टां वा मतां तपासून, ताचेर आदारीत त्या व्यक्तिक नियुक्त करपाचें वा घर भाड्यान दिवपाचें काय ना हो निर्णय घेतात. सगळी नोंद कायमस्वरुपी उरिल्ल्यान तुमच्यो भुतकाळांतल्यो फुटप्रींट्स जर नकारात्मक आसल्यो जाल्यार तुमीं वर्तमान काळांत लेगीत बऱ्यो संदी गमावूंक शकतात.
7. मॅनिप्युलेशन आनी देखरेख
   डिजिटल फुटप्रींटाचो आल्गोरिदमिक मॅनिपुलेशनांत वांटो आसता. देखीक समाजीक माध्यमां, वापरप्यांक तांच्या आदल्या वागणुकेक जुळपी सामुग्री दाखोवपाक अल्गोरिदम वापरतात, जे खातीर वापरप्याची वैयक्तीक धारणां आनी मतां जुळपीच पोस्टां ताकां दिसपाक लागतात. दुसरी बाजू ताका दाखयनाशिल्ल्यान वा दिसनाशिल्ल्यान, तातूंतल्यान ध्रुवीकरण (पॉलरायजेशन) जावंक शकता तशेंच चुकीची म्हायतीय ताचे मेरेन पावपाक शकता.
   ते भायर, सरकार वा संघटना, नागरिकांचेर वा कर्मचाऱ्यांचेर नदर दवरपाक वा नियंत्रण दवरपा खातीर ताच्या नकळत वा परवानगी बगर, तांचो डिजिटल डेटा वापरूं शकता. कांय देशांनी हाका लागून नैतीक आनी मानवी हक्कांचे हुस्के निर्माण जाल्यात, जंय सरकारा कडेन मतभेद आशिल्ल्या व्यक्तीचेर वा एक्टिविस्टाचेर, डिजिटल रितीन देखरेख दवरतात वा ताका ख्यास्त दिवपाक तो डिजिटल पुरावो म्हण वापरतात.
   डिजिटल फूटप्रिंटाचें जबाबदारपणान कशें वेवस्थापन करप?

• जापसालदारकेन शेअर करात- ऑनलायन पोस्ट करचे पयलीं वा कमेंट करचे पयलीं विचार करात. स्वताकच हो प्रस्न विचारात: “हें पोस्ट केल्यार म्हाका आतां वा फुडारांत कितेंय त्रास जावंक शकता?”
• प्रायव्हसी सेटींग वापरात- तुमचो डेटा कोण पळयता वा वापरता, हाचेर मर्यादा घालपाक समाजीक माध्यमाचीं एपां आनी तुमी वापरतल्या दरेक अॅपाचें प्रायव्हसी सेटींग करात.
• ब्रावझर हिस्ट्री आनी कुकीज डिलीट करात- ब्रावझर डेटा नेमान काडून उडोवप, निष्क्रिय फुटप्रींट उणे करपाक मदत करता.
• घटमूट पासवर्ड आनी टू फॅक्टर ऑथेंटिकेशन वापरात- हाका लागून तुमच्या खात्यांत अनधिकृत प्रवेशाचो धोको उणो जाता.
• हेरां मदीं जागृताय करात- खास करून तरणाट्यामदीं डिजिटल जापसालदारकेचे म्हत्व कळप आनी जागृताय जावप गरजेचें आसा.
  आर्विल्ल्या डिजिटल संवसारांतल्या आमच्या जिविताक आकार दिवपी डिजिटल फुटप्रींट ही एक अदृश्य तरी बळिश्ट शक्त, जी आमकां डिजीटल सोयी, वैयक्तीकीकरण, आनी सुदारीत सेवा सारके जायते फायदे दिता. पूण गुप्तताय, सुरक्षा आनी प्रतिश्ठेकय तांचो म्हत्वाचो धोको निर्माण जावं येता. ते खातीर वापरतल्यांनी स्वताच्या डिजिटल गतिविधीचें स्वरूप समजून घेवप आनी तें जबाबदारपणान वेवस्थापन करपा खातीर पावलां उबारप भोव म्हत्वाचें आनी गरजेचें आसा. इंटरनेट सेवा वापरतना सादूर आनी शिटूक रावात.

मंजुषा सिनाय तळावलीकार
9822981508