चड तिगपी, गुणेस्त उदरगतीक म्हत्व

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज घटक राज्य दीस. ते निमतान विशेश……! तंबाकू, सोरो, ड्रग्स गोंयच्या कोनशांनी पावलो तरी ती गोंयची संस्कृताय न्हय. सैम आमची गिरेस्तकाय ही प्रतिमा संवसारा कडेन पावची.

उदरगत करतना नवे पिळगेक जाय तें दिलेना तरी ती पिळगी फुडें वतलीच. मोख दवरून नवी वाट उदरगतीक दाखयल्यार फाल्यांचें पिळगेक तिगोवन दवरिल्लें मेळटलें. तिगपी, गुणदर्शक उदरगतीचे वाटेक म्हत्व आसा. काल केलें, बांदलें आनी फाल्यां मोडलें तसलें नाका, करप तें बऱ्या खातीर, आयजच न्हय फाल्यां खातीर ह्या तत्वान हाचे मुखार गोंय सरकाराक पावलां घालचीं पडटलीं.
गोंय 37 वो राज्योत्सव दीस मनयतना पुर्तुगेझांनी बांदिल्ले पूल, भौशीक बिल्डिंगो, हेर दायजाची तुस्त करून ती वाटावपा पासत मागणी जाता. शेंकड्यांनी वर्सांचें दायज घटमूट आसलें तरी तें उबारपी आमचे मदीं आसात? आतां मेरेन तें तिगोवन दवरपा पासत कितलो पैसो खर्च जाला? ताचो 100 टक्के उपेग जाता ? तंत्रज्ञानाची जोड त्या दायजाक दिवन तें संवसारांत पावोवप शक्य आसा. उदरगतीचें तत्व, तंत्र बदल्लां, राव रे, वच रे हीं उतरां बसवाल्यां कडेन उरल्यां आसत. पूण तीं कुशीक दवरून धांव रे, पावय रे, बेगीन रे ह्या उतरांक म्हत्व दिवपी पिळगीय जल्माक आयल्या, येतली. शेतकाराचो चलो आयएएस जाता, दोतोरोचें चली चंद्रार वचपाक अमेरिकेक वता, शिकता, पांच – धा राष्ट्रांतल्या भुरग्यांचें सर्तींत देवन हुशारी, गुणांच्या बळग्यार रोजगार मेळयता. बऱ्या दर्जाच्या खाणा जेवणा पसून कोयर वेवस्थापना मेरेनची सेवा आमच्या देशांत, राज्यांत मेळची अशी आस्त तांणीं बाळगिल्यार अजाप दिसचें न्हय.
दर एका मळार फाटलीं साठ वर्सां दोळे दिपकावपी उदरगत गोंयांत जाल्या, बदलय जाल्यात. बदलांक विरोध करपी, झुजपी काल आशिल्ले. आयजय आसात पूण झुजाची पद्दत वेगळी, तंत्र वेगळें. उदरगतीची मोलावणी जाता पूण मोलावणेचें तंत्र बदलता, लोकसंख्या वाडटा ते प्रमाण. दक्षीण गोंयांत मूळ घर आशिल्ल्या मंत्री, आमदार, मंत्र्यांची चार घरां उत्तर गोंयांत (फ्लॅटा सयत) फार्म हावसां आसात ही म्हायती लिपून उरुंक ना. कित्याक जाय इतली मालमत्ता? खंयच्यान आयली ती? आज्या पणज्याची, आवय बापायची?
खंयच्या मंत्र्यांचें कर्तृब नदरेंत भरपा सारकें, फुडारांत यादींत नांव उरपा सारकें आसा? मोस्त्राक, पायलेक तसले धा मंत्री देश, विदेशांत मेळचे ना अशें न्हय. तेच वेवस्थे कडेन समेस्त बारीकसाणेन पळोवंक लागल्यात, मंत्र्यांक मेळटा तें म्हाका कित्याक मेळचे न्हय हें तांचेंय सपन. ताची, तिची माथ्यार सावळी, कपडे, भलायकी इबाडचें ना अशें अन्न मेळचें अशी अपेक्षा आसता. जें म्हाका मेळ्ळें ना तें म्हज्या भुरग्यांक मेळचें हें ताचें, तिचें सपन आसलें तरी भुरग्याचे विचार वेगळेच आसतात. त्या विचारांक, मनांक उर्बा दिवपी यंत्रणा जाय.
