जनमत कौलाचो थरार !

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

पूण कर्नाटकाक गोंय जोडचें असो विचार हांगाच्या भोवजन गोंयकाराक केन्ना दिसलें ना. कर्नाटकाक गोंय जोडूंया अशें कोणे म्हणलें ना.

वर्स 1967 हें गोंयचे अस्तित्वाचे लढायेचो एक आकांताचो थरार आसलें. ह्या थरारांत वांटो घेवपाचो सुयोग तेन्नाचे ते अवस्थेत वा परिस्थितीन म्हणा म्हाका लाबलो. इतलेंच म्हजें समाधान. हांव गोंयचे मुक्ती लढ्या वेळार सक्रीय जावपा इतले पिरायेचो जांव नासलों. 1949 तलो म्हजो जल्म. गोंय मुक्त जालें 1961 त. त्या मेकळ्या गोंयांत सात लाख गोंयकार, अशें बाकीबाब आपणाले रचनेंत बरयता. ‘सात लाख गोंयकार आमी नवें युग घडयतले’. मात सात लाखांचे आयज दोबरात गोंयकार जाल्यात, अशें सर्वे बगर आमी आयज म्हणटात तेन्ना आयज पंदरा लाखांतलो एकटो जावन जनमत कौलाची खबर हांव आताचे तरणे पिळगे खातीर हांगा बरयतां.
देशाचो पयलो प्रधानमंत्री पं. नेहरू देशाच्या राजपाटणांत झुटयेर आयलो तेन्ना भारत सरकार अधिकृतपणान निर्माण जालें. उपरांत 14 वर्सांनी म्हणल्यार 19 डिसेंबर 1661 दिसा गोंय मुक्त केलें. भारतीय सेना आनी संरक्षण मंत्री कृष्ण मेनन हांचे कारकिर्दींत गोंयाक मुक्तताय मेळ्ळी आनी स्वतंत्र गोंयचे सामकार मोटो प्रस्न उबो जालो. गोंय इल्लेशें सुमार तीन हजारां वयर चौखण मेत्राचें. मोट्या राज्याच्या जिल्ह्यावजा आंवाठाचें. सुमार सात लाख लोकवस्तेचें इल्लेंशें गोंय. ताचें करपाचें कितें? पूण ह्या प्रस्नाक कांय पर-मानसिकतायेचे आनी आपलें तें आपलें न्हयच समजूपी आनी मानपी कांय गोंयकार तेन्नाय परके कडेन नदर लावन हांगा गोंयात परसुवादिन कशे आसले, ते उपरांत ‘झापा’ (झालाच पाहिजे) ह्या ब्रीदशब्दाचे धनी जाले. हे गोंयकार स्वताक तेन्ना वळखूंक नासले. स्वतांतली तांक तांकां खबर नाशिल्ली. अशें थोडे भूंयपूत तेन्ना मुंबयंत रावताले, तर थोडे गोंयांत. धर्माचें नाव घेवचेंच जाल्यार तांका हिंदू समाजांतलो घटक म्हूण येता अशे ते.
वास्तवीक खूब पयलीं गोंयचेर कन्नड राजांनी राज्य केलें. कदंब राजा हो कानडी आनी ताका लागून गोंयांत आयजूय कोंकणी भाशेंत जायतीं कन्नड उतरां आसात. कांय गांवांचीं नांवां कन्नड हेळ्यांची आसात. काजवो, निरो, बा, होदू हीं कन्नड उतरां कोंकणींत आस्पावल्यांत. कोंकणी आवय जेवपाक तयार नाशिल्ल्या माणकुल्या दोन- तीन वर्सांच्या बाबुल्याक ‘आहु’ची भिरांत कित्याक घाली ताची जाप कन्नडांत मेळटा. कन्नडींत आहू म्हणल्यार सोरोप. इतलें नातें कन्नड भाशेचें. पूण कर्नाटकाक गोंय जोडचें असो विचार हांगाच्या भोवजन गोंयकाराक केन्ना दिसलें ना. कर्नाटकाक गोंय जोडूंया अशें कोणे म्हणलें ना. इतलेंच न्हय, टिपू सुलतानाक भियेवन कर्नाटकांतलो सौंदेकार राजा जीव वाटावपाक गोंयांत पुर्तुगेजा कडेन तह करून फोंडें अंत्रुजेंत रावपाक आयलो. पुर्तुगेजांक भरपूर भांगरा- शिंगरा, दौलत दिवन राजा सौंदेकारान आमच्या नागेशी- बांदोड्यां