ट्रंपोनॉमिस्क

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

हुतहुतो ट्रंप केन्ना कसले निर्णय घेतलो हाचो नेम ना. ट्रंपाच्या अपरिपक्वता आनी चंचलतेक लागून जगांत अमेरिके बाबतींतलो विश्वास उणावला.

आ पल्या कॅसिनो आनी हॉटेल धंद्यात 6 फावटी दिवाळखोरी जाहीर करपी डॉनाल्ड ट्रंप हे वैयक्तीक जिणेंत एक असफल उद्देजक. रियल इस्टेट धंद्यांतूय तांणी फटींगपणाच केल्यांत. आता ट्रंप अमेरिकेच्या आनी जगाच्या अर्थवेवस्थेंत खवदळ घालपाक भायर सरला.
संवसारीक उद्देगांत अमेरिकेचे वाडटें रीण- वेपार तूट $ 2 लाख कोटींच्या घरांत पावलां आनी हातूंत काय अंशी अमेरिके आड अस्वाभावीक विशमताय दिसता हें मान्य, पूण तें टप्प्या टप्प्यान वाटाघाटींतल्यान, संवादांतल्यान सोडोवप योग्य थारपाचें, तेंगशेची भुमिका घेत सरसकट एक फॉर्मुला लावन न्हय. अमेरिकेच्या ‘एक्स’ देशा वांगडा आशिल्ले वेपारीक तुटीक त्या देशान गेल्ले वर्सा अमेरिकेंत केल्ले निर्गतेन भागून आयिल्ल्या उत्तराच्या अर्द टक्केवारी इतलें शुल्क लावप हो सादो, सोप्पो फॉर्मुला खरो, पूण थंय ल्हान देश, प्रगतीशील देश, प्रगत देश असो फरक करिनासतना वा ते अमेरिकेंत कितें निर्गत करतात आनी ताचो अमेरिकेचे अर्थवेवस्थेक कितलो फायदो जाता ताचोय विचार करिनासतना फॉर्मुल्या नुसार कुड्डेपणान शुल्क लावप, हातूंत अर्थशास्त्रीय योग्यता झळकली ना.
ते खातीर वियतनाम (46%), जपान (24%), भारत (26%), थायलंड (36%), तायवान (32%) हांचे वांगडा फक्त सुमार 2000 लोकसंख्या आशिल्ल्या नोरफॉल्क जुंवो देश, जो वर्सुकी फक्त $ 6.5 लाखांची निर्गत करता ताका 29% शुल्क लायिल्लें दिसता. अंटार्क्टीकेंतलीं हर्ड आनी मॅकडॉनाल्ड जुंवीं, जंय मनशां परस पेंग्वीन्साची संख्या चड आसा तांकांय 10% शुल्क लावपाचीं पिशेंपणा केल्ली दिसतात.
आत्मघाती वृत्तीच्या ट्रंपान गळ्याक बाँब बांदून फोडला म्हणूं येता. अपेक्षे परस चड शुल्क लायिल्ल्या कारणान जगांतलो आनी अमेरिकेंतलो शेर बाजार कोसळ्ळो. लाखो कोटींचे स्टॉक्स गडगडले. निवृत्त अमेरिकनांच्या पेन्शन फंडाची गुंतवणूक केल्ल्या कंपनींक लुकसाण भोगचें पडलें. आशियांतल्या देशां आड सरासरी 40% मेरेन शुल्क लायिल्ल्या कारणान आदीं सवाय आशिल्ल्यो वस्तु शुल्का उपरांत म्हारग जातल्यो. ताची झळ सामान्य अमेरिकनांक बसतली. ट्रंप आनी ताचे अब्जाधीश कॉर्पोरेट इश्ट केन्नाय शॉपींग करपाक बाजारांत वचनाशिल्ल्या कारणान तांकां हें समजुचें ना. शुल्काक लागून म्हारगाय वाडटली. आयात केल्ल्या कच्च्या म्हालाचो दर वाडिल्लान धंदे फायदेशीर उरूंक नाशिल्ल्यान बंद पडटले. बेरोजगारी वाडटली आनी अर्थवेवस्थेंत मंदी पातळटली.
