चैतन्याचो प्रसन्न झरो- मुकेश थळी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ताका एक उतर विचारात, तो पांच मिणटां भितर तुमकां एक लेख टायप करून धाडटा. चलतो भोंवतो ज्ञानकोश आनी प्रज्ञा प्रतिभेन भरिल्लो हो कळसो. ताचे कडेन आसा ती फक्त चकचयाळ गुणवत्ता.

कोंकणी मळाचेर निसुवार्थीपणान, सातत्यान गुणात्मक आनी सेवा भावनेन काम करपी साप्प थोडे. मुकेश थळी हो तातूंतलो एक. मुकेशाक 2024 वर्साचो केंद्रीय साहित्य अकादेमीचो पुरस्कार मेळ्ळो. ताका हुनहुनींत परबीं.
मुकेश पिरायेच्या धा वर्सां सावन बरयता. तो बरयत आसतालो म्हूण ताच्या प्रियोळकार मामांनी ताका रवीन्द्र केळेकार हांचे कडेन व्हरून सोडलो. रवीन्द्रबाबान ह्या हिऱ्याक तांसां मारलीं. आपली आवय माई हिणें आपल्याक घडयला अशें तो अभिमानान सांगता.
संख्यात्मक आनी गुणात्मक पांवड्यार मुकेशान जी साहित्य निर्मणी केल्या तातूंतल्यान कोंकणीक व्हड केल्या. आपूण व्हड जावंचो अशी वान्सा खूब जाणांक आसता. मुकेश थळी 1979 त गोवा बोर्डांत धावी एसएससी क दुसरो येवप हो ताका मेळिल्लो खूब व्हडलो पुरस्कार, वळख एकाडेमीक मळार. ताका खूब पुरस्कार मेळ्ळे. मुकेशाक साहित्य अकादेमी पुरस्कार मेळचो हें आमकां खूब जाणांक दिसतालें. ‘देर है, लेकिन अंधेर नहीं’ तशें अंदूं ताका हो भोवमान फावो जालो.
मुकेशान आयुश्यभर कोंकणीची प्रेमान सेवा केली. कोंकणींतल्यो साबार उत्कृश्ट कथा ताणें इंग्लिशींत अणकारीत केल्यो. त्यो नामनेच्या प्रतिश्ठेच्या नेमाळ्यांनी छापून आयल्यात. कोंकणींतलें साहित्य हेर भाशांनी वचचें, पावचें म्हूण ताणें कायम धडपड चलयल्या. ह्या मनशा फाटल्यान ताचे संस्कारितेचें संचीत आसा. मुकेश हो देवभक्त. दुसऱ्याक दुखोवपाक ताका जिवार येता. आनी तो दुखावलो जाल्यार शेंपडेर पांय दवरतल्याक कसो हाताळचो ही कळाशी ताचे ठांय आसा.
हालींच ताचें ‘शिवरंजनी’ हें ललीत निबंदांचें पुस्तक उजवाडाक आयलां. कोंकणींतले म्हान निबंदकार दत्ता दामोदर नायक हांणी ताका संपादन करचे खातीर म्हजे कडेन वच असो सल्लो दिलो. मुकेश 60 वयर निबंद घेवन आयलो. हांवें तातूंतले फक्त 24 निबंद वेंचून काडले. तांचो क्रम लायलो. फक्त 24 घेतल्यात म्हूण ताचो भ्रमनिरास जालो. पूण एका म्हयन्यान ताणें म्हाका सांगलें- तुवें एके कालेतीचे निबंद वेंचून काडल्यात हें कळ्ळें. पावसावेले दोन, संगीत, निवेदन, कुळागर, वास परमळ अशे लालित्यान भरिल्ले निबंद हांवें वेंचून काडिल्ले. ताका तें पटिल्लें. असो हो मुकेश. आपूण मात्सो चुकल्यार परत परत सॉरी सांगपी. ताका चिमटीभर प्रेम दी, परत परत शंबर खेपे तुका देव बरें करूं म्हणत रावतलो. ताचें काळीज निवळ.
