भांगरभूंय | प्रतिनिधी
विदुशक राजवाड्यांत पावलो म्हूण राजा जायना, राजवाडो मात सर्कस जाता- अशी एक म्हण आसा. डॉनाल्ड ट्रंप फाल्यां सावन अमेरिकेच्या अध्यक्षपदाचीं सुत्रां सांबाळपाचो आसा खरो, पूण ताणें आनी भावी मंत्र्यांनी एक म्हयनो आदी सावन अमेरिका तशेंच जगांतल्या साबार देशांतली सरकारां आनी नागरिकांची मनरिजवण सुरू केल्या.
अमेरिकेचे सुरक्षिततेचें कारण दिवन खनीज श्रीमंत ग्रीनलँड देशाचेर कब्जो करपाचो, पनामा कॅनल अमेरिकेच्या शेका खाला हाडपाचो, कॅनडाचो आस्पाव अमेरिकेचे 51 वें राज्य असो करपाचो आनी ‘गल्फ ऑफ मॅक्सिको’ चें नामकरण ‘गल्फ ऑफ अमेरिका’ करपाची अवेव्हारी महत्वाकांक्षा ट्रंपान व्यक्त केल्या. संबदित राश्ट्रांनी कळाव करनासतना ट्रंपाक जापूय दिल्या.
अर्द-स्वायत्त देश ग्रीनलँडच्या प्रधानमंत्र्यान म्हणलां, “आमका अमेरिकेचें अधिपत्य नाका आनी डेन्मार्काची कॉलनी जावनूय रावपाचें ना. आमकां देश स्वतंत्र जाल्लो जाय.”
“आमचे चळवळीच्या इतिहासाचें पनामा कॅनल हे एक आंग जावन आसा. तेन्ना ताच्या सार्वभौमत्वा विशीं तडजोड जावंक शकना.” अशे विदेश मंत्री हावियर मार्तिनेझ-आच्चा हांणी स्पश्ट केलां तर मॅक्सिकोची राश्ट्राध्यक्ष क्लाउडीया शायनबाउम हिणें अमेरिकेचेंच नांव बदलून ‘मॅक्सिकन अमेरिका’ दवरप योग्य थारतलें अशी फकांडां मारलीं. “कॅनडा अमेरिकेचो भाग जातलो ही अशक्य गजाल” अशे कॅनडाच्या आदल्या प्रधानमंत्र्यान म्हणलां.
गरज पडल्यार आमी त्या सगल्या देशां आड अर्थीक निर्बंध लायतले वा सैन्यबळ वापरतले अशे ‘मुंगेरीलाल के हसीन सपने’ पळोवपी ट्रंपान अमेरिकेचो इतिहास तपासपाची गरज आसा.
वियतनामांतल्या झुजांत अमेरिकेच्या सैनिकांची तरणाटी पिळगी काबार जाल्ली. घरा परतले तांचो देशवासियांनीच तिरस्कार केलो, बाकीचे हिप्पी जावन ड्रग्स घेत जगभर भोंवताले हे तरणाट्या ट्रंपान पळयल्लें आसतलें. तालिबानान अमेरिकन सैनिकांक अफगाणिस्तानांतल्यान कशे धांवडावन घाले आनी थंयच्यान पळ काडपी सैनिकांचेर तालिबानान हल्लो करचो न्हय ही गॅरंटी मेळोवपा खातीर चीनच्या शी जिनपींगाक आनी रशियेच्या पुतिनाचे पाय धरचे पडले ते हालीं जाण्टेपणांत ट्रंपान पळयलां. अर्थीक निर्बंध घाल्लो रशिया आतां चीन आनी भारता वांगडा व्यापारांत डॉलर कुशीक दवरून त्या- त्या देशांतल्या मुद्रेंत व्यवहार करता तेन्ना हें अर्थीक निर्बंधाचे शस्त्र धारदार उरना हेंवूय ट्रंपान पळयलां. एक बरोबर इतल्या देशांक दुखोवपी विदेश निती अमेरिकेकूच कोनशाक उडयतली आनी चीनाचें फावतलें अशें दिसता. अमेरिकेंत लोकशायेच्या चारूय स्तंभाक ट्रंप राजवट बादतली अशें दिसता. रिपब्लिकन पक्ष आतां पूरायपणान ट्रंपाची मालमत्ता जाल्या. थंय ट्रंप सांगता ती पूर्व दिशा अशी परिस्थिती. प्रशासनिक सेवेचो अणभव नाशिल्ल्या आनी गुन्यांवांचे आरोप लागिल्ल्या वादग्रस्तांक, फकत ते ताचे खांपे समर्थक- अंधभक्त हे एकेच योग्यतेच्या बळार मंत्रीमंडळांत आस्पावन घेतल्यात. सिनेट पुश्टीकरण सुनावणेंत तातूंतले कितले तग धरून उरतले तें फुडारांत कळटलें.
