भांगरभूंय | प्रतिनिधी
जाकां उलोवपाक येना, तांचे खातीर तरी हांवें उलोवपाक जाय. तांची आनी हेर रानांजिवांची आमी जतनाय घेनात जाल्यार ताचे वातावरणाचेर वायट परिणाम जातले. जनावरां काबार जावपाचें सवें व्हडलें चक्र सुरू जालां. वेळारूच उपाय काडचे पडटले. कोळसो, क्रूड आॅयल प्रमाणा भायर उसपीत रावले, झाडां कापीत सुटले जाल्यार जैवविवीधताय धोक्यांत येतली, अशें डाॅ. जेन गुडाॅल सदांच म्हणटाली. निमाणे मेरेन सैमा खातीर सक्रीय आशिल्ली ‘रानमनीस’ जाणकार, पर्यावरण अभ्यासक, संशोधक गुडाॅलाक कॅलिफोर्नियांत व्याख्यान दिवपाक गेल्ली थंय मरण आयलें. व्हडले माकड, खास करून चिंपांझी आयज खऱ्या अर्थान पोरके जाल्यात. 25 देशांनी डाॅ. गुडाॅल हांची संस्था वावुरता. तांचें कार्य मुखार अशेंच चालू दवरप, हीच खरी तांकां आदरांजली.
खांद्यार शाल घेवन रानांनी हेडत तिणें फक्त रानांजिवांचो, सैमाचो अभ्यासूच केलो ना, तर तो संवसारा मुखार हाडलो, चिंपांझी, गोरिलांच्या संवर्धना खातीर उबी जीण ओंपली. चिंपांझीची तर ती आवयूय आशिल्ली म्हणल्यार जाता. सुवार्थी मनशान नश्ट केल्लो सैम परत वसोवपाक, रानांचे राखणे खातीर पिरायेच्या 91 वर्साय ही क्रांतीकारी संशोधक काम करताली. व्याख्यानां दिवन जागृताय करताली. चिंपांझी आनी हेर व्हडल्या माकडां विशीं आमकां आयज जी म्हायती मेळटा, तातूंतली बरीचशी डाॅ. गुडाॅल हांणी पयले खेप संवसारा मुखार दवरली. प्राणीमोगींचेर तांणी केल्ले हे उपकारूच. चिंपांझी बडी, फातरा सारकीं आवतां वापरतात, तांची समाज रचणूक, ते 100 टक्के शिवराक न्हय, वेळ आयल्यार ते एकमेकांक जिवेशीं मारतात, तांचें राहणीमान, संवयी हांचे विशीचें गिन्यान डाॅ. गुडालान दिलें. मनीस आनी चिंपाझी हांचे पूर्वज एकूच आसतले, ह्या विचारांक बळगें मेळ्ळें तें तांच्याच 1960 मजगतींच्या ताझानियांतल्या संशोधनाक लागून. म्हत्वाचें म्हणल्यार ह्या काळांत रानांनी रावन जनावरांचो अभ्यास फक्त दादलेच करताले. डाॅ. गुडाॅल ही घडये पयलीच तरणाटी चली.
तांचीं बरींच पुस्तकां लोकप्रीय आसात. संशोधना खातिरूय तांचो वापर जाता. इन द शॅडो आॅफ मॅन, चिंपांझी आॅफ गोम्बे, स्पिरिच्युअल जर्नी (तांची आपजीण), विझ्डम अॅण्ड वंडर फ्राॅम द वर्ल्ड आॅफ प्लांट्स इन द शॅडो आॅफ मॅन, माय लायफ विथ चिंपांझी हीं तांचीं पुस्तकां खूब गाजल्यांत. फाटलीं कांय वर्सां ती देश, विदेशांत भोंवून पर्यावरणा विशीं जागृताय करताली. फाटल्या पांच वर्सांच्या काळांत तांणी 20 लाखां वयर झाडां लावपाचो उपक्रम पुराय केला. आपले संस्थेच्या माध्यमांतल्यान ती काम करताली. संवसारांतले भोवतेक पुरस्कार तांकां मेळ्ळ्यात. पदवी नासतना पीएचडीक प्रवेश मेळिल्ली ती आठवी व्यक्ती. प्राण्यांचें वर्तन हो तांचो विशय. उपरांत संवसारभरांतल्यो पन्नाशेक डाॅक्टरेट पदव्यो तांकां मेळ्ळ्यो. लेगो, बार्बी सारक्या नामनेच्या खेळणीं उत्पादकांनी डाॅ. गुडाॅल हांची बावली पसून तयार केली. एक खाशेलेंपण म्हणल्यार, तांचें लिखाण, विचार, उलोवप सदांच सकारात्मक आसतालें. प्रत्येकान सैम रक्षणा खातीर जें शक्य आसा तें करचें, असो तांचो आग्रोच आसतालो.
आमच्या गोंयांत पसून कांय प्राणीमोगी जनावरां खातीर वावुरतात. हांगा चिंपांझी नासले तरी वाग वाठारा खातीर यत्न करप, गवे, हती, रानदुकर, बिबटे, माकड गांवांनी कित्याक येतात, ते येवचे न्हय म्हूण कितें करप हाचेर संशोधन करून उपाय सोदप हीं कामां जावंक जाय. सैमांतले बरेच घटक आयज नश्ट जायत आसात. हळडुवे फुलपाखे, चिमण्यो, कावळे, सोरोप, गीद अश्या जीव, सुकणीं, सावदांचो आंकडो नेटान उणो जायत आसा, ताचेरूय उपाय सोदचे. डाॅ. जेन गुडाॅल हांचे इतलें नासलें तरी सैम आनी तांतूंतल्या जिवां खातीर सगलेच कितें ना कितें सहज करपाक शकतात! सरात फुडें.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
