चांद्रयान सुवाळो आनी राजकारण

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चांद्रयान- 3 येसस्वी तरेन चंद्राच्या भूंयेचेर देंवोवपी जगातले चवथें आनी चंद्राच्या दक्षीण ध्रुवाचेर यान देंवोवपी जगांतलें पयलें राश्ट्र जावपाचो मान आमच्या भारत देशाक मेळोवन दिल्ले खातीर ISRO अध्यक्ष आनी तांचो वैज्ञानिकांचो पंगड तोखणायेक पात्र थारता. चांद्रयान- 2 च्या आडमेळींचेर जैत मेळयत तांतूतल्यान मार्ग काडीत फाटलीं चार वर्सां अथक परिस्रमांतल्यान देशा खातीर भांगरा अक्षरांनी नोंद करपाचो खीण घडोवन हाडपी हो पंगड खऱ्या अर्थान देशभक्त म्हणू येता.
देशांतली मीडिया जरी सुनीता विल्यम्स, राजा चारी, सर्गेस्त कल्पना चावला हांचे सारकिल्ल्यांचें भारतीय म्हूण अदीं मदीं गुणगान करीत आसली तरी आपल्या सुवार्था खातीर हांच्या सारकिल्ल्यांनी दुडवांचे आशेन डॉलरांत जोडपाक अमेरिकेंत नासा, इलॉन मस्काली स्पेस- एक्स, रिचर्ड ब्रेन्सनाली वर्जिन गॅलेक्टीक सारकेल्या अंतराळ संशोधन कंपनींची गुलामी पत्करल्या.
‘नासा’ संस्थेंत काम करपा खातीर अमेरिकन नागरीक आसप गरजेचें आशिल्ल्यान पाचशे मायत शास्त्रज्ञ, वैज्ञानिकांनी आपलें भारतीय नागरिकत्व सोडून अमेरिकेचें नागरीकत्व आपणायलां. सोशल मीडिया, जायरातबाजी हांचे पसून पयस राविल्ल्या इस्रो वैज्ञानिक, तंत्रज्ञ पंगडाचे सादेपण आनी त्याग तोखणाय करपा सारको. तशें पळयत जाल्यार अंतराळांत पयलो मनीस धाडपी सोवियत संघ आनी चंद्रार यान धाडून पयलो मनीस देंवोवपी अमेरिकेचे तुळेन आमी साठ वर्सां फाटी आसात हें न्हयकारपाक जायना. कारणां मागीर कितेंय आसूं.
तेन्ना चांद्रयान-3 च्या येसाचे कितले आनी कशें साजरीकरण करपाचें हाचें भान मीडियाक उरलें ना आनी सुंदर प्रसंगाचो राजकी शिगमो करून उडयलो अशें दिसलें. चडशा ‘सरकारी मित्र’ वाहिन्यांचेर एकवाटेन मोदी आनी दुसरे वाटेन खुद्द एंकर यानाचे सॉफ्ट लँडींग पळयतात अशें दृश्य दाखयताले तेन्ना चार वर्सा अथक परिस्रम करून यान चंद्रार पावोवपी इस्रो शास्त्रज्ञांक कुशीन ल्हानशा बॉक्सांत दाखयिल्ले. ह्या झगमगाटांत राजकी नेते आनी एंकर स्रय खावन गेले.
काय वर्सां आदीं ‘न्यूयॉर्क टायम्स’ ह्या अमेरिकन दिसाळ्यान छापिल्ल्या व्यंगचित्रांत पाश्चात्य अंतरिक्ष शास्त्रज्ञांची सभा चलता त्या सभागृहाच्या दारांत गायच्या वांगडा धोतर न्हेशिल्लो भारतीय शास्त्रज्ञ उबो आसा अशे व्यंगचित्र छापपाचे दळिद्रीपण केल्लें. भारताच्या ह्या येसान तांकां सडेतोड जाप दिवन तांचें तोंड बंद केलें म्हणपी आमचीय मीडिया ह्या साजरीकरणा वेळार उद्धट जावन तोल सोडून तसलोचसो दळिद्रीपणा करून बसली. ‘आमी चंद्रार पावले, पाकिस्तान फकत आपल्या राष्ट्रीय ध्वजाचेर चांद घेवन बसला’ हें म्हणपाची मात्तूय गरज नाशिल्ली. पाकिस्तानांतल्या शारांत भारताच्या यशाबद्दल तुस्त करून परबीं दिवपी पाकिस्तानी दिसताले. असल्या गोड प्रसंगाचेर दुस्मानकाय कुशीन दवरत ‘एशियांतल्या सगळ्या देशां खातीर हो सम्मानाचो खीण’ अशें वक्तव्य करून मनाचें व्हडपण दाखोवप योग्य थारपाचें. आमचो अंतराळवीर बझ ऑल्ड्रीन 54 वर्सांआदीं चंद्रार मुतून आयला आनी आमी थंय शास्त्रज्ञ युजेनी शुमाकराची हाडांय पुरून दवरल्यांत, अशें अमेरिकन मीडियान म्हणिल्लें जाल्यार आमकां राग येवचो नाशिल्लो?