आसरो घेतलो. आयज आमच्या नागेशी देवळाक तेंकून जो व्हड राजवाडो आसा, तो राजा सौंदेकाराचो. तात्पर्य कर्नाटका कडेन इतले लागींचे संबंद त्या वेळार आसूनय कर्नाटकांत विलीन जावपाचो विचार मात्तूय तग धरूंक पावलोना, न्हय वयर आयलोचना. मात महाराष्ट्रांतली मराठी आनी कांय सुशिक्षीत समाजांतल्या लोकांक ‘मुंबय’क लागून महाराष्ट्र आपलोसो दिसलो (?) आनी देखून तेन्नाच आमचे गोंयचे फुडारी महाराष्ट्रांत गोंयचे विलिनीकरण करपाचे मानसिकतायेचे तयार जाले. ते भायर मुंबयंत रावपी गोंयकार आनी गोंयांतले गोंयकार जांकां आपले जिबेर आनी मस्तकांत आशिल्ले नीज कोंकणी भाशेचो दिश्टावो जावं नासलो तांणी मराठी आपली भास हें पालुपद जोरात लायलें आनी मराठी भाशेची मागणीय उपरांत नेट धरपाक लागली. ना म्हणल्यार शिमे पलतडचे कांय मास्तर गोंयांत हाडून हांगा सगल्या भाटकारांनी आपणाल्या घरांतच मराठी भाशा शिकोवपाची वेवस्था गोंय मुक्ती काळा पयलींच केल्ली. आनी हेच खातीर आयजूय हे घटक मराठी भाशेचो पुळको दाखोवपाक गोंय राज्यांत कोंकणी राज्यभाशेचें कदेल अर्दें तिका बसपाक मागतात. ‘मराठीही राजभाशा झालीच पाहिजे’ हें पालुपद कांय जाण लायतात आनी दर वर्सा चार बोडकां एकठांय जमून फर्मागुडयेर गणपती देवळा मुखार सर्कलाचेर ‘मराठी राजभाषा झालीच पाहिजे’, अशी घोशणा करून एक घुडी लावन वतात.
तात्पर्य हें सगले भुंयेर गोंय हो महाराष्ट्राचो कुडको अशें मानून 1967 वर्सा जेन्ना गोंयचो राजकी फुडार थारावपाचो प्रसंग केंद्र सरकाराचेर आयलो तेन्ना केंद्रार प्रभाव आशिल्ले गोंयकार पुरुषोत्तम काकोडकार हांणी पं. नेहरू हांचे घट्ट इश्टागतीचे संबंद वापरून भारत सरकाराक गोंयचो फुडार गोंयकारांक वेंचणूक करून थारांव दी म्हणत गोंयकारांक देशांतलो पयलो वयलो जनमत कौल बहाल केलो आनी ते खातीर गोंयकारांक दोन चिन्नां वेंचणुकेक दिल्लीं. एक फुल आनी दुसरें दोन पानां. इतली सादी सोंपी वेंचणूक चिन्ना गोंयकारांक दिलीं आनी सांगलें विलिनीकरण महाराष्ट्रांत जाय तांणी फुलाचेर शिक्को मारचो आनी जांकां गोंय संघप्रदेश उरिल्लें जाय तांणी पानाचेर शिक्को मारचो, अशें जाहीर केलें. आनी प्रचारा खातीर सुमार पंदरा- वीस दीस सोडले. 16 जानेवारी 1967 दिसा मतदानाचो दीस थारलो. ते दीस मतदान जालें. गोंयांत हे आदी केन्नाच जावंक नासलो, असो पोलाचो प्रचार काॅमेस जालो. ‘जय जय महाराष्ट्र माझा’ हें गीत लावडस्पीकराचेर रातदीस गोंयच्या खेड्यापाड्यांनी घुमूंक लागलें. महाराष्ट्रांतले मोटे- मोटे फुडारी गोंयांत सभा गाजोवपाक येवंक लागले. भाऊसायबा वांगडा आल्तिनार भुसके मारून वचपाक लागले. एकूण गोंयभर विलिनीकरणाचें वातावरण जालें. तें विलीन जातलेंच असो शंबर टक्के भरंवसो महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री धरून भारताचे संरक्षण मंत्री यशवंतराव चव्हाण, वसंतराव नाईक, प्रल्हाद अत्रे, बरिस्टर नाथ पै, वसंत बापट आनी सगले मराठी लोक गोंय