छत्रपती शिवाजी महाराज आनी ‘ते’ सात म्हाल

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंयचे उत्तरेक आशिल्ल्या मराठी प्रदेशांत शिवाजी महाराजांची राजवट आशिल्ली हें कोणूय उस्वास घेनास्तना ठामपणान सांगतात. तशेंच गोंयच्या त्या उरिल्ल्या तिनूय म्हालांत पुर्तुगेजांची राजवट आशिल्ली हेंवूय तितल्याच ठामपणान सगले सांगतात. मागीर …

सत्तरी, दिवचल, बार्देस, फोंडे, काणकोण, सांगे ह्या म्हालांत छत्रपती शिवाजी महाराजांची राजवट आशिल्ली असो उल्लेख मुख्यमंत्री डाॅ. प्रमोद सावंत हांणी एके कार्यावळींत केलो. हाका साहित्यीक आनी जाणकार अॅड. उदय भेंब्रे हांणी हरकत घेवन मुख्यमंत्र्याचें विधान चुकीचें आशिल्ल्याचो दावो एका व्हिडियोंत केलो. ह्या दाव्याच्या आड उपरांत बजरंग दलान उदयबाबाच्या घरा भायर निदर्शनां केलीं.
ह्या विशयाचेर इतिहासाचे एक अभ्यासक संजीव सरदेसाय म्हणटात, राजवट म्हणल्यार शिवाजी महाराजांचें प्रत्यक्ष प्रशासन नाशिल्लें, राज्यकारभार पळोवपा खातीर तांणी अधिकाऱ्याची नेमणूक करूंक ना. बार्देस, दिवचल, फोंडे म्हालांत शिवाजी महाराजांचो दरारो आशिल्लो. 1667 त शिवाजी महाराजांनी दिवचल म्हालाक भेट दिली. बार्देसांत पुर्तुगीज सैन्या कडेन तांची लडाय जाली तेन्ना पुर्तुगीज सैन्य पळून गेलें. पुर्तुगीजांक शिवाजी महाराजांची भिरांत आशिल्ली. पुर्तुगेज राजवटींत छत्रपती शिवाजी महाराजांचो दरारो आशिल्लो. मुख्यमंत्री डॉ. सावंत हांणी ह्या अनुशंगान हें वक्तव्य केलां आसुये.
दुसरे एक इतिहास अभ्यासक सचिन मदगे म्हण्टात की शिवाजी महाराजांची गोंयांत राजवट आशिल्ली. तांची कारणा हीं आसात. 1) असो उल्लेख डॉ. पांडुरंग पिसुर्लेकार हांच्या पुस्तकांत आसा. 2) शिवाजी महाराजांच्यो पुर्तुगीज सैन्या कडेन लढायो जाल्यात. 3) बार्देस म्हालांत शिवाजी महाराजां कडेनचे लढाये वेळार पुर्तुगीज सैन्य पळून गेलें. 4) मुरगांव दर्यांत पुर्तुगीज नौदला कडेन शिवाजी महाराजांची लढाय जाली. 5) शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे हांणी लेगीत शिवाजी महाराजांच्या गोयांतल्या राबित्याचाे उल्लेख व्याख्यानांत केला.
आनीक एक इतिहास अभ्यासक प्रा. प्रजल साखरदांडे हांणी अशें सांगलां की गोंयांतल्या पेडणे, दिवचल, सत्तरी, सांगे, केपें आनी काणकोण ह्या स म्हालांनी 1664 पसून काय वर्सां छत्रपती शिवाजी महाराजांची राजवट आशिल्ली. डॉ. पांडुरंग पिसुर्लेकार हांच्या पुस्तकांत तसो उल्लेख आसा. छत्रपती शिवाजी महाराजान पेडणे, दिवचल, सांखळे, सत्तरी हे प्रदेश आदिलशहा कउच्यान 1664 वर्सा ताब्यांत घेतिल्ले, तशेंच 1667 वर्सा कोलवाळेचो किल्लोय ताब्यांत घेतिल्लो. 6 डिसेंबर 1667 ह्या दिसा नार्वे गांवांत सप्तकोटेश्वर देवळाक भेट दिल्ली. 13 नोव्हेंबर 1668 ह्या दिसा तांणी त्या देवळाचो जिर्णोद्वार केल्लो. 1675 वर्सा छत्रपतीन फोंडें, सांगें, केपें आनी काणकोण हे म्हाल ताब्यांत घेतले. 1679 वर्सा छत्रपती शिवाजी महाराजात बाळ्ळीच्या हवालदाराक बेतूल किल्लो बांदपाचो आदेश दिल्लो.
अॅड. उदय भेंब्रे हांणी आपल्या विधानाचे समर्थन करतना परत एक फावट सांगलें की आपूण जें कितें सांगलां तें आपले कल्पनेंतलें न्हय तर ‘पोर्तुगीज आणि मराठे’ ह्या डॉ. पांडुरंग पिसुर्लेकार हांच्या पुस्तकांतले आनी ‘गॅझेटियर ऑफ गोवा’ हातूंतलें. गोंयच्या त्या सात म्हालांत शिवाजी महाराजांची राजवट आशिल्ली काय ना ? चार वेगवेगळ्या अभ्यासकांनी चार वेगवेगळ्या तरांची जाप दिल्या. पूण मजेची गजाल म्हणल्यार ह्या चारूय जाणांचो संदर्भग्रंथ डॉ. पांडुरंग पिसुर्लेकार हांचें पुस्तक आसा. तांचें इतिहास संशोधन आसा. उदयबाब ठामपणान सांगतात की त्या सात म्हालांत शिवाजी महाराजाची राजवट नाशिल्ली.
