चवथ भुरगेपणांतली, उमेदीची…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चवथीक व्हडलें कांड जालें. हांव धायेक वर्सांचें आसतना म्हज्या चुलतभावान म्हाका चंद्रज्योती पेटोवन झुडपाचेर शेवटूपाक शिकयलें.

नीज गोंयकार उत्सवमोगी, मागीर जावं तो खंयच्याय धर्माचो, पंथाचो वा जाती जमातीचो. घडये हो हांगासल्ल्या तांबड्या मातयेचो वा पांचव्याचार सैमाचो गूण आसूंये. मडगांवची दिंडी जावं, जांबावलेचो गुलाल, लईरायेची जात्रा जावं वा कुंकळ्ळीच्यो सत्र्यो गोंयकार हिंदू जे उमेदीन मनयता तितलेच उमेदीन किरिस्तांव भाव सांजावाचें फेस्त वा कार्निवाल मनयतात. दरेक म्हयन्यांत कसली ना कसली तरी उमेद उक्तायले शिवाय नीज गोंयकार जगूंकच शकना. आनी सगळ्यांत चड उमेदीन आनी उत्साहान मनयतात तो सण म्हणल्यार ॐकार स्वरूप गणपतीचो जल्माचो दीस -भाद्रपदांतली चतुर्थी म्हणल्यारच गोंयकारांची ‘चवथ’.

पावसाचो ओघ ल्हव ल्हव उणो जावंक लागता, निळ्याशार कुपांतल्यान कंवळीं भांगराळीं वता किरणां पांचवेचार मखमाली हिरवळीचेर लखलखायत श्रावण मनार मोनेळ घालपाक लागता  आनी गांवांतल्या कोनश्याकोनश्यांतल्या देवळांनी भजनाचे भक्तीमय सूर कानार सादपाक लागतात, तशी आमकां चवथीची सुलूस लागता. भावार्थी गोंयकार श्रावणांत म्हयनोभर मांसाहार सोडटा आनी गणपती विसर्जना मेरेन शिवराक रावता. चवथीक आठ-धा दीस आसा म्हणल्यार नेट्टान तयारेक लागता. बाजारांत चवथेच्या सजावटी खातीर दवरिल्ल्या सामानांतल्यान तरेकवार रंगाची आरास नदरेक पडपाक लागता.

बाजारांत मखरां, माटोळेचें सामान, घुमटां- शामेळी, गणपतीच्यो मुर्ती खरेदी करपाक  गर्दी पडटा आनी गोंयकार चवथमय जाता.  

चवथीच्या दिसांच्यो म्हजे भुरगेपणांतल्यो यादी अजून ताज्यो आसात. तेदे वेळार आतां इतले सार्वजनिक गणपती मनोवप जायनाशिल्ले. पूण चवथीक दोन दीस आसा म्हणल्यार कामाक लागून हांगां थंय फांफसल्ली घराब्यांतलीं सगलीं जाणां मूळ पोरण्या घरांत गणपती पुजपाक एकठांय जातालीं.  हांवूंय बी म्हज्या आवयबापाय वांगडा चलत गांवांतच आशिल्ल्या मूळ घरांत वचपाक भायर सरतालें. आमी रावतालें तें घर रिवणां कुशावती न्हंयेचेर पुर्तुगीजान बांदिल्ल्या पुलाच्या आलतडीन, तर मूळ घर मात न्हंयेचे पलतडीन आशिल्लें. तो एक पूल पलतड करून वचप म्हणल्यार म्हाका थर्त भिरांत दिसताली. पावसांत आयिल्ल्या हुवांरान पुलापोंदच्यान तांबडे मातयेकोराचें उदकाचे लोट व्हांवताले, जे पळयल्यार म्हज्या काळजांत धडकी भरताली. पुला लागीं पावतकच हांव म्हज्या बापायच्या हाताक धरतालें आनी दोळे गच्च बंद करून घेतालें आनी पुला पलतडीं पावमेरेन उगडनाशिल्लें. हांवें ल्हान आसतना तो पूल केन्नाय उकत्या  दोळ्यांनी पलतड केलो ना.  

हो ट्रॉमा इतल्यार सोंपनाशिल्लो. फुडें आनीक एक संकश्ट आ करून राविल्लें आसतालें. मूळ घरां लागी पावता म्हळ्यार वाटेर एक व्हाळ लागतालो जो बरोच रुंद आनी खोल आशिल्लो. तांतूतल्यानूय हुवांराच्या उदकाचे लोट व्हांवताले आनी ताचेर फकत एक सांकव आशिल्लो. तो सांकव म्हळ्यार माडाचीं दोन खोडां ना जाल्यार लाकडाच्यो फकत दोन पाटयो. पांय दवरतकच तो धोलपाक लागतालो. घ्घे… थंय पावतकच तर हांव रडून आपटी धपटी मारतालें. परत आमच्या घरा या म्हूण हट्ट धरून बसतालें. मागीर बाबा म्हाका खांद्यार घेवन सर्कस करीत त्या सांकवावेल्यान चलपाक लागतालो तेन्ना म्हजे दोळे परत गच्च बंद आनी मनांत मात भिरांत आनी बाबाक त्रास दिले म्हूण वायट दिसतालें. म्हाका आनी म्हज्या भावाक जेन्ना तो सुखरूप सांकवा पलतडी व्हरून सोडटालो तेन्ना म्हजो बाबा म्हाका सुपरमॅनाहून सूपर दिसतालो. 

आमगेर घरांत गणपती चड करून देड दीस आसतालो. घरांत काका काकी, चुलत भाव भांवडां धरून 50-60 लोक जमताले. तातूंत हांव आनी म्हजो भाव सगळ्यांत धाकलीं. त्या वेळार घडये पर्यावरणाचेर चड विचार जायनाशिल्लो म्हूण घरांत जायतो फोग आसतालो. व्हडलीं भांवडां बॉम्ब, राॅकेट बी पेटयतालीं आनी त्या रॉकेटांतल्यान पडपी पॅराशूट सोदपाक आमी धांवतालीं. हांव आनी म्हजो भाव चंद्रज्योती लायतालीं. त्या चंद्रज्योतीक लागूनय एक चवथीक व्हडलें कांड जालें. हांव धायेक वर्सांचें आसतना म्हज्या चुलतभावान म्हाका चंद्रज्योती पेटोवन झुडपाचेर शेवटूपाक शिकयलें. हांवें ते म्हज्या धाकल्या भावाक शिकयलें. हांव भितर वतकच ताणें शॉर्टकट मारलें आनी हातांतल्यो दोनूय  चंद्रज्योती पेटोवन घराभायल्या चुडटाच्या पागेलाचेर शेवटील्यो. आनी दनपरच्या पाराचेर आरती सोंपून जेवणाची पंगत सुरू जावपाचे वेळार पागेलान पेट घेतलो. जेवण सोडून घरांतले सगळे दादले भायर उजो पालोवपाक धांवले. वरभर तो सगळो बोवाळ चल्लो आनी उजो नियंत्रणांत आयलो. उपरांत म्हज्या भावाक विचारतकच ताणें सरळ म्हजे कडेन बोट दाखयलें. ही सगळी पंचमी दिसा दनपारची गजाल.  शेर्त हांवें आदले दिसा चवथीचो चंद्र पळयिल्लो आसूंयें म्हूण म्हजेर तो उजो लावपाचो आळ आयलो आसपाक जाय अशें मनाक दिसलें. 

अशे तरेन गांवांतल्या घरांत चवथीचो आक्त जातालो. अदी मदीं शिंवरपी पावसाच्यो सरी, चवथीच्या दिसांनी शेकान शेक पातळिल्लीं हळदुवीं केसरी  हरण्याचीं फुलां, तांचेर भिरभिरपी त्याच रंगाची फुलपाकुलीं, रस्त्यार हांगा थंय फाफसल्लो फोगाचो कचरो तशेंच वातावरणांत पातळिल्लो ताचो वास, घरांत आज्जेन वज्याक धाडिल्लो नेवऱ्यो आनी रंगीत कागदा फोलींत बांदिल्ले पिठ्याचे लाडू.. ह्यो सगळ्यो भुरगेपणांतल्यो गोड यादी हांवें म्हज्या पंचेद्रियांत सांठोवन दवरल्यात. तर अश्या ह्या उमेदीच्या  लोकोत्सव चवथीची तुमकां सगळ्यांक  हुनहूनीत परबीं… 

मंजुषा सिनाय तळावलीकार

98229 81508