जैतीवंत भोंवडी

Children play in summer park vector illustration. Cartoon group of little kids playing badminton, happy child skating and skateboarding in playground of recreation park or garden landscape background

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चेऱ्याची रंगवण नाशिल्ली, पात्रांक सोब अशी आंगार वेशभुशाय नाशिल्ली, उजवाडा येवजण ना. आवाजा येवजण ना पूण नाटक तोखणायेक पात्र थारिल्लें.

भुरग्यांच्यो स्कुलांतल्यो परिक्षा सोंपिल्ल्यो पूण दिवाळेची सुटी पडूंक कळाव आशिल्लो. भुरगीं सकाळीं स्कुलांत वतालीं आनी सांजवेळार तीं उसरां रातचो वेळ पसून वाड्यार नरकासूर करपाक मग्न आसतालीं. असो तांचो हो उद्देग फाटलो म्हयनोभर चालूच आशिल्लो. आतां जालो एकदाचो नरकासूर…! आनी स्कुलांत दिवाळेची सुटीय जाहीर जाल्ली. धाकले दिवाळे पयलीं नरकासूर लासून म्हयनोभर दीस रात कश्ट करून देणगी मागून पयशे एकठांय केल्ल्या त्या पयशाचो आनी कश्टाचो गोबर करून जाल्लो. खूबश्या भुरग्यांक दिवाळेचें व्हडलेंशें तशें पडूंक नाशिल्लें. ते फांतोडेर नरकासूर लासून सकाळीं उसरां पसून न्हिदून आशिल्ले. दिवाळी जाली, लक्ष्मीपुजन जालें, भावबिजूय जावन गेली.
शेनवारा सांजवेळार सगलीं भुरगी एकठांय जालीं आनी आयतारा भोंवडेर वचपाचें तांणी थारायलें. आपआपलें जेवण खाण घेवन सगल्यांनी सकाळीं सातांक गांवचे शिमे वयल्या वडाच्या झाडा कडेन एकठांय जावचें अशें भुरग्यांच्या मुखेल्यान म्हणल्यार गोपीनाथान सगल्यांक सुचयलें. गोपीनाथ हो आंगान घटमूट, तकलेन हुशार आनी मनान निरभय भुरगो. ताचे वांगडी भुरगे ताका गोपी पेलवान म्हणटालें. कसल्याय कामाक तो सदांच मुखार आसतालो. देखून ताका भुरग्यांनी आपलो मुखेली म्हणून वेंचून काडिल्लो. मुखेली सांगता तें आयकुपाचें असो तांचो नेम आशिल्लो. मुखेल्यान सांगिल्लें प्रमाण सगलीं भुरगीं भोंवडेक वचपाक उमेदीन आयतारा दिसा सकाळीं सातां पयलींच गांवचे शिमेर वडाच्या झाडा कडेन हाजीर आसलीं. पूण मुखेली गोपी येवंक नाशिल्ल्यान ती ताचीच वाट पळयतालीं.
कांय वेळान गोपी आयलो आनी येवचे येवन ताणें सगल्यांची हजेरी घेतली. चार चलयो आनी णव चले मेळून तेरा जाणांचो तो पंगड. तेराय जाणां मजा मस्ती करीत भोंवडेची फुडली वाट चलूंक लागलीं. चलता चलता तीं बरींच मुखार पावलीं. थोडीं थकलीं, तानेलीं. थोडो वेळ वीसव घेवया म्हूण एका मोट्ट्या आंब्याच्या झाडा पोंदा रावलीं.
‘आमी हे सुवातेर थोडो वेळ वीसव घेवया. सगल्यांनी बसून घेवचें आनी जाय जाल्यार हाडिल्लें खाण खावचें, उदक पियेवचें.’ गोपीन सुचयलें. कोणाक जाय तांणी खाण खालें, उदक पियेले आनी थोड्या वेळान तीं परतून मुखार चलपाक लागलीं. बरोच वेळ चल्ल्या उपरांत ती थारिल्ल्या जाग्यार पावलीं. जागो नितळ करून तांणी बसपाची तयारी केली. तेन्ना दनपारचीं बारा जावन पस्तीस मिणटां जाल्लीं.