संजीव सरदेसाय कितें म्हण्टात हाचे कडेन बारीकसाणेन नदर मारपाक जाय. ते शिवाजी महाराजांची त्या सात म्हालांतल्या विंगड विंगड परिस्थितीची जाणीव करून दितात आनी निमणें म्हण्टात की डॉ. प्रमोद सावंत हांणी ह्या अनुशंगान हें वक्तव्य केलां आसुये. हांगा ‘आसुये’ हया उतराक खूब म्हत्व आसा. ताचो अर्थ असो की तांणी डॉ. सावंत हांचे कडेन कशी आनी कसली चूक जाल्या हें प्रत्यक्ष दाखोवन दिलां. ते ह्या म्हालांत शिवाजी महाराजांची राजवट आशिल्लीच अशें खात्रेन सांगनात वा नाशिल्लीच अशेंय म्हणनात.
सचिन मदगे हांच्या मतान ह्या तीन म्हालांत शिवाजी राजांची राजवट आशिल्ली. पूण तांचो निश्कर्श भावनेचेर आदारू आसा, अशें पयल्याच फाराक तरी दिसता.
प्रजल साखरदांडे हांणी डॉ. पांडुरंग पिसुर्लेकार हांच्या पुस्तकांतले उतारे दिल्यात. ताचे वयल्यान कांय काळ जायना, चड वा उणो, शिवाजी महाराजांची त्या म्हालांत राजवट आशिल्ली. प्रजलबाब आपलो स्वताचो निश्कर्श असो कांय दियी नात.
म्हजें दुख्ख हांगां दुसरेंच आसा. ज्या वाठारांत शिवाजी महाराजांची राजवट आशिल्ली तो वाठार परतून पुर्तुगेजांच्या हातांत गेलोच कित्याक ? तो कसो गेलो हें साखरदांडे हांणी सविस्तरपणान समजावन सांगला! पूण गेलो कसो हें हांगा चड म्हत्वाचें न्हय. तो कित्याक गेलो हें तकलीफोड जावपा इतलें चड म्हत्वाचें! बरें, पुर्तुगीज तरी कितें इतले कापस्तादीचे आशिल्ले ? तेवूय न्हय. आनी दुसरे म्हणचे ज्या तीन म्हालांचेर पुर्तुगीज राजवट आशिल्ली ते तीन म्हाल ह्या सात म्हालांच्या मदेकांत आशिल्ले. ते फुडें जिखपाक शिवाजी महाराजांक अशें खूब कुस्तार पडचे नाशिल्ले.
छत्रपती शिवाजी हे पारिवारीक महाराज न्हय. तांणी आपलो मराठी प्रदेश स्वतंत्र करपा पासत विडो उखल्लो, आपलें सैन्य उबारलें. मावळे तयार केले. सैन्य मुळांतल्यान उबारप हें दिसता तितलें सोपें न्हय आनी तें कितें एके रातींत उबारप जायना. तांकां पयलीं आपलो मराठी प्रदेश मुक्त करपाचो आशिल्लो हें ओघान आयलें. आनी मागीर वेळ मेळ्ळ्यार आशिकुशीचो प्रदेश. आशिकुशीचो प्रदेश पयलीं मुक्त करून मागीर मदेकातचो प्रदेश कोण मुक्त करीत अशे दिसना.
गोंयचे उत्तरेक आशिल्ल्या मराठी प्रदेशांत शिवाजी महाराजांची राजवट आशिल्ली हें कोणूय उस्वास घेना आसतना ठामपणान सांगतात. तशेंच गोंयच्या त्या उरिल्ल्या तिनूय म्हालांत पुर्तुगेजांची राजवट आशिल्ली हेंवूय तितल्याच ठामपणान सगले सांगतात. मागीर ह्या सात म्हाला संबंदान असो दुबाव कित्याक? ह्या सात म्हालांत अमक्याचीच राजवट आशिल्ली अशें पक्केपणान कोण कित्याक सांगूंक शकनात? अशें दिसता की त्या काळात ह्या सात महालांत अमक्याचीच अशी ठाम राजवट नाशिल्ली. मदीं मदीं कोणाचें तरी शेजारचे राजवटींतलें सैन्य ह्या वाठारांत घुसतालें. पूण केन्ना तरी चुकून दोन राजवटींच्या सैन्याचें एकाच वेळार घुसप जातालें तर मात मागीर तांचे मजगतीं त्या दिसा पुरती लढाय जाताली. तेन्ना कोण तरी जिखताले कोण तरी पळून वताले. अशेंय आसपाक शकता की बाकीच्या राजवटी वरी शिवाजी महाराजांचीय बी अशीच राजवट आशिल्ली? म्हणचे कब्जो आशिल्लो, कारभार नाशिल्लो. संजीव सरदेसाय हांणी समजावन सांगला तसो.
शिवाजी महाराजांक आपल्या मराठी प्रदेशांत इतल्यो कटकटी आशिल्ल्यो की तांकां ह्या ल्हान- ल्हान वाठारांत पुराय वेळ लक्ष दिवप शक्य नाशिल्लें, हें आमी लक्षांत घेवुया आनी देखून, डॉ. पांडुरंग पिसुर्लेकार हांच्याच पुस्तकाचो संदर्भ घेवन पसून चार अभ्यासकांची मतां चार तरांची आसात! घडये, डॉ. पांडुरंग पिसुर्लेकार स्वता एकाच कसल्या तरी निश्कर्शा कडेन पावुंकनात जायत!!

अरविंद काकोडकार
जी- 4, यश
उपजिल्हो हाॅस्पिटला फाटल्यान, चिखली, 2540097