महाराष्ट्रांत व्हरतलेच अशें म्हणत गोंयात यो- वच करपाक लागले आनी तांच्या सांगाताक गोंयातले कांय घरभेदी, तथाकथित मराठी भक्त महाराष्ट्रांतल्या फुडाऱ्यां वांगडा गोंयांत सभा- संमेलनांनी वांटो घेवंक लागले. अशा वातावरणांत गोंय महाराष्ट्रांत विलीन जाता ही फातरा वयली कोंरातिल्ली रेघ जाल्ली दिसपाक लागली. पूण सुदैवान गोंयकारांच्या बऱ्या नशिबान गोंयचें विलिनीकरण महाराष्ट्रांत जालें ना आनी गोंय वेगळें उरलें आनी आयज तें एक स्वतंत्र राज्य म्हूण मिरयता कारण-
कारण आमी कांय कोंकणी भाशेचे पूत आनी गोंयचे पुराय क्रिस्ताव लोकांनी विलिनीकरण करपाक कडक विरोध केलो. तांचे फुडारी डाॅ. जॅक सिकेरा, राॅक सांतान, डाॅ. बार्बोजा, येलू मिरांडा आनी जायते… जांचीं नांवां ह्या वेळार म्हाका याद जायनात, पूण.. आनी तांकां आमी मेळ्ळे. तेन्नाचो सोळ- सतरा वर्सांचो हांव म्हणल्यार एन शिवदास धरून गोंयच्या म्हज्या गोंयकारांनो जायात जागे म्हणीत विलिनीकरणाच्या म्हापुराक फुडो करपाक खूब गोंयकार घट उबे जाले. महाराष्ट्रांतली कला पथकां, मोटे वक्ते आनी गांवांगांवांनी ‘जय जय महाराष्ट्र माझा, गर्जा महाराष्ट्र माझा’ हें गीत राष्ट्रगीत कशें घुमतालें. मराठी भाशेंतलीं भाशणां गोंयकार तांबडे मराठींत उलयताले आनी मागीर आपणाले सभावीक कोंकणी वटेन येताले. महाराष्ट्रांत गेल्यार गोंयची भरभराट कशी जातली हें सांगून भोवजनाक फटयताले. नेणार हिंदू भौसाक तांणी तेन्ना भ्रमिश्ट केल्ले. आमच्या विरोधांत ते नेटान वावुरताले.
विलिनीकरण जावचें न्हय म्हूण कांय बायलोय मुखार आसल्यो. त्यो म्हणल्यार उल्हासाची भयण अरुणा बुयांव, विणा काटकार, स्मृती काटकार, तशेंच संगीतांत मधुसुदन शेट, अरुणा आनी दादो केळेकार, राजेंद्र, दिगंबर गावणेंकार, सुरेश नमशीकार… तांची पिराय आयज सत्तरी हुपिल्ली आसतली. विलिनीकरण जावचें न्हय म्हूण तेन्ना आनीकूय जायत्या जाणांनी बेडर जावन वांटो घेतलो. खूबश्या जाणांनी कितें कितें केलें. तातूंत कुंकळ्येचे शाबू देसाय हांणी दक्षीण गोंयांतल्यान मशाल घेवन उत्तरेक पदयात्रा काडली. दिवटी पेटोवन ते गोंयभर भोंवले म्हूण आयज हो दीस आमी पळयतात. स्वतंत्र गोंय राज्यांत केन्नाच जावंक नाशिल्लें अशें हें आंदोलन. आयज कांय जाण गोंया विशीं नाका जाल्लें अज्ञानांतल्यान उलयतात. जनमत कौलाक कोण पाय वा बापूय ना. कांय जाण जॅक सिकेराक जनमत कौलाचो बापूय बी म्हणटात अशें आयकूंक येता. जॅक सिकेर हे फक्त पणजे मतदारसंघा पुरतेच आसले. सांताक्रूज हो तांचो मतदारसंघ. गोंयभर प्रचार करपाक चडशे म्हालगडे खास करून अॅड. उदय भेंब्रे हे मुखार आसले. देखून जनमत कौलाचो पाय, बापूय म्हणपाक जाय जाल्यार तो अॅड. उदयबाबाक म्हणूंक जाय. पूण उदयबाब तें श्रेय सगल्या वावुरप्यांक दितात. जनमत कौलांत हांव तरणाटे विद्यार्थी पिरायेचेर वांटो घेवंक गेल्लो आनी गोंय आयज स्वतंत्र कोंकणी राज्य जालां, हाची म्हाका खोस भोगता.

एन. शिवदास
9422417233