जायत जागृताय, विकृताये आड?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

घ रच्या कांय कामांनी तकालस पडिल्ल्यान जिवाक मात्सो सुसेग घेतलों म्हूण दोन दीस घरांतूच विसव घेतलो. विसवा वेळार घरांत टीव्हीचेर चलपी दोन-तीन चित्रपट पळोवपाची संद मेळ्ळी. ‘संदीचें खंय सदांच भांगर करचें’ अशें म्हणटात. पूण म्हज्या वांट्याक मात वेगळेंच कितें आयलें.
टीव्हीचेर पळयिल्ले चित्रपट दक्षीणेचे आशिल्ले. दक्षीणेचे चित्रपट म्हाका आवडटात. खास करून तांची संस्कृताय, कथानक, अभिनय, सिनेमॅटोग्राफी, चित्रण, थंयचो सैम आनी बऱ्यो गजाली. पूण ह्या वेळार चित्रपट पळोवन अशें दिसलें… चित्रपट बरे आसून लेगीत मनीसपणाच्या धर्माक वेंर घालून संस्काराक वेगळें रूप दिवपाचो यत्न चालू आसा काय? समाज प्रबोधनाच्या नांवा खाला ‘राकेस वृत्ती’ धुमशेणां कांडटात काय? काय समाज प्रबोधनाची व्याख्या बदल्ल्या? त्यो बदल्ल्या आसत जाल्यार तातूंत ‘विकृत’, ‘हिडीस’, ‘किळसवाणें’ चित्रणाक म्हत्व आयलां काय? खऱ्यांनीच तसल्या चित्रणाक आतांचें वातावरणांत म्हत्व आयलां काय? तें गरजेचें आसा व्हय? येवजितां येवजितां ‘मत’ निन्नळ्ळी. देखून मुजरत बरोवपाचो यत्न केलो.
आतांची भुरगीं वा तरणाटे मनीस धर्मा आडचे विकृत किळसवाणें दर्शन घडोवपी सिनेमांचे खुबूच बळी पडटात. असले तरेचे सिनेमा निर्माण करतल्यांचें आयतें फावता. तांकां तांणी दाखयिल्ल्या विकृतीचो पांवडो आनिकूय वाडयन दिसता. पूण सभागे आपली उदरगत सादतना, सुवार्थ सादतना, आपूण देशाची उदरगत खंय तरी खुंट्टा हें समा न्हय. अशें कित्याक येवजिना? तांचे सिनेमा पळोवन ‘हेंय आमचें जिणें’ ‘आमीच हिरो’ ‘आमचे परस तांकीचे, धाडशी (कर्माचे!) आनीक कोण ना’ अशे तरेन भुल्लुसून वचून आपल्या संवसाराची वाट लावन घेत आसात. तुटिल्ले पतंग जावन संवसारांत वेसनाचे भकीक पडून भरकटत वतात. देशाचे उदरगतीचो खांबो म्हूण जाण्टेले जांचे कडेन पळयतात ते खांबे आमी खंय तरी मोडून उडोवचेलो यत्न करतात हाचो विचार त्या निर्मात्यांक, दिग्दर्शकांक कित्याक येना. देशांतल्या वाडट्या अन्यायाक, अत्याचाराक आमीच जापसालदार आसात, आमीच निमीत आसा हें सुर्याच्या उजवाडा इतलें सत आसा हें कित्याक मानून घेनात?
संवसारांतलें वास्तव चित्रण दाखोवचेलो हेत आसा जाल्यार दिग्दर्शकान वा निर्मात्यान आपली कळाशी थंय वापरची आनी प्रतिकात्मक वा हेर सामान्य रुपांतल्यान तें दाखोवचें, जंय कोणाच्यो भावना दुखपाच्यो ना. दोन गटांचे चकमकींत, लटाफटींत व्हडल्यो तरसादी, कोयत्यो, सुरयो, पाळां, भाले, बाण, त्रिशुळां, लोखंडाचे वारांव, हातोडे, घण वा हेर हेत्यारां वापरून तांचो वापर कसो करतात हें बारकायेन ‘स्लो’ मोशनांत सवकासायेन दाखोवन मनशाचे कुडीतल्या रगताचो शेध (जें सामान्य मनशाक पळोवं नजं जाता) कसो जाता, मनशाचेर वार करतकच रगताच्यो शिळक्यो कश्यो उसळटात, रगताचो शिंवर कसो जाता, एखाद्याची मान कापून वा हेर कुडीचे हेर अवयव कापून तातूंतल्यान व्हांवपी रगताची धार… उपरांत तातूंत बोट बुडोवन ताची ‘चव’ घेवप, दांताची ‘पेस्ट’ सोंपतकच निमणे खिणाक ती पुराय चिड्डून, पिळून उरिल्लें ‘दंत मंजन’ भायर काडटात तशें तोंडातल्यान रगताची ‘शिळकांडी’ भायर येसर वा दोळ्यांच्यो मुंडोळ्यो भायर येमेरेन गळो आंवळून जीव घेवप, मनशाच्या आंगार शिरशिरो हाडपी, कांटो उबो करपी चित्रणां वेगळे तरेन दाखोवप ह्या कुशळ दिग्दर्शकांक शक्य ना व्हय? एखादऱ्या दुस्मानाचें खलनायकाचे शीर (तकली) सुरयेन वा कोयत्यान कापून तें हातांत धरून पुलीस चौके मेरेन चलत वचप, चलतना त्या शिरांतल्यान, मुंडक्यातल्यान गळपी आनी वाटेवेल्या मातयेभरवण जावपी रगताचे थेंबे, आंगा वयल्या मुस्तायकेचेर वा मारतल्याच्या तोंडार शिंवरपी ती रगताची शिळकी दाखोवप, हें बारकायेन, खोलायेन दाखोवप तितलें गरजेचें आसा व्हय? मारामारी वेळार हातोड्यांनी, घणांनी तकल्यो फोडप, दोंगरांनी आशिल्ल्या काजूंचे कळमेर भाजिल्ल्यो काजूबियो फोडटात तश्यो वा चारां, घोडकां तळपार दवरून भितरलो गर खावपा खातीर फातरान फोडटात तश्यो… तशें चित्रण सवकासायेन, बारकायेन दाखोवप खरेंच गरजेचें आसा व्हय? सामान्याक पळोवप तें कशेंच जमना. असल्या चित्रणांचो भुरग्यांचेर कितें परिणाम जातलो हे विशीं निर्माते, दिग्दर्शक, कलाकार हांचे मतींत कांयच कित्याक येना?