संरक्षण मंत्री पदा खातीर नांव सुचयिल्लो फॉक्स न्यूज चॅनलांतलो एंकर पीट हॅगसेथ हाचे आड लिंगीक दुराचार, अर्थीक घोटाळे आनी सोऱ्याचो वेसनी अशे आरोप आसात. गुप्तहेर संस्थे खातीर नामांकीत जाल्ली भारतीय मुळाची तुलसी गॅबार्ड हिचेर 2017 वर्सा सिरियाचो आदलो क्रूर हुकुमशा बाशर अल-असदाची भेट घेतिल्ली असो कलंक लागला. भावी भलायकी मंत्री रॉबर्ट कॅनेडी हे स्वताच वासिनांक विरोध करत आयल्यात.
मनरिजवण कुस्तीचे खेळ लावपी WWE कंपनीचो धनी विन्स मॅकमहोन हो ट्रंपाचो दोन दशका सावन इश्ट आनी ट्रंपाक वेंचणुकेंत अर्थीक मजत दिवपी. तेन्ना ताची घरकान्न लिंडा मॅकमहोनाचे नांव शिक्षण मंत्री तर तिची इश्ट पॅम बाँडी हिचें नांव एटर्नी जनरल पदा खातीर प्रस्तावीत जालां.
देशांतर्गत सुरक्षे खातीर ख्रिस्ती नोएमचे नांव मुखार केलां. ट्रेनिंग नापास जाल्ल्या आपल्या सुण्याक आपणे फारान मारून उडयला, तशेंच उत्तर कोरियाचो हुकुमशा किम जाँग-उनाची भेट घेतिल्ली अशें ताणें आपल्या पुस्तकांत बरयला. एटर्नी जनरला खातीर वकिल मॅट गॅट्झ हांचे नांव सुचयिल्लें खरें, पूण ताचेआड ड्रग्स वापर आनी लैंगिक अत्याचार केल्ल्याचे आरोप आशिल्ल्यान ताणें स्वताच कूस मारली.
इलॉन मस्क सरकार कार्यक्षमता विभागाचो मुखेली आसतलो. “मस्कच्या ड्रग्स दुरूपेगाचे परिणाम ताचे वैयक्तिक जिणेंत आनी भौशीक मळा वयले वागणुकेंत दिसतात, तेन्ना ताचें वर्तन देशा खातीर घातक थारपाक शकता” अशें मस्काचो चरित्र लेखक सेथ अब्रामसन हांणी म्हणलां.
जे अमेरिकेंत दोन पत्रकारांनी– कार्ल बर्नस्टायन आनी बॉब वुडवर्ड- हांणी ‘वाॅटरगेट’ गुन्यांवकारी प्रकरण उक्तडार हाडिल्ले कारणान राश्ट्राध्यक्ष रिचर्ड निक्सनान महाभियोगा आदीं राजिनामो दिल्लो तेच अमेरिकेंत न्यायालयान गुन्यांवकार थारायिल्लो ट्रंप अध्यक्ष पदाचो सोपूत घेता ही अमेरिकन जनता, लोकशाये खातीर लजेची गजाल. फकत अध्यक्ष जनतेन वेंचून दिल्ले कारणान नाईलाज जाल्ल्यान ट्रंपाक हेर गुन्यांवकारां भशेन बंदखणींत धाडप वा अर्थीक दंड दिवप न्यायाधिशाक शक्य जालें ना, मात ताका दोशमुक्त करिनासतना गुन्यांवकारूच दवरलो. हो सगळो पंगड आतां अमेरिकन लोकशायेचें कायदेमंडळ आनी प्रशासकीय मंडळाच्या स्तंभांक वाळटी लायतलो.
न्यायपालिकेचें खच्चीकरण जाता त्या देशांत लोकशाय सोंपता, हें म्हान अरब विचारक अब्द अल-रहमान इब्न खाल्दून हांणी तेराव्या शतकांत म्हणिल्लें, तें आतां अमेरिकेंत दिसपाक लागलां. आपले आदेश झुगारपी एटर्नी जनरल, अभियोक्त्यांक, न्यायाधिशांक कुशीन काडपाचो बेत ट्रंपाच्या वक्तव्यांतल्यान दिसला. एफ.बी.आय चो भावी मुखेली केश पटेल त्या तपास यंत्रणेतल्यान ट्रंप आनी रिपब्लिकनांची चवकशी करपी अधिकाऱ्यांक भायरावपा खातीर तांची वळेरी घेवन बसला. ट्रंपान अमेरिकन लोकशायेचो तिसरो स्तंभ- न्यायसंस्थेची विश्वसनीयता, व्हडवीकाय सोंपयली.
लोकशायेचो चवथो स्तंभ अर्थांत अमेरिकेंतली निर्भिड, संतुळीत मीडिया ट्रंप सोंपयतलो. हालींच्या वेंचणुकांत ट्रंपाकच प्रमोट करपी फॉक्स न्यूज संस्था सरकाराची गोदी मीडिया जातली. तांचे एंकर पीट हॅगसेथ, शॉन डफी हांका मंत्रीमंडळांत जागो दिला. वेंचणुकांच्या तेंपार आपल्या विरोधांत वावुरपी मिडिया आड आपूण कारवायो करतलो अशें जेन्ना ट्रंप म्हणटा तेन्ना सीएनएन सारकिल्ल्यो वाहिन्यो ताच्या रडाराचेर आसतल्यो हें निश्चीत.
वाशिंग्टन पोस्टान लोटांगण घालें. मालक जेफ बेझोस हाणें ट्रंप विरोधी व्यंगचित्र छापपाक मनाय केली. त्या विभागांतल्या संपादकान राजिनामो दिलो. सत्यता पडताळणी (फॅक्ट चेकींग) ट्रंप विरोध करत आयला. मार्क झकरबर्गान मेटांतल्यान ती बंद केली. वेंचणूक काळांत ट्रंपाक फेसबूक, इन्स्टाग्रामांत बंदी घालपी झकरबर्ग ह्या सप्तकांत ताका पार्टी दिवपाचो आसा. वेंचणुके उपरांत बेझोस आनी झकरबर्ग हांणी ट्रंपाची भेट घेतिल्ली, तेन्ना दिशाबदल दिसतालो.
कर वाटावपाक स्मार्टनेस लागता अशो बडायो मारपी ट्रंप एक करबुडवो, नितिभ्रश्ट उद्देजक. ताच्या कसिनो धंद्यान दिवाळें काडलें तेन्ना लोकांची गुंतवणूक बुडली. पूण दर म्हयन्याचो पगार आनी भत्तो उबारून ताणें स्वताचो फायदो करून घेतलो. धंद्यांत उत्पन्न लिपोवपाचे, लुकसाण दाखोवपाचे, फटीचे ताळेबंद करून घेवपाचे आरोप ट्रंपआड लागिल्ले आसात आनी न्यायप्रविश्ट आसात. दोशी थारत जाल्यार राश्ट्राध्यक्ष आशिल्ले कारणान खास्त जावची ना हें आतां स्पश्ट जालां. कमरभर उदकांत उबो रावन ट्रंपान काश्टी सुकी दवरल्या. ताच्या दुश्कर्मांची फळां ताच्या वकील, सल्लागार, सहायकांनी भोगल्यांत. ट्रंपान स्टॉर्मी डेनियल वांगडा शरिरसुख भोगलें, पूण तिका फाटल्या वेंचणुके वेळार तोंड धांपपाक $1,30,000 चेक दिल्ले कारणान आनी ट्रंपाक कर चुकोवपाक मजत केल्ले कारणान मायकल कोहेनाक बंदखणींत वच्चें पडलें. गेल्ले वेंचणुकेंत मतमेजणेंत फटींगपणा जाल्यांत म्हूण ट्रंप आड्डत भोंवतालो. पूण वेंचणूक अधिकाऱ्याचेर फटींगपणाचे आरोप लावपी ताचो वकील रूडी गिउलियानीक न्यायलयान दिल्ल्या अब्रुलुकसाणी निवाड्या नुसार त्या अधिकाऱ्याची लुकसाण भरपाय करपा खातीर आपलें घर-दार विकचें पडलें. कॅपीटोल हिलाचेर हल्लो करपी बंदखण भोगतात. “हल्लो करात आनी नेटान झगडात” म्हूण चितावपी ट्रंप वेंचून आयिल्ले कारणान बंदखणी भायर उरला.
