भांगरभूंय | प्रतिनिधी
झाडां – पेडां आमकां सामकीं गरजेचीं. 15 मे हो दीस झाडां दीस म्हूण मनयतात. मात आमी प्रत्येक दीस हो झाडांचो दीस म्हूण पाळपाक जाय. इतली तांचीं आमकां गरज आसा.
मनशाचे जिणेंत झाडा- वेलींचें व्हड म्हत्व आसा. झाडां मनशाचीं वांगडी अशें म्हण्टात. तातूंतल्यान फकत ऑक्सिजन मेळना पूण फळां, फुलां, लांकूड आदीं मेळटात. तांकां पळयतकच मन प्रसन्न, आनंदी जाता. पुर्विल्ल्या काळा सावन झाडाचें म्हत्व मनशाक खबर आशिल्लें. दुसऱ्या खातीर कशें जगचें हाचो मुळावो मंत्र झाडा वयल्यान ते शिकले, पूण आयज त्या झाडांची स्थिती कशी आसा? शारीकरण, उद्देगीकीकरण, उदरगत ह्या नांवान सगळे कडेन व्हड प्रमाणांत झाडां कापप जाता. रानां नश्ट जावपाक लागल्यात. अर्थांत, ताचो परिणाम पर्यावरणाचेर दिसूंक लागला. भारतांत लेगीत जायत्या सुवातींनी तापमान 45 अंशां मेरेन पावलां. झाडाचे संख्येचे नदरेन भारत संवसारांत धावे सुवातेर आसा. झाडां आनी रानां हांचे नदरेन मध्य प्रदेश हें भारतांतलें मुखेल राज्य. सद्या महाराष्ट्रांत रानांचें प्रमाण 16 टक्के आसा. राष्ट्रीय लक्ष्य साध्य करपा खातीर खूब यत्न करचे पडटले.
पर्यावरण आनी सृश्टीची एकंदर संतुळा राखपा खातीर झाडां रोवपाची कार्यावळ नियोजन पद्दतीन करप गरजेचें आसा. ते वांगडाच लायिल्ल्या झाडांची जतनाय करप म्हत्वाचें. झाडांची योग्य जतनाय जावंक नाशिल्ल्यान झाडांचें लुकसाण चड जाता. थोड्याच उतरांनी सांगपाचें जाल्यार झाडां रोंवपाची आनी झाडां वांचोवपाची मोहीम चालीक लायल्यार ती योग्य थारतली. कांय राज्यांनी अशे गांव आसात, जे धुवेची याद करून एक झाड लावून धुवेची याद तिगोवन दवरतात. वृक्षराजीच्या संरक्षणाचे नदरेन हें एक भावनीक पावल. रानां वाचवपा खातीर आनी झाडां तिगोवन दवरपा खातीर 1973 वर्सा उत्तराखंड राज्यांतल्या मंडळ गांवांत चिपको चळवळ सुरू जाली. उपरांत हिमाचल प्रदेश आनी राजस्थानांतल्या जायत्या वाठारांनी ताचो प्रसार जालो. हे चळवळींत दादले- बायलो रानांतल्या झाडांची कापपा पसून राखण करतात, सुंदरलाल बहुगुणाच्या फुडारपणा खाल हे चळवळीक गती मेळ्ळ्या. तांच्या प्रचाराची घोशणा “पर्यावरण ही कायमची अर्थवेवस्था” असो आसा.
ह्या दिसांनी रानांतल्या उज्याचोय आंकडो चड आसा. मदीं ऑस्ट्रेलियांतल्या रानवटी उज्याक लागून हजारांनी एकर रान नश्ट जालें. हाका लागून पर्यावरणाचें लुकसाण जालें, हालीं उत्तराखंडांत व्हड उज्याक लागून कितलेशेंच हेक्टर रान नश्ट जालें आनी पर्यावरणाचें लुकसाण जालें. जायतीं जनावरां आनी सुकणीं नश्ट जालीं. संवसारांत जायते तरेचे रानवटी उजो वाडपाक जायतीं वर्सां लागतात, पूण रानवटी उज्याक लागून तीं खिणाक नश्ट जातात. झाडां ही आमची गिरेस्तकाय अशा नदरेन सगळ्यांनी राना कडेन पळोवपाक जाय.
भारतांतलीं जायतीं राज्यां दर वर्सा झाडां रोवपाचीं कामां करतात, तरीपूण कितले झाडां जिवीत उरल्यात हाचो हिशोब करप गरजेचें आसा. बरेच सरकारी जागे पडंग आसात. रेल्वेचेय जागे पडून आसात. त्या जाग्यार झाडां लावपाक हरकत आसूंक फावना. शाळेंतल्या भुरग्यांक झाडांच्या मत्वाची जाणविकाय करून दिवपाक जाय आनी जंय मेकळी सुवात आसा थंय शाळांनी झाडां लावपाक जाय. शारांतल्या गांव ग्राम पंचायतांनी आनी नगरपालिकांनी तशेंच महानगरांनी दर वर्सा झाडां रोवपाचो कार्यक्रम चालीक लावचो आनी झाडां रोवपी लोकांक प्रोत्साहन दिवचें. ते भायर कांय दिसां आदीं नवे व्हंकलेक भेट म्हूण झाड दिलें आनी तिका ताची जतनाय घेवपाची जापसालदारकी दिली, अशी खबर वाचली. असले उपक्रम चालीक लागपाक जाय. भेट म्हूण झाडां दिवपाक जाय.
सध्या कागद तयार करपा खातीर झाडां कापतात, देखून आनीक एक पर्याय सोदून काडचो पडटलो. तशेंच कागद विरयत कार्यालयाची संकल्पना चालीक लावपाक जाय. सरकारी कार्यालयांनी, आस्थापनांनी, कारखान्यांत आदी कागद विरयत कामाची अंमलबजावणी कशी जातली तें पळोवचें पडटलें. कांय राज्यांच्या विधानसभेंत कागदविरयत ही संकल्पना चालीक लागल्या. पेपरलेस संकल्पना लोकसभेंत चालीक लायिल्ल्यान कोट्यांनी रुपया वाटावल्यात. हेंय येवकाराचें पावल. हालीं रस्ते तयार करतना जायतीं पोरणीं झाडां कापून उडयतात. दुसरे वटेन तांचें संरक्षण केल्यार तांकां जिवीत मेळटलें. मध्य प्रदेशांत नूरजहान नांवाची आंब्याची जात विलुप्त जावपाचे वाटेर आसा. ताचीं फकत थोडीं झाडां उरल्यात. कांय देशी आंब्याच्यो जाती ना जावपाचे वाटेर आसात. तांची जतनाय घेवपाचो वेळ आयला.
ह्या झाडाच्या दिसा निमतान नवीं झाडां रोवप आनी सद्याचें झाड सांबाळप हें म्हत्वाचें कर्तव्य. ना जाल्यार फुडली पिळगी आमकां माफ करची ना, झाडा दिसा निमतान नवें झाड रोवपाचें उतर घेवया.
शांताराम वाघ
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
