झरे, तळ्यां कडेन आडनदर नाका

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

एका काळार गोंयांत झरींचेर, तळ्यांनी न्हावपाक वचपाची रीत आशिल्ली. अजूनय कांय गांवांनी ती आसा. मात ती आदले वरीं उरूंक ना. मुळांत देवस्थानाच्यो तळयो सोडल्यार हेर कडलीं तळीं, न्हंयो, व्हाळ, झरी बुरश्यो जाल्यात. थंय न्हांवपाक, कपडे उमळपाक लोक वताच अशें ना. न्हंयांची स्थिती सांगपा सारकी ना. कोणाक खबर ना, तितली न्हंयेची म्हायती थळाव्यांक आसतली. स्वराज संस्था, सरकार न्हंयो नितळ करपाचेर लाखांनी दुडू खर्च करता, मात कालांतरान त्यो पूर्वपदाचेर येतात. अर्थांत हाका मनिसूच जापसालदार आसात, हें सांगपाक नाका. सांतिनेज खारीजाचें एक उदाहरण पुरो. न्हंयांच्या सरभोंवतणी प्रदुशण वाडलां, उदकांतले जिवाणू, विशाणू भलायकेक धोक्याचे थारपाक लागल्यात. लोक उदकांत घाण, सिवरेज, रसायनां मेळत तें सोडटात. हाचेर नियंत्रण आयले बगर न्हंय- व्हाळ नितळ जावचे नात.
वेर्णेंच्या केसरव्हाळ झरीचें सोबितीकरण जावपाचें आसा. ते खातीर 13 कोटींचो प्रस्ताव तयार केला. हे झरीचें धर्मीक, पर्यटन आनी शिंपणावळी खातीर म्हत्व मतींत घेवन ती सुदारपाक जाय, हे विशीं दुबावूच ना. थंय थळावे, पर्यटकां खातीर मुळाव्यो सुविधा येवच्यो, वखदी उदकाचें वेवस्थापन जावंचें. फक्त केसरव्हाळूच न्हय, तर राज्यांतल्या सगल्याच झऱ्यांचें सोबितीकरण जावंक जाय. हें काम पंचायती, पालिका करपाक शकतात. अर्थांत राज्य सरकाराची अर्थीक मजत घेवन. मात हें सोबितीकरण उणेंच पांच वर्सां तरी तिगचें. सांवळें – पिळर्ण, पोंबुर्फा, बाॅक द वाक, मैनापी, बायगिणी, सांवरी अश्यो जायत्यो झरी आसात. घसघशे आसात. सादारण 100 वयर तळीं आनी 344 झरे, उदका स्रोत आसात. अर्थांत सगलेच फामाद नात. कांय कडेन पर्यटकांक वचपाक बंदीय आसा. कांय स्रोतांक धर्मीक, संस्कृतीक म्हत्व आशिल्ल्यान थंय सट् करून कोण बुरशेपणां करपाक वचनात. तांची देखभालूय बरी जाता. मात्शे कडक रावल्यार हेर कडले उदका स्रोतूय नितळ दवरूं येतात.
म्हादय न्हंय संकश्टांत आसा, हें सगल्यांक खबर आसा. तिचो प्रवाह कर्नाटक घुंवडायत जाल्यार तांचें तें नाटक आमकां माल वचूं शकता. देखून तांचे आड केश लढटनाच सगल्यो न्हंयो, व्हाळ, तळीं, झरी आमी दुरुस्त करपाक जाय. नितळ करूंक जाय. तें उदक पिवपाक योग्य जावचें. उदकाचो वापर सांबाळून केल्यार चड बरें. अतिक्रमण, चिखल, प्लास्टीक, वनस्पतीक लागून उदकाचे बरेच स्रोत इबाडल्यात. कांय कडेन गटारांतली घाण, कारखान्यांतलें रसायन मिस्तुराद जालां. सिवरेजीचे टँकर पडंग जाग्यांचेर रिकामी करतात, ती घाण जमनींतूच वता. थोडे उदकांतूय सोडटात आसतले! उदका स्रोत कित्याक इबाडल्यात ताचो अभ्यास करून ती समस्या सोडोवची. उदकांत जें कितें येता, तें बंद केल्यार अर्दी अदीक समस्या सोंपतली. गांवगिऱ्या वाठारांनी नळ आयलो तरी कांय जाण न्हंय, झरे, तळ्यांचें उदक पिवपाक, न्हांवपाक, शेतां, पोरसां पिकोवपाक वापरतात. गणपतीचें विसर्जनूय जाता. करमळे सारकें तळें तर सुकण्यां खातीर नांव जोडून आसा. कांय खाजगी कंपनींनी तळीं दुरुस्त केल्यांत. स्वराज्य संस्थांनीय तीं करून घेवपाक जाय.
अतिक्रमणां, बेकायदेशीर- कायदेशीर बांदकामां, प्रदुशण हाका लागून जमनींतली उदकाची पातळी देंवत आसा. पावसाच्या दिसांनी जाता तितलें उदक जिरोवपाक जाय म्हणटात तें हेच खातीर. रेन वाॅटर हार्वेस्टींगा विशीं जागृताय जाय. हे येवजणे खातीर सरकार आकर्शक अनुदान दिता हें कळत जाल्यार पावसाचें उदक सांठोवपाक रांक लागतली. उदका कडेन आडनदर केल्यार जैवविवीधतायेचेर परिणाम जातलो. नुस्तें वेवसाय, पिवपाचें उदक, शेतां, भाटां, पोरसांचेर हावळ येतली. स्वराज्य संस्थांनी उदकाची राखण, सुदारणा करपाक समित्यो स्थापन करून गांवकारांकूच हें काम दिल्यार बरें न्हय??