कोल्लापीडा आशिल्ल्या ट्रंपाक उजवे, डावे, मदले विचारसरणीचें पडिल्लें ना. ट्रंप वेंचणूक जिखले उपरांत आमच्या देशांतले उजव्या विचारसरणीचे कमला हॅरिसाची फकांडां मारत सोशल मिडीयाचेर नाचत जैत मनयताले. ट्रंपाच्या वागणुकेंत दिशा, संतुलन, सुसुत्रता, सहनशिलता हांचो सदांच उणाव. फकत आपलो फायदो सोदपी आपसुवार्थी.
2020 वर्सा फेब्रेरांत प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदीन इश्ट ट्रंपा खातीर करोडो मोडून अहमदाबादेंत ‘नमस्ते ट्रंप’ कार्यक्रम घडोवन हाडलो. त्याच ट्रंपान दोन म्हयने उपरांत एप्रिलांत कोविड काळांत आमी निर्यात बंद केल्ले हायड्रॉक्सीक्लॅरोक्वीन- मलेरिया विरोधी वखद- जे सुरवेक कोविडा आड वापरताले ताचे 3 कोटी डोज अमेरिकेक दिले ना जाल्यार आपूण अर्थीक मळार बुद्द शिकयतलो अशी धमकी दिवन ते उबारले.
अमेरिका देश राश्ट्राध्यक्षांच्या उक्तावण कार्यक्रमाची औपचारिक निमंत्रणा पत्रिका देशांक धाडटा, पूण राश्ट्राध्यक्षांक वैयक्तिक आमंत्रण दिवपाची पद्दत नाशिल्ली. ट्रंपान परंपरा मोडून हावियर मिली (आर्जेंटीना) ,नायिब बुकेले (एल साल्वादोर) जॉर्जीया मेलोनी ( इटली), विक्टर ऑर्बान (हंगेरी) आनी शी जिनपींग (चीन) हांकां खास करून आमंत्रित केल्यात. शी जिनपींगान नकार कळयला. एके महाशक्तीचे अध्यक्ष आशिल्ल्यान प्रेक्षकांत बसून ट्रंपाच्या कार्यावळीची सोबा वाडोवपाची तांची इत्सा ना. पूण उपखंडात चीनाक आडावपा खातीर स्थापिल्ल्या चार वांगडी क्वाड पंगडांतल्या भारताच्या प्रधानमंत्र्यांक वैयक्तिक निमंत्रण धाडलें ना. गेल्ल्या सप्टेंबरांत मोदी अमेरिकेचे भेटीर आसतना ट्रंपान आपलो इश्ट मोदी आपल्याक मेळपाक येतलो अशे सांगिल्ले. तेन्ना मोदीन कुस मारली ताची ही प्रतिक्रीया आसुये.
आतां ट्रंप जगाचे प्रस्न सोडोवपा खातीर फकत अमेरिका, चीनाचो आस्पाव आशिल्लो G-2 पंगड तयार करपाक सोदता.
अमेरिका फर्स्ट जप करपी ट्रंप बळजबरी करपी, ध्रुवीकरण घडोवपी, स्थापित करार मोडपी हट्टी मनीस म्हूण फामाद आसा. चीन, भारत आनी ब्राझील देशांतल्या आयातीचेर शुल्क वाडयतलो अशे ट्रंपान म्हणलां. भारत 100% मेरेन आयात शुल्क आकारता म्हणत हालींच ट्रंपान भारताक व्यापारांत दुर्वेव्हारी अशें म्हणलां. ट्रंपकाळ देशांतल्या आय.टी, वखदां आनी कृशी धंद्याक वायट आसतलो अशें दिसता. पूण हेर देशांतल्या आयातीचेर शुल्क वाडयिल्ल्यान अमेरिकेंत म्हारगाय वाडटली हाचो तो विचार करना अशे दिसता.
राजकी मळार जगांतल्या हेर देशांआडूच न्हय तर स्वदेशांतल्या विरोधकां आड सेना वापरपाची धमकी दिवपी, अर्थीक मळार व्यापार शुल्क झूज सुरू करपाक उत्सुक ट्रंप भविश्यांत जगभर खवदळ घालतलो, हातूंत मात दुबाव ना.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
