ठकसेन फटवतले ?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

पोक्सो कायदो जसो खर आसता, तशेच हे सायबर कायदे आसपाक जाय. तेन्नाच ताका….

एक पद आसा, दुनिया झुकती है, झुकाने वाला चाहीए..! हाचो अर्थ संवसार तुमची गजाल आयकता, मात एक असो मनीस जाय, जो ताका योग्य दिशेन बागयतलो. मात हालीं हें वाक्य ठकसेनांचे बाबतींत वापरतात. तांचो सगले कडेन वावर आसा. संवसाराक बागोवन तोपी घालप हें तांचें दाव्या हाताचें काम. सायबर मळाचेरूय ते आसात. तांकां आडावपाक आतां ट्राय म्हणल्यार भारतीय दूरसंचार नियामक प्राधिकरणान एक निर्णय घेतला. हाचे मुखार मोबायल फोनाचेर काॅल करप्याचें नोंद जाल्लें नांव दिसतलें. तें केव्हायसी प्रक्रियेंतल्यान मेळिल्ल्या डेटाचेर आदारीत आसतलें. निर्णय बरो आसा, पूण प्रत्येक कायद्यांत चोरवाटो आसतात, तश्यो हांगाय आसात. नव्यो वाटोय हे ठकसेन तयार करतले.
‘ट्राय’न हो निर्णय पयलींच घेवंक जाय आशिल्लो. ताचो सामान्य भौसाक आतां कसो फायदो जातलो, हें पळोवचें. स्पॅम मॅसेजी, काॅल, फटवणूक आडावपाक हो निर्णय घेतला. जायते देशद्रोही ठकसेन सामान्यांक फटोवपाक आपूण पुलीस, बँक- सरकारी अधिकारी आसा, अशें सांगून फोन करतात आनी लुट्टात. डिजिटल अरेस्ट ही सगल्यांत नवी तोपी घालपाची पद्दत. चडशे हिंदी उलोवपी आसतात, हें विशेश. काॅलराचें खरें नांव दिसल्यार लोकांक दुबाव येतलो अशें ‘ट्राय’क दिसता. फोनाचो गैरवापर, लोकांक फटोवप, युपीआय स्कॅम, लिंक धाडून पयशे लुटप उणें जातलें, असोय तांकां विस्वास. तशेंच जावं. पूण ह्या ठकसेनांनी बोगस नांवांनी वा क्लोन सीमकार्ड वापरल्यार कितें करतले? 10 वर्सां पयलीं दिल्ले आनी आतां वापरांत नाशिल्ले फोन नंबर भलत्यांकूच दिल्ल्याचें दिसून आयलां. कांय जगप्रसिद्ध ईमेल कंपनींनी एकाच नांवाची ईमेल पसून दोग- दोग जाणांक दिल्या. कार्बन काॅपी फाटीं पडटली, अशे लोगो, लेटरहेड आशिल्ले लिंक, व्हिडियो, दोकुमेंत (साबार बँको, कंपनींचे) तयार करपा इतलें सायबर गुन्यांव मळ मुखार पावलां. पोक्सो कायदो जसो खर आसता, तशेच हे सायबर कायदे आसपाक जाय. तेन्नाच ताका आळाबंद येतलो. अर्थांत फोन वापरप्यांनी सादूर जावप चड म्हत्वाचें!
देड रुपया चड व्याज दिता, अशें म्हणीत जाल्यार पसून लोक वसवशेपणां करतात. सायबर गुन्यांव सोंपोवपाक फोन करप्याचें नांव दिसल्यार बरें. पूण केव्हायसी प्रक्रिया चड खर करूंक जाय. आदार, पॅन कार्ड तपासचें. स्पॅम रिपोर्टिंग सिस्टम चड बळिश्ट जावंची. 1909 चेर स्पॅमाची कागाळ, 1930 चेर सायबर गुन्यांवा आड संपर्क करपाक मेळटा. एआय वरवीं दुबावीत काॅल ब्लाॅक केल्यार बरें. सप्तकांतल्यान चार फावटी तरी वेगळ्या वेगळ्या माध्यमांतल्यान हे बाबतींत जाग्रृकताय जावंक जाय. कोण करतात हे स्पॅम काॅल? टेलेमार्केंटींग कंपनीं, स्पॅमर, फटिंगाचे पाय. लाॅटरी लागली, एटीएम आडकलां, बील भरात अशीं साबार कारणां सांगून ते पयशे लुटूंक पळयतात. खबरदारीचो उपाय म्हणल्यार मोबायल नंबर जोडिल्ल्या बँक खात्याचेर उण्यांत उणे पयशे दवरप. सरकारानूय मेळत थंय मोबायल नंबर जोडपाचो अट्टहास करपाक फावना.
काॅलर आयडीची ही पारदर्शकताय लोकांचो विस्वास, सुरक्षीतताय वाडयतली. पूण हो 100 टक्के सुरक्षीत उपाय न्हय. दरेकल्यान आपलो पासवर्ड आगळो करपाक जाय. गरज पडल्यार दर स म्हयन्यांनी तो बदलूंक जाय. मेळत थंय खाजगी म्हायती, व्हिडियो घालप उणें करचें. तुमचे पोरणें, वापरूंक नाशिल्ले अकावंट डिलीट करात. संगणकाक अॅण्टीव्हायरस घालात. चुकीचें व्याकरण आशिल्लो मजकूर, वेगळोच ईमेल आसल्यार तें लींक उक्तें करूं नाकात. स्वता सादूर रावल्यार फटवपाचे प्रसंग सहसा येनात. धादोशी जायात. हांगा कोण कोणाक फुकट दिवपाक येवंक ना, इतलें पसून सगल्यांनी मतींत दवरल्यार सायबर गुन्यांव उणे जातले.