कुळागरां, दोंगर शेंतां, झरे, वझरे देवळां आनी संगीत हांणी भरिल्ल्या अंत्रुज म्हालांतल्या निसर्गसंपन्न प्रियोळ गांवांत मुकेशबाब घडला. ताच्या व्यक्तीमत्वाक जायतीं तासां आसात. मुकेशबाब हें एक विविध रंगी रसायन. संगितांत रमपी. गणितांत बुडपी. हे रंग ताच्य पारदर्शक, विशुध्द निबंदानीं उठून दिसतात. कोंकणी निबंदाक साहित्यीक मुल्यांचे तेंगशेर पावोवपी भोवआयामी मुकेशबाब, कोंकणीचे एक भूषण.
मुकेश सगल्या भासांनी बरयता. फाटलीं चार वर्सां ताणें गोंयच्या मराठी पेपरांनी जे साहित्यीक वजनाचे लेख बरयल्यात तो एक विक्रम जावचो. तो इंग्लीश पेपरांचेरूय बरयता. कितल्याशाच विशयांनी ताची गती. खोल खोल पेंवता त्या त्या विशयांत. गणितांत स्पेशलायझेन केलां. अजुनूय तातूंत रमता. मुलाखतकार, क्वीज मास्टर, निवेदक म्हूण ताणें खूब लखलखीत नामना मेळयल्या. नाटक हो ताच्या सामको आवडीचो प्रांत. ताणें मौलीक नाटकां बरयल्यांत तशेंच अभिजात भारतीय नाटकां कोंकणींत रुपांतरीत केल्यांत. तांकां इनामां मेळयल्यांत. कोंकणी शब्दकोशांत, विद्यापिठाच्या कोंकणी विश्वकोशांत ताणें मोलादीक सेवा दिल्या. कितल्याशाच पारिभाशीक उतरावळींनी ताचें योगदान आसा. आकाशवाणीचेर वृत्तनिवेदन कशें करचें हाचो वस्तुपाठ मुकेशान घालून दिलो. कोंकणीचें प्रेम, निवेदन कलेची जाण हाका लागून मुकेशाल्यो बातम्यो आयकुपाक गोड लागताल्यो.
गोंयांत भोव थोडे लेखक आसात जे व्यासंगी आसात. मुकेश थळी हो ह्या वर्गांतलो. खूब खूब वाचपी. ताचे कडेन फोनार वा हरशीं उलयतना म्हायतीचो विचारांचो एक धबधबो प्रियोळच्यान तुमचेर कोसळटा अशें दिसचें. ताका एक उतर विचारात, तो पांच मिणटां भितर तुमकां एक लेख टायप करून धाडटा. चलतो भोंवतो ज्ञानकोश आनी प्रज्ञा प्रतिभेन भरिल्लो हो कळसो. ताचे कडेन आसा ती फक्त चकचयाळ गुणवत्ता. ताकाच लागून मिडियोक्रीटी ताका मात्तूय आवडना.
‘वळेसर’ हें ताचें पयलेंच पुस्तक बीए अभ्यासक्रमांत लागिल्लें. उपरांत ‘हंसध्वनी’, ‘अक्षरब्रह्म’, ‘जीवनगंध’, ‘रंगतरंग’ हीं निबंदांचीं पुस्तकां तशेंच ‘दो रे मी फा… सा रे नी सा’ हें नाटकाचें पुस्तक उजवाडाक आयलें.
कोंकणीची भोवआंगी वाड जावची, विस्तार जायत रावचो ही मुकेशाची तळमळ. ते खातीर तो दीस रात वावुरता. चिंतता. सपनां रंगयता. कोंकणी खबरांपत्रां सुनापरान्त, भांगरभूंय हांकां ताणें दिल्लें योगदान हें सगल्यांत चड आसतलें.
माधवीबाय आनी आनी मुकेश हीं रवीन्द्र विद्यापिठाचीं विद्यार्थी. ‘वळेसर’ पुस्तकाक रवीन्द्रबाबान प्रस्तावनां बरयल्या. आशीर्वचन. तें आयज सार्थ थारलां. मुकेशान बरयत रावचें, हेच आंवडे. मुकेशाक परतून एक फावट परबीं.

सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751