पाकिस्तानाक वायण पावयले उपरांत देशांतल्या राजकी विरोधकांची पाळी येता- अर्थात काँग्रेस आनी नेहरूची. राजकी विरोधकांक ‘देशाचे दुस्मान’ म्हूण जनते मुखार दाखोवपाची पद्दत ह्या सरकारान चालीक लायल्या. संसदेत नेहरूक उजरावपी, पूण नेहरूचें कर्तुब आनी देशा खातीर दिल्ल्या योगदानाची तोखणाय करपी अटलबिहारी वाजपेयी सारकिल्ले उदारमतवादी, संतुलित आचरणाचे नेतृत्व आयज भाजपांत ना. आयज पंतप्रधान आपल्या पक्षाचे जाल्ले दिसतात. नेहरू मात काँग्रेसीचे न्हय तर देशाचे पयले प्रधानमंत्री आशिल्ले. उच्च शिक्षित नेहरूंक भारतान विज्ञान आनी तंत्रज्ञान क्षेत्रांत प्रगती केल्ली जाय आशिल्ली. अल्बर्ट आईंन्स्टायन सारकिल्ल्या शास्त्रज्ञा वांगडा संवाद सादपाची बौद्धीक तांक नेहरूंत आशिल्ली. अंतरिक्ष संशोधनांत देशाक स्वयंपूर्ण करप गरजेचें हें जाणून डॉ. विक्रम अंबालाल साराभाई ह्या तरणाट्या शास्त्रज्ञाक मुखार काडून 1962 वर्सा पं. नेहरून अंतरिक्ष संशोधना खातीर भारतीय राश्ट्रीय अंतरिक्ष अनुसंधान समिती (INCOSPAR) स्थापली. तांच्या सर्गवासा उपरांत देशाची पयली महिला प्रधानमंत्री, तांची धूव इंदिरा गांधीचे कारकिर्दीत 15 ऑगस्ट 1969 दिसा डॉ. साराभाईंच्या मुखेलपणा खाला हेच संस्थेचे रुपांतर ISRO संस्थेत जालें. झाडाचीं फळां चाखतात तेन्ना ते झाड लावप्यांचो सहभाग न्हयकारपाक जायना तशेंच चंद्रार पाविल्ल्या चांद्रयान-3 च्या यशाच्या स्रेयांत नेहरूचो वांटो सामकोच न्हयकारप हें कृतघ्नपणाचें लक्षण. यानांत जीं उपकरणां शास्त्रीय संशोधना खातीर वापरतात तांची संरचना करपी आय.आय.टी हे देशांतल्या सर्वोच्च संस्थेची बुन्याद नेहरून घाल्ली हेंवूय विसरपाक जायना. ह्यो सगळ्यो संस्था स्वतंत्र भारतांत नेहरून बांदिल्लीं मंदिरां म्हणू येतात.
भारत देश 2014 उपरांत उदयाक आयला आनी गेल्ल्या णव वर्सांत देशांत जें कितें बरें घडलां तें मोदी हांकां लागून आनी जें- जें वायट घडटा तें नेहरूंक लागून असो एक संदेश पातळावपी व्यक्तिपूजक भाटवर्ग देशांतल्या पत्रकार, लेखकांत तयार जाल्लो आसा. सत्तापक्षाच्या मीडिया सेलाच्या प्रमुखान सोशल मीडियांत नेहरूंचें स्रय न्हयकारपी पोस्ट मुद्दम जावन घालप आनी सरकार, पक्षसंघटनेतल्या नेत्यांनी असल्या पोश्टांक आक्षेप घेवप ना हें संकुचित आनी संकीर्ण मानसिकता दर्शयता. मुखार हीच मानसिकता लेखकांच्या रुपांतले सरकारी भक्त राज्यांतूय पातळायतात.
पाकिस्ताना आड सर्जिकल स्ट्रायक घडोवन हाडलो ताचे राजनितीकरण करून भाजपाचे मंत्री आनी नेते वेंचणुकांत मता मागताले. ह्या वेळा चांद्रयान-3 चे यश हुनहुनित आसतना सूर्याच्या कक्षेंत अंतरीक्ष वेधशाळा आदित्य एल-1 धाडल्या. पाच राज्यांच्या आनी लोकसभा वेंचणूक प्रचारांत ताचें स्रेय घेत प्रधानमंत्री आनी भाजप फुडारी मंडळी येता त्या वर्सांनी मंगळ, शुक्राचेर यानां धाडपा खातीर वेंचणुकांत सत्तापक्षाक परतून एकदा निवडून दिवचो म्हूण मता मागतले हें आतां दिसपाक लागलां. पयले म्हळ्यार चंद्राचेर यानाच्या संपर्कांत आयिल्ल्या सुवातींतल्या एका सुवातीक शिवशक्ती थळ नांव दिवन हिंदुत्ववादी शिवभक्त आनी तिरंगा नांव दिवन राश्ट्रवादींक खूश केल्यात.
बेंगळूरांत वचून एकदा त्या इस्रो शास्त्रज्ञांक परबी दिवन सॅल्यूट मारले उपरांत मोदी हांणी समारंभाचे माचयेचेर मात तांकां हाडले नात. थंय फकत मोदी आनी तांच्या मुखार नाचपी पक्षाचे कार्यकर्ते दिसले. आपल्याक राजकी शिश्टाचार नाका हें आदींच सांगिल्ल्यान राज्यपाल आनी सत्तारूढ विरोधी पक्ष काँग्रेसच्या मुखेल मंत्र्या वांगडा माची साझी करपाचो प्रस्नूय आयलो ना.
राजकी सुवार्था खातीर आदी सेना, धर्म आनी आतां विज्ञान हांचें राजनितीकरण करप लोकशायी प्रणालींत सोबून दिसना.

दीपक लाड
पर्वरी