झुजा काळांत भारतान गुटनिरपेक्ष रावप वेव्हारीक

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

प्रधानमंत्री, विदेशमंत्री, विदेश सचिव हांणी आंतरराश्ट्रीय घडणुकां विशी भाश्य करतना कुटनिती, मुत्सद्दीपणा आनी दूरदृश्टीचो विचार करीत एक- एक उतर कुयदाद घेत उलवपो म्हत्वाचें आसता. कारण ताचो प्रतिकूल परिणाम देशाच्या आंतरराश्ट्रीय संबदांचेर पडपाक शकतात. 7 ऑक्टोबराक इस्रायलांतले वसणुकेंत घुसून आतंकवादी संघटना हमासान 1400 नागरिकांची हत्या केली, तेन्ना प्रधानमंत्री मोदी हांणी हत्या आनी हिंसाचाराची फकत निंदा तितली करपाची. इस्रायलाचे इश्ट ह्या नात्यान आमी तांचे वांगडा उबे आसात हें म्हणलें उपरांत आमी आतां मेरेन रशिया- युक्रेन झुजा संबदात आपणायिल्ली गुटनिरपेक्ष तटस्थता थंयच सोंपली.
75 वर्सा पॅलेस्टायनी इस्रायलाच्या नियंत्रणा खाला एका व्हड उक्ते बंदखणींतली जीण जगतात. ह्या ना त्या कारणा खातीर इस्रायली सेना पॅलिस्टायनी नागरिक, तरणाट्यांक अटक करप, बंदखणीत धाडप, तांचेर फारपेट करप, तांचे हक्क न्हयकारप, तांकां दुय्यम दर्जाची वागणूक दिवप ही दुश्कर्मा करीत आयल्या. इस्रायलाक जरी आमी 1950 वर्सा मान्यता दिल्ली आसली आनी 1992 वर्सा तांचे वांगडा राजकी संबंद प्रस्थापित केल्ले आसले तरी 1948 सावन पॅलेस्टायनींचो स्वताचो देश, ध्वज आसचो हे बाकीच्या राश्ट्रां वांगडा आमीय मानत आयल्यात.
तुर्किए ‘NATO’चो सभासद म्हळ्यार तांचेर हल्लो जालो जाल्यार अमेरिका तुर्किएक सशस्त्र तेंको दिवपाक बाध्य. तरी तुर्किए आयज अमेरिका- इस्रायला विरोधांत पॅलेस्टायना वांगडा उबो दिसता. हालीं तुर्किएत इस्रायल विरोधक हजारो आंदोलनकाऱ्यांक संबोदीत करतासतना राश्ट्राध्यक्ष रेचेप तायिप्प एर्दवानान पॅलेस्टायनींक समर्थन दिवन इस्रायलाची निंदा केली. अमेरिके वांगडा इस्टागतीचे राजकी संबंद आशिल्ल्या कतार देशांत अमेरिकी सैनिक तळ आसात. झुजांत इस्रायलाची साथ दिवपी अमेरिका हमासाक आतंकवादी मानता, पूण हमासाचे कमांडर कतारांत राबित्याक आसात. कतारच्या सत्ताधिशांनी हमास वांगडा संबंद तोडले नात, तांची कार्यालयां बंद केली नात. उरफाटे कतारचे मध्यस्थीन अमेरिकेन हमासाच्या ताब्यांतल्यान आपले दोन बंधक सोडोवन घेतल्यात आनी हमासच्या ताब्यांतल्या इस्रायली बंधकाक सोडोवपाक इस्रायली हेरसंस्था ‘मोसाद’चो मुखेली डॅविड बार्निया कताराच्या दारांत पावता.
मोदी हांणी हमासाक आतंकवादी म्हळ्ळां तर हमासच्या कमांडराक मास्कोंत आमंत्रण दित इराण आनी हमास हांचो संवाद मोदींचो एक इश्ट पुतिन घडोवन हाडटा. पुतिन आतंकी हमासचो इश्ट तर बायडेन आतंकी इस्रायलचो. मोदीन म्हळां- “हे युग झुजांचे न्हय”, तर इश्ट नेतनयाहू म्हणटा- “हो युध्दाचो काळ”. असल्या विचित्र, विसंगत परिस्थितींत भारतान आपल्या फायद्याचे गुटनिरपेक्ष परराश्ट्र धोरण आपणावपाची गरज आसा.
हमासान निश्पाप 1400 इस्रायली नागरिकांच्या केल्ले कत्तलीचे सातपटीन पॅलेसस्टायनींची (9 हजार नागरिक- तातूंत ३ हजार भुरगीं ) कत्तल करपी इस्रायल हमासच्या तुळेन चड क्रूर आनी झुजा बाबतींतलो जिनेवा कन्वेंशन- समझोतो न पाळपी आतंकी राश्ट्र दिसपाक लागलां. गाझांतल्या हॉस्पिटलांत, शरणार्थी शिबीरांचेर बाँब घालून नागरिकांक मारपाक लागिल्ल्यान मध्य पूर्वेच्या मुस्लीम भोवसंख्य देशांत इस्रायलच्या विरोधांत राग खदखदता.