म्हाका याद जाता भुरगेपणांतली. तुमच्याय घरांत तशें घडटालें जावंये. पूण म्हज्या घरांत घडटालें. माजराचें नवें पील घरांत हाडलें म्हणटकच आई ताका भितर रांदचेकुडीतले चुली कडेन व्हरताली. ताचें नाक चुलीच्या खुरांक आशिल्ले घशीक घश्टिताली आनी म्हणटाली, ‘ही तुजी चूल…हे चुलीची राखण तुवें करपाची आसा.’ त्या वेळार माजरा पिलाक आईची सांगणी कळटाली जावंये. देखून फुडारांत माजर चूल सोडिनाशिल्लें. चुली कडेन रावून पुराय घराची राखण करी. तशें सिनेमांनी साबार घडणुकांचें ‘विकृत’ ‘किळसवाणे’ दर्शन जें उक्त्या दोळ्यांनी पळोवं नजं अशें दाखोवन सिनेमांचे निर्माते, दिग्दर्शक, कलाकार आमची नदर थंय घश्टीत आशिल्ल्याचो भास जाता. अन्याया आड आवाज उठोवंक हिंसाच आपणायात दशी देख बी दिनांत मूं? तें कितलें योग्य आसा हें सेन्सॉर बोर्डान थारावंक जाय आशिल्लें. सेन्सॉर बोर्डाचें काम कितें? चित्रपटाचें कथानक पळोवन फक्त ताका U/A हें प्रमाणपत्र दिवप इतलेंच? पळयतल्याक तातूंतलें चित्रण कितलें योग्य, बरें, कितलें वायट, कितलें समर्पक, कितलें गरजेचें हें थारावप न्हय? तें थारावन पळयतल्याचें हीत राखप, सांबाळप न्हय? ताचें परिणाम पळयतल्या ल्हान-व्हडांचेर जातलेंच हें सेन्सॉर बोर्डाचे मतींत येना? जाल्यार तांचेर तांचे वरवीं बंदी कित्याक येना? ह्या ‘विकृत’ ‘किळसवाण्या’, ‘हिडीस’ चित्रणांक आळो घालपाक ह्या सेन्सॉर बोर्डांत आस्पाविल्ल्या वांगडी मनशांच्यो संवेदना इतल्यो ‘बोथट’ जाल्यात व्हय?
…हालींचे चित्रपट, सिनेमांतले कांय देखावे पळयतकच एक गजाल स्पश्ट जाता ती म्हळ्यार अभिनेते, अभिनेत्री ‘विकृत’ दर्शन जावं ते संवादाचें वा अभिनयाचे दाखोवंक फाटीं रावनात. जिबेर पोजडीं उतरां घोळोवपाक, देह प्रदर्शन करीत केल्लो अभिनय करप हें तांकां अभिमानास्पद, भौमानाचें, धाडसाचें (कर्माचें!) शें दिसता. ते वरवीं ती ‘पिते दुध डोळे मिटुनी जात मांजराची’ वरीं थारता. ते वागणुकेन भोंवतण सगली खदूळ जाता. हेंय तितलेंच न्हयकारूंक फावना.
आयची ‘सिनेमा सृश्ट’ खंयचे दिकेन कूस बदलिता हें थारावप दुबावाचें थारलां. तातूंतल्यान फावो ते संस्कार भुरग्यांचेर, तरणाट्यांचेर पडनात हें स्पश्ट जाता.
सांगपाचें म्हळ्यार, आमचे कांय तरणाटे सिनेमांतल्या ह्या विकृत दर्शनान वाम मार्गाक लागल्यात. कश्ट करून पयसो मेळोवपाक लज दिसता. कांय जाण रेकेस वृत्तीक ‘बळी पडल्यात’, हें भोंवतणी घडपी घडणुकां वरवीं दिसून येता. गरज आसा ती तांच्यातली वृत्ती बदलपाची. ल्हान-व्हड वेवसायीक कुशळटाय तांकां दिवन कश्टाच्या कामां वरवीं तांकां उजू मार्गार व्हरपाची. तशे यत्न सिनेमा सृश्टी वरवीं जावंक जाय. वायट मार्गान ‘मजा करप’ हें जिविताचें ध्येय न्हय. बऱ्या मार्गार पावल उखलीत जाल्यार भोंवतणी घडपी जाळपोळ, बळजबऱ्यो, चोरयो-खून आदी घडणुको घडपाक पावच्यो ना. चलयो-बायलां सुरक्षीत उरतलीं हातूंत दुबाव ना. पसवत काय ही भावना आमच्या तरणाट्यां मदीं? सिनेमा सृश्टीतल्या ‘त्या’ निर्मात्यां मदीं, दिग्दर्शकां मदीं? आनी, जनहिताचो, समाज प्रबोधनाचो हेत बाळगुपी ‘सेन्सॉर बोर्डांत’ वावुरतल्या त्या वांगडी मनशां मदीं? जायत ही जागृताय ते विकृताये आड?