‘आतां आमी भोंवडेंतल्या पयल्या खेळाची सुरवात करुया, सांगात पयलो खेळ खंयचो खेळचो…?’ गोपी मुखेल्यान विचारलें. मागीर एक एकल्यान आपले परीन खेळाचें नांव सुचयलें.
‘आमी बरीच वाट चलून हांगा पावल्यात. आमच्या सगल्यांचेच पांय दुखल्यात आनी दनपारचोय वेळ जाला. देखून आमी सुसेगाद बसून खेळूं येता तसलो खेळ खेळुया, आनी तो खेळ जावन आसा अंताक्षरी.’ ज्योतीन आपलो सुजाव मांडलो आनी जोतीच्या सुजावान अंताक्षरीचो खेळ खेळपाचें थारलें. अर्द वर अंताक्षरी खेळून सगल्यांनी बरीच मजा मस्ती केली आनी बरोबर एक पांचाक तांणी दनपारचें जेवण जेवलीं. जेवले उपरांत थोडो विसव घेवन भोंवडेंतल्या फुडल्या खेळाक सुरवात केली. फुडलो खेळ आशिल्लो नाटक.
आतां आमी एक बरेशें इतिहासीक नाटक करपाचें अशें राजनान सुचयलें. नाटकाचें नांव आशिल्लें चंद्रकांता.
चंद्रकांता ही काणी खूब पोरणी. नौगढ आनी विजगढ ह्या दोनूय राज्यां मदीं बरोच वाद आशिल्लो. चंद्रकांता आनी नौगढचो राजपूत विरेंद्र विक्रम हांचो एकामेकाचेर मोग आशिल्लो. पूण दोनूय राजांच्या दुस्मानकायेक लागून तांच्या मोगाचे वाटेर अडचणी येताल्यो. ती अशा एका जादवाच्या संवसारांत आशिल्लीं, जंय एक वटेन तयकिकात, जादवाची बंधनां आनी जीवघेणें प्रसंग हें काणयेंत मेळून आशिल्ले. जाल्यार दुसरे वटेन खऱ्या इश्टाची इश्टागत पळोवंक मेळटाली.
खर दुस्मानकायेचे, जिवाक जीव दिवपी इश्टागतीचे, वीर महाविरांचे, खऱ्या मोगाचे विवीध रंग गोपीनाथाच्या पंगडान चंद्रकांता ह्या नाटकांतल्यान दाखोवन दिल्ले. रंगमंच नासलो तरी सगल्या पात्रांनी उक्ते माचयेर आपआपलीं पात्रां रंगयिल्लीं. चेऱ्याची रंगवण नाशिल्ली, पात्रांक सोब अशी आंगार वेशभुशाय नाशिल्ली, उजवाडा येवजण ना. आवाजा येवजण ना पूण नाटक तोखणायेक पात्र थारिल्लें. नाटकांतल्या प्रत्येक पात्राची भरभरून तोखणाय जाताली. ज्या गांवांत ताची भोंवडी गेल्ली त्याच गांवच्या एका उक्त्या जाग्यार चंद्रकांता ह्या इतिहासीक नाटकाचो प्रयोग जाल्लो. त्या गांवचें जायाते जाण प्रेक्षक म्हणून नाटक पळोवंक आशिल्ले. तांच्याच मागण्या प्रमाण ह्या नाटकाचो प्रयोग हैशी रंगमंचार जावचो अशें कांय जाणट्याचें मत आशिल्लें. गोपीनाथाचो पुराय पंगड खूब खूश आशिल्लो. सगलेच एकामेकाक परबीं दिताले. ह्या वर्साची तांची भोंवडी एक यादगार भोंवडी म्हणून सगल्यांचेच यादीत उरतली. सगलीं हांसत नाचत आपआपल्या घरा आयलीं आनी एक जैतीवंत भोंवडी करून आयिल्ल्याचें समाधान सगल्यांच्याच चेऱ्यार दिसतालें.

अविनाश कुंकळकार
7875237830