भांगरभूंय | प्रतिनिधी
ज ळार चाबल्यार आमकां रोखडेंच कित्याक जाणवना हाचें शास्त्रीय विश्लेशण समजुपाचो आमी यत्न करुया. जळार चाबतकच कातीर जावपी खाज, सूज आनी तांबडेपण हीं सगलीं लक्षणां आमकां जळार चाबून गेले उपरांतूच दिसतात. चाबता तेन्ना कांयच कळना. पूण थोड्याच काळा उपरांत कुडींत अस्वस्थताय सुरू जाता. हाचें फाटल्यान सामक्यो गुंतागुंतीच्यो जैवीक प्रक्रिया आसतात.
जळार आपले पातळ पूण तिक्ष्ण प्रोबोस्कीस (proboscis) तोपून कातींत भितर सरून रगत सोंसपाक लागता. जळाराचो प्रोबोस्कीस हो ताचो लांब, नळये सारको तोंडाचो भाग आसून तो कातीक बुराक मारपाक मादी जळार वापरता. सांगपाचें म्हळ्यार चडशे नर जळार मात ताचो उपेग फळांचो रोस खावपा खातीर करतात. कारण तांचो प्रोबोस्कीस काती भितर सरपा इतलो घट नासता.
रगत सोंसतना जळार आपले लाळेंतल्यान कांय रसायनां कातींत सोडटात. तांतून अँटी-कोअग्युलेंट (anti-coagulant) आनी ॲनेस्थेटीक (anaesthetic) गूण आशिल्लीं रसायना आसतात. अँटी-कोअग्युलेंट ही रगत चड गोठेवंक दिना, जाका लागून जळारांक बरें पातळ रगत घटघटीत पियेवंक मेळटा. तशेंच जळारांच्या लाळांत कांय अशी ॲनेस्थेटीक प्रथिनां आसतात जी संवेदनाशक म्हूण काम करतात. देखून जळार रगत पियेता आसतना तें कातीच्या त्या भागाक कांय खिणां खातीर आपल्या लाळेंतल्या घटकांक लागून सुन्न करतात. देखूनच चडश्या वेळार जळार चाबता तेन्ना आमकां कांयच कळना, दुखना आनी खाजूय येना.
फुडें रगताच्या प्रवाहाक लागून ह्या रसायनाची एकाग्रताय त्या जाग्यार कमी जाता आनी ह्या रसायनांचो प्रभावय कमी जाता. तेन्ना कांय वेळान आमची कूड जळारांची लाळ एक परकी घटक म्हूण वळखता आनी रोखडीच प्रतिकार करपाक सुरू करता. ताका जाप दितना कुडींतल्यान हिस्टॅमीन नांवाचें रसायन सोडटा, जें रगतपेशींचो विस्तार करता आनी चाबिल्ल्या जाग्यार रगताचो प्रवाह वाडयता. जेन्ना अशें जाता तेन्ना त्या जाग्यार सूज येता आनी रगताचो प्रवाह वाडिल्ल्यान तो जागो तांबडो दिसपाक लागता. हिस्टॅमिनाक लागून खाजूय येता. कारण हें रसायन कातींतल्या संवेदनशील तंत्रिकांक (Nerves) उत्तेजन दिता आनी ताका लागून ही खाज येता. अशे तरेन एकदां जळार चाबून उडून गेलें म्हणटकच कुडीक त्या परकी लाळेंतलो घटक कळपाक लागतात आनी रोखडीच जैवीक प्रतिक्रिया घडटा. तातूंत खाज, सूज आनी दुखप हांचो आस्पाव जाता.
जळार हें फक्त त्रास दिवपी किडो न्हय, तर जायत्या घातक दुयेंसांचेंय वाहक आसतात. डेंग्यू, मलेरिया, चिकनगुनिया, जिका व्हायरस सारकिल्ले गंभीर रोग जळारां कडल्यान पातळटात. खास करून एडीस (Aedes) आनी अॅनोफिलीस (Anopheles) जातीचें जळार रोग पातळवपा खातीर कुस्तीगीर आसात. ल्हान भुरगीं ते जाण्टे मेरेन कोणाकूय हीं दुयेंसां जावंक शकतात, आनी वेळार उपचार केलो ना जाल्यार जीव घेवपी लेगीत जावंक शकतात. आयज पळोवपाक गेल्यार जळारांचो हुस्को फक्त वैयक्तीक भलायके मेरेन मर्यादीत ना, पूण भौशीक भलायकेचोय म्हत्वाचो प्रस्न आसा. सेगीत जळार चाबल्यार न्हीद खळप, सेगीत खाज येवन कातीचें लुकसाण जावप, अशेय त्रास जातात.
जळारां आपलीं तांतयां उदकांत घालतात, चड करून सांचिल्ल्या निवळ उदकांत. देखून पावसाच्या दिसांनी घरच्या आनी भोंवतणच्या नितळसाणीचेर खासा लक्ष दिवप गरजेचें आसा. उदक सांचून उरता अशा सुवातांनी, उदकाच्यो टांकयो, पात्रां, गॅलन, प्लास्टिकाचीं आयदनां, टायर, नाल्लाच्याे कट्ट्यो हांचे कडेन लक्ष दिवपाची गरज आसता. तशेंच मच्छरदाणी, लोशन, धूप काडयो वा फवारो वापरून स्वताची राखण करपाक जाता. तशेंच आपले भलायके खातीर जागृत आसप गरजेचें आसा. कारण चडश्या वेळार जळार केन्ना चाबलें तें चाबून वतगच कळटा.
डॉ. मिथिल फळदेसाय
97666 87634
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