लोकसंख्या वाडली पूण गोंयाक फक्त दोन खासदार कित्याक? चाळीसाचे पंचेचाळीस आमदार केन्ना जातले? मंत्रीमंडळांत गुणेस्त, चड मंत्र्यांचो केन्ना आस्पाव जातलो? मंत्री आमचे कडेन कित्याक पावना? अशे प्रस्न लोकसभा वेंचणुकेंत विचारपी मेळ्ळ्यात आसतले. वर्सा भितर ते प्रस्न सुटावे करपा खातीर सरकारान वावुरचें. नवे पूल, रस्ते कोण आडावंक शकना पूण ते गरज पळोवन, समेस्तांक, तज्ञांक विस्वासांत घेवन जावचे. लोकप्रतिनिधी इतलेच समाजांत गुणेस्त, बुदवंत, उच्च शिक्षण घेतिल्ले आसात, तांकांय थळाव्या संकश्टांची, प्रस्नांची जाणविकाय आसा.
पयलीं गोंयच्या सरकारी शाळेंतल्यान शिकून व्हड जाल्ले, विदेशांत वचून शिक्षण घेवपी विद्यार्थी आयज देशांत बरें उच्च शिक्षण घेवंक शकतात. गोंयांत उद्देगांक फावो ते कुशळ मनीसबळ दिवपी व्हड संख्येन अजूनय तयार जायना. म्हायती तंत्रज्ञान, इलेक्ट्राॅनिक्स उद्देगांची गाडी बेगीन गोंयांत येवपाचीं आडमेळीं पयस जावचीं. राज्यांतल्या उद्देगीक वसणुकांची फेररचणूक करपा पासत पावल घालप, शिक्षणांत बदल हाडप, तंत्रीक शिक्षण संचालनालयाक वेगळ्यावेगळ्या माध्यमांतल्यान गांवगिऱ्या वाठारांनी पावोवप हें आव्हान सरकारा मुखार आसा.
रिटायरमेंट लागीं येतकूच निमाण्या पांच सात वर्सांनी सेवेंत वाड मेळोवपा पासत रात दीस वावर करपी, उच्च शिक्षण घेवपी सरकारी अधिकारी सरकाराक परवडटात?
शिक्षणाच्या सगल्या पांवड्यार गुणेस्त अधिकारी, शिक्षकांचो आस्पाव करून घेवप, शिक्षणाचो, कुशळटायेचो, अणभवाचो लाव विद्यार्थ्यांक मेळोवन दिवप सरकाराची लागणूक आसची. क्राफ्टमन ट्रेनींग सेंटर्स धा बारा वर्सांनी कुशळटाय शिक्षणाचे वाटेन व्हरतना पाॅलिटेक्निकाचे तांकीची जावचीं, पाॅलिटेक्निकांनी बदलांचे वारें आयलां? पाॅलिटेक्निकांनी मनीसबळ जाय तितलें आसा? दुसरें वैजकी म्हाविद्यालय हाडपाक कळाव कित्याक? वैजकी शिक्षणाच्यो, प्रशिक्षणाच्यो साधनसुविधा नाशिल्ल्यान एमडी शिक्षणांत चड विद्यार्थ्यांक आस्पावंक मेळना हें सत. शिक्षणाचे उदरगती पासत केंद्र सरकाराचे येवजण्यांचो लाव सरकारान घेवचो, आयआयटी त 60 टक्के थळाव्या विद्यार्थ्यांक आस्पावन घेवपाचे यत्न जावचे. आयआयटीत शिकोवपी प्राध्यापकां मदीं चडांत चड गोंयकार आसपाक हरकत नासची. गोंयचे आयआयटीत भायल्यान येवपी प्राध्यापकांचो पगार, भत्ते आनी नामनेच्या आयआयटींतल्या प्राध्यापकांच्या पगारांत समानताय ना. गोंयांत व्हड संख्येन उंचेल्या कुशळटायेचें, गुणेस्त मनीसबळ घडोवपा पासत गोंया भायले प्राध्यापक यत्न करतात? ते आपल्या घराब्यार, आपल्या राज्यांतल्यांचेर लक्ष केंद्रीत करतात? प्राथमीक ते विद्यापीठ मेरेनेच्या शिक्षणाचो पांवडो सुदारला? शिक्षणाक आपले जिवीत ओंपपी आदले, आतांचे शिक्षक, मुख्याध्यापक, प्राध्यापकांची समिती घडोवन नियाळ सरकारान करचो. समितीक तीन ते पांच म्हयन्यांची मर्याद घालची, अभ्यासक्रम ते साधन सुविधा नियाळाची ही शीम दवरची.
प्रशासनांत वेंचणुके वेळार जाल्ल्यो बदल्यो मतां मेजप जातकूच गरजे प्रमाण जातल्योच, पावