जेन आल्फा: हट्टी आनी सुबेज पिळगी!!!

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भुरगीं 2010 ते 2025 हे काळखंडांत जल्मल्यांत वा जल्मतलीं ते पिळगेक जनरेशन आल्फा म्हूण वळखतात. म्हणल्यार ही भुरगीं आतां चडांत चड 14 वर्सां मेरेन पिरायेचीं आसात. हालींच केल्ल्या नियाळा प्रमाणें जनरेशन आल्फा ही सगळ्यांत हट्टी आनी सुबेज पिळगी. हे पिळगेंतल्या भुरग्यांमदीं अशीं कांय लक्षणां दिसून आयल्यांत जीं सामकीं हुस्को करपा सारकीं आसात. तांचे मदीं दिसपी कांय लक्षणां अशीं-
फोफशेंपण आनी आळसाय : तंत्रगिन्यान आनी मोबायल, आय-पॅड, टॅब्लेट सारक्या उपकरणांक लागून तांची मनरिजवण बशिल्ल्या जाग्यार जाता, ते खातीर जनरेशन आल्फा सुस्त, फोफशीं आनी आळशी जावपाचें प्रमाण वाडलां. हालचाल चड जाय नाशिल्ल्यान काळजा दुयेंस आनी स्नायू-अस्थिबंधन विकारांचेंय प्रमाण वाडत आसा. म्हूण काळजाच्या आताकाचें वाडटें प्रमाण ह्या सान पिरायेच्या भुरग्यां मदीं दिसून आयलां.
निरशेणी आनी हुस्को : मानसशास्त्राच्या आज मेरेनच्या अभ्यासा प्रमाणें ल्हान भुरग्यांक केन्नाय निराशा वा हुस्को हीं दुयेंसा आसनात. पुणून आल्फा पिळगेंतलीं 6- 7 पिरायेचीं भुरगीं लेगीत निराशाग्रस्त आनी हुस्क्यांत आशिल्लीं दिसून येतात.
कोल्ली आनी हट्टी : हीं भुरगीं सभावान इतलीं कोल्ली, हट्टी, हेकेखोर, चिडचिडपी आसून मातशें मना सारकें जालें ना जाल्यार आख्खें घर माथ्यार घेवपाक, तशेंच घरांतल्या वस्तूंची नासधूस करपाक फाटीं फुडें पळयनात.
अतिचंचल अवस्था: तत्काळ समाधान मेळोवपाक आयज भुरग्यां कडेन युट्युब, फेसबूक, इंस्टाग्राम वा मोबायल गेमी सारक्यो गजाली आसात, ज्यो एका क्लिकाचेर तांकां मेळटात. कसलीय गजाल मेळपाक मातसो लेगीत कळाव जालो जाल्यार तांकां वाट पळोवपाचे पांसियेंस मात लेगीत आसनात. ते खातीर एटेन्शन डेफिसीट हायपरएक्टीविटी डिसोर्डर (ए.डी.एच्.डी.) सारकेल्या वाडट्या मानसीक दुयेंसाक लागून जायतीं भुरगीं अतिचंचल जावन तांकां लक्ष केंद्रित करपाक त्रास जावंक लागला.
सामान्य गिन्यानाचो उणाव: हीं भुरगीं अभ्यासांत रूची घेनात, भाशा शिकपाक खूब कळाव काडटात आनी मुळाव्या व्याकरणांत लेगीत चुको करतात. सामान्य गिन्यान वा अक्कल जाका आमी इंग्लिशींत कॉमन सेन्स म्हणटात, ताचो उणाव तांचे मदीं दिसून आयला. सातवेच्या भुरग्याक पाचवी यत्तेच्या पातळे वयले प्रस्न विचारल्यार तांकां धड जापो दिवंक येनात अशें जायत्या शालेय शिक्षकांचे म्हणणें. वेल्यान तांचें वागणे इतलें बेजबाबदार आनी बेशिस्त की जायते कडेन शिक्षकांक लेगीत तीं परत्या परतें दितात वा अपमान करतात. हें फकत आमच्या भारत देशांतच न्हय तर पुराय संवसारभर हेंच हुस्को करपा सारकें चित्र दिसून येता.
अती उत्तेजीत मेंदू: आतांचे जायते पालक आपल्या 5-6 म्हयने पिरायेच्या भुरग्यांक लेगीत रडपाचें थांबोवपाक वा व्यस्त दवरपाक मोबायल वा आयपॅड सारकेलीं उपकरणां दितात जे खातीर जायत्या भुरग्यांक मेंदवाचीं दुयेसां जाल्लीं दिसून येतात. कांय फावट तर अशें दिसलां की आय-पॅडाचेर आपले आवडीचें कार्टून पळोवपाक वा खेळ खेळपाक दिलो ना जाल्यार, स्वताकच मारून लेगीन घेतात इतलें तांकां स्क्रीनीचें वेसन जालां.
भारता भायल्या देशांनी ह्या जेन आल्फा पिळगेच्या भुरग्यांचे मानसिकतेचेर जायतें संशोधन चल्लां, पुणून भारतांत मात जाय तितलें घडून आयलें ना. ज्या ज्या देशांत ह्या भुरग्यांच्या वागण्याचेर संशोधन केलां थंय-थंय दरेक फावट एकूच समान दुवो सांपडला, तो म्हणल्यार आय-पॅडाचो अतिवापर. ते खातीर हे पिळगेक आय-पॅड जनरेशन अशेंय म्हणटात. हालींच केल्ल्या नियाळा प्रमाणें दरेक भुरगो दर दिसाक तीन वरां फकत रील्सां पळोवपाक घालयता. ते भायर बाकीचो वेळ टिवी, युट्यूब, मोबायल गेम हे वरवी स्क्रीनीचेर घालयता.
मेंदवाच्या विंगड विंगड भागांचेर स्क्रिनीचो कितें परिणाम जाता हें पळोवपाक न्युरोलॉजिस्टानीं एक प्रयोग केलो. त्या प्रयोगांत तांणी धा हुंदरांक एका खोक्यांत दवरलें आनी दर दिसा स वरां उजवाड आनी आवाज मिश्रित फ्लॅश तांचेर मारून, मोबायल स्क्रीनीचो उजवाड आनी आवाज आसता तेच प्रमाण वातावरण निर्मिती केली. अशें तांणी सतत बेचाळीस दीस मेरेन केलें. 42 दिसां उपरांत जेन्ना हुंदराच्या मेंदवाचें परिक्षण केलें तेन्ना तांकां दिसून आयलें कीं मेंदवाचें जे भाग उजवाड आनी आवाजाची प्रक्रिया करतात, फकत तेच भाग खूब तेंप मेरेन उत्तेजित जावन विकसित जाल्ले तर उरिल्ले भाग जे वापर जाय नासतना उरले ते चड विकसीतच जावंक नाशिल्ले. हाचो निश्कर्श असो आयलो कीं भुरग्यां मदीं स्क्रीन पळोवपाक वापर जावपी मेंदवाच्या भागांची वाडच फकत चड जाता आनी बुद्धीचो वापर करपाक, स्मृतीचो सांठो करपाक, विचार विमर्श करपाक, तशेंच निर्णय घेवपांत मेंदवाच्या ज्या भागांचो वापर जाता, ते भाग उणें विकसीत जातात. ते खातीरच तांची अभ्यासांतली गती उणी जाल्या. दीस भर फकत मोबायल वा आय-पॅड सारकें उपकरण हातांत घेवन एकाच जाग्याचेर वरांची-वरां बसून वा न्हिदून राविल्ल्यान तांचे मदीं शारिरीक हालचाल उणी जाल्ल्यान शारिरीक घटाय लेगीत वाडपाक पावली ना. ते भायर बाकी भुरग्यां मदीं घोळपा-मेळपाचें उणें जाल्ल्यान भुरग्याचें संवाद कौशल्य, रितीन वागप, एकमेकांक समजून घेवप आनी खोलायेन लागसरचें नातें जोडप वा दाट इश्टागत करप हे सारकें समाजीक कसबय उणें जालां, जे खातीर तांचे मदीं निराशा, हुस्को आनी एकलेंपण वाडीक लागलां.
मैदानी खेळ खेळ्ळ्यार, बरेंशें पुस्तक वाचल्यार, संगीत आयकल्यार एक उच्च प्रतीचो डॉपामीन नांवाचो हॉर्मोन मेंदवांत तयार जाता, जो मनशाक आनंदाची अनुभूती दिता. पूण जेन आल्फा पिळगी हें सगळें करपांत फाटीं. कसलोय खेळ खेळ्ळ्यार आदले पिळगेंतल्या भुरग्यां भशेन निखळ आनंद मेळोवपा खातीर तो आसना, तर पालकांच्या अपेक्षांचो बोजो मनार घेवन जिंकपाच्या उद्देशानच तांका तो खेळचो पडटा.
एकोणिसाव्या शेकड्याच्या सुरवातीच्या काळांत खंय भुरगीं फकत पुस्तकां वाचतात म्हूण तांचे पालक कागाळर करताले. आतां मात चित्र उरफाटें जालां. आतांची भुरगीं पुस्तक वाचन करप म्हळ्यार दुर्मिळ गजाल. डॉपामीन तयार जावपाक तांकां सगळ्यांत सोंपो उपाय म्हणल्यार रील्स पळोवप वा चित्रविचित्र कार्टून पळोवप ना जाल्यार तरेकवार गेमी खेळप. पूण अशें सोंपे रितीन तयार जाल्लो डॉपामिन उच्च प्रतीचो मात आसना.
हे पिळगेक फकत भायलें जंक फुड खावपाची आवड लागिल्ल्यान तांची खाण-जेवणाची पद्दतय बदलल्या आनी रातचे बेगीन न्हिदपाचेय कोश्टकय बदल्लां. शारिकरण आनी आधुनीक जीवन पद्दतीक लागून सैमा कडल्यानय तीं पयसावत चल्ल्यांत.
ती भुरगीं अजून ल्हान आशिल्ल्यान तांच्या अश्या स्थितीक जापसालदार तांच्या पालकांकच धरचें पडटलें. आपल्या व्यस्त दिसपट्टे खातीर एकादे तांकां आपल्या भुरग्यांक जाय तितलो वेळ दिवप शक्य नासत. पूण तांच्या समृद्ध फुडारा खातीर पालकानीं वयर सांगिल्ल्या परिणामांची जाणीव दवरून
कितेंय तरी पावल घालचेंच पडटलें. ना जाल्यार ही पिळगी फुडारांत शारिरीक, मानसीक भलायकेन घटमूट आनी बुदवंत कशी जातली?

मंजुषा सिनाय तळावलीकार