आमच्या देशांत सद्या 4 राज्यां आनी उपरांत लोकसभा वेंचणुकांचे वेध लागल्यात. असल्या वेळार धर्म आधारित ध्रुवीकरणाक नेट येता. इस्रायल- पॅलेस्टायन मुद्द्याक हालीं देशांतले हिंदुत्ववादी संघ, संस्था, दलां आनी कायम हिंदू- मुस्लिम डिबेट चलोवपी चॅनल हिंदू- मुस्लीम रंग दिवपाक लागल्यात. ‘मोदी मित्र नेतनयाहू के साथ’, ‘हमास का खेल खलास’ , ‘भारतीय सेना की गाझा में एंट्री ’ , ‘हमास बदहवास’ अशी ब्रेकींग न्यूज ह्या चॅनलांनी पातळायिल्ली. इस्रायलांत झुजाची बातमी कव्हर करपाक गेल्ले आमचे टीवी रिपोर्टर भारतीय राजदुताच्या आवेशांत थळाव्या लोकां मदी कॅमऱ्या मुखार “मोदी आनी भारताचें तुमकां समर्थन आसा तेन्ना भिवपाची गरज ना” अशीं बेजबाबदार वक्तव्यां करतना दिसले. सुदर्शन चॅनलान यहुदी आनी यादव हांचो इतिहासिक संबंद सोदून दाखोवपाचो यत्न केलो. भारतांतल्या इस्रायली राजदूतानूय विजयादशमी दिसा सावरकर आनी छत्रपती शिवाजी महाराजांक श्रद्धासुमना अर्पण करून इस्रायल भारताक कितलो लागींचो आसा हें अरब देशांच्या नजरेंत हाडून दिलें. हाका लागून मध्य पूर्वेंत अरब देशा वांगडा आमचे परराश्ट्र संबंद इबाडपाचो धोको संभवता. सावदी अरेबिया (25 लाख) , ओमान (7.70लाख), संयुक्त अरब अमिरात (34लाख), कातार (7.50लाख), बहरिन (3लाख), कुवेत (10 लाख) अशे 90 लाख भारतीय मध्य-पूर्वेंतल्या मुस्लीम बहुल देशांत कामा निमित्तान राबित्याक आसात, जे देशांत दुडू (निवेश) धाडून आमचे अर्थवेवस्थेक हातभार लायतात. त्या देशांतल्या सरकारांनी जरी आमच्या देश विरोधांत कसलेय राजकी, आर्थिक निर्णय घेतले ना तरी त्या देशांतलो मुस्लीम समाज, थंयच्यो कंपनीं, थळावी प्रशासनां भारतीयांक दुबावाच्या, दुस्मानकायेच्या नजरेन पळोवन तांचो बहिश्कार, छळ करपाक शकतात. जहाल माथेफिरू तांचेर हिंसक हल्ले चडोवंक शकतात. प्रधानमंत्र्यांक आतां मेरेन मान दिवपी, नागरी सम्मान दिवपी यु.ए.ई, कतार सारकिल्ले देश फुडारांत आपली निती बदलपाक शकतात. इस्रायला खातीर हेरगिरी केल्ल्याच्या आरोपांत कतारांत गेलें वर्सभर बंदखण भोगपी भारतीय नौसेनेच्या 8 आदल्या अधिकाऱ्यांक तडकाफडकी मरणाची खास्त दिवपाचो निर्णय हें कताराचें आमचे विशींचे निरशेणीचें कारण आसूंक शकता. कतारी सरकार मालकीच्या ‘अल जझिरा’ टीवी चॅनलान गाझा घडणुकांबाबत भारतीय मीडिया दुश्प्रचार पातळायता अशें आरोप लायल्यात. ‘एक्स’ चेर (ट्वीटर) हमास विरोधी पोश्ट घालपी वरिश्ट दोतोराक बहरीनांत कामा वयल्यान काडून उडयला. तर मालदिवान आपले हद्दींत दाखल जाल्ल्या 12 नुस्ते मारप्यांक बंदखणीत उडयल्यात. ही सगळी भारताच्या इस्रायल इश्टागतीची प्रतिक्रिया जांवक शकता.
मध्यपूर्वेंतल्या देशांच्या भारत विरोधी भावनेचो प्रतिकूल प्रभाव ह्या देशा वांगडाच्या सामाजीक, अर्थीक आनी वेपार- उद्देग संबदांचेर पडपाक शकता. चीनाच्या ‘बॅल्ट एंड रोड’ संकल्पनेचेर आधारीत भारत ते युरोप मध्यपूर्वेंतल्यान मार्ग प्रकल्प चालीक लावपाची व्हड घोशणा दिल्लींत G- 20 शिखर परिशदेंत जाल्ली ताका आतां फुडारांत अरब देशांचो उर्बेभरीत तेंको मेळटलो अशी आशा दिसना.

आमच्या इस्रायल मोगाक लागून पाकिस्तान आनी मध्य-पूर्वेतल्यो आतंकवादी संघटना सूडभावनेन जम्मू- काश्मीरांत आतंकवाद वाडोवपाक शकतात. आतंकवाद्यां आड फकत आमी झुजचें पडटलें तेन्ना अमेरिका, इस्रायल मदतीक येवचे नात. मणिपूरांत धर्मीक यादवींतल्यान भडकल्लो हिंसक उद्रेक पालोवपाक राज्य, केंद्र सरकार आयज मेरेन अपेशी थारलां. धर्मीय ध्रुवीकरणीचेर आधारित विदेश निती देशाचे आंतरराश्ट्रीय संबद, अर्थव्यवस्था हांकां मारक, लुकसाणकारक थारपाक शकता, हाचो विचार धोरण थारायतना जावप गरजेचें. आयच्या आंतरराश्ट्रीय राजकी परिदृश्यांत भारतान गुटनिरपेक्ष, धर्मनिरपेक्ष रावपी धोरण आपणावप सुकर दिसता.

दीपक लाड
पर्वरी