शुल्काक लागून अमेरिकेंत कारखानदारीची हब जातली म्हणप तितलें सोंपें ना. कारखानदारी देशाचो इतिहास, भूगोल आनी सैमा कडेन जोडिल्ली आसात. ट्रंप नितीक लागून अमेरिकेंत कोको आनी अवाकाडोची प्रचंड प्रमाणांत लागवड जावप शक्य ना. कारखानदारींतले अर्थीक निर्णय हे दीर्घकालीन आसतात. ते खातीर कारखानदारीक त्या देशाच्या सरकारची निती म्हत्वाची आसता. आयज धंदो लायलो, फाल्यां गुठलायलो हें संभव ना. अमेरिकेंत आयज सरकार दिसना जाला, विशेशाधिकार वापरपी ट्रंपाची एकाधिकारशाही दिसपाक लागल्या. हुतहुतो ट्रंप केन्ना कसले निर्णय घेतलो हाचो नेम ना. ट्रंपाच्या अपरिपक्वता आनी चंचलतेक लागून जगांत अमेरिके बाबतींतलो विश्वास उणावला.
जगांतले मुखेल देश अमेरिकन शुल्काच्या कारणान अर्थवेवस्थेचेर जावपाच्या परिणामांची चिंता करताले, आपली रणनिती थारायताले, अमेरिकेक प्रतिक्रिया दिताले तेन्ना अमेरिकेन आमचे आड लायिल्लो 27% शुल्क- जो 9 एप्रीला सावन लागू जावपाचो आसा. ताचो आमचे अर्थवेवस्थेचेर परिणाम आनी ताचे आड अपेक्षीत कृती हाचे बाबतींत विरोधकां वागडा खोल भासाभास करपाची खरी गरज आसतना, हांगा संसदेंत मध्यानरातीं वक्फ विधेयकाचेर भाशणबाजी चलताली. उपरांत विरोधी पक्ष फुडारी राहुल गांधीक चीनान लडाखांत जमीन बळकायल्या ताचीय याद ह्याच दिसा कशी जाता तें कळना. खरें तर सत्तापक्ष आनी विपक्षांतल्या फुडाऱ्यांनी एकठांय येवन आयपीएल मॅच पळयतात तशें ट्रंपाचे भाशण लावन तें पळोवन जवाबी रणनितीचेर भासाभास करप योग्य आशिल्लें.
वियतनाम, तायवान, थायलंड आनी चीनाक आमचे परस चड शुल्क दर लायले हाचेर आमी खूश. चीनाक आमचे परस मायज शुल्क लायिल्ल्यान ते स्पर्धात्मक उरचे ना आनी तांचो जागो अमेरिकन बाजारांत आमी घेतले असो सूर लागला खरो, पूण तो मेरेन अमेरिकेच्या अर्थवेवस्थेंत मंदीचें वातावरण पातळपाक शकता, हाचें भान दवरपाक जाय. आमचो देश शुल्क संदर्भांत अमेरिके वांगडा वाटाघाटी करतलो. अशें कानार पडटा आसतनाच, “थंयच्यान आयात केल्ल्या सगल्या जिनसांचेर व्हड प्रमाणांत शुल्क देंवयतले” अशें सरकारांतले अधिकारी सांगून मेकळे जाले. “कॅनडा वांगडा इतले वायट वेपार करार कोणें केल्ले” म्हणत ते तडकाफडकी रद्द करपी ट्रंप, ते करार ताणेंच आपल्या आदल्या टर्मांत केल्ले हें मात विसरता. ताचें चित्र काडप कुस्तार जालां. मोदी ताका आपलो ‘ग्रेट फ्रेंड’ म्हणटा खरो, पूण शुल्का विशीं उलयता तेन्ना भारताचो उद्धार करपाचें तो सोडिना. ताचे वांगडा वाटाघाटी कितल्यो हितकारक जातल्यो हाचो दुबाव येता.
चीन खूश आसतलो. अमेरिके उपरांत जगांतल्या दुसऱ्या क्रमांकाचे अर्थवेवस्थे कडेन जगांतले देश वेव्हार करपाक उत्सूक दिसतले आनी चीनूय तयारेंत बसला आसतलो. चीनाचो भाग समजनासतना एक विंगड देश म्हूण शुल्क लावन एक तरेन मान्यता दिल्ले खातीर 32% शुल्क लागिल्लो तायवानूय आयज खूश दिसता.
दियेगो गार्सिया हो हिंद महासागरांतलो लश्कर तळ. थंय अमेरिकन आनी ब्रिटीश नावीक दळ तैनात आसा. वेपार -धंदो कसलोच ना, पूण ट्रंपान तांकांय 10% शुल्क लायला. हाका लागून जगांतल्या पयल्या क्रमांकाचे अर्थवेवस्थेन गंभीर अर्थीक मुद्दो हाताळटना केल्लो गचाळपणा उक्तो पडटा.

दीपक लाड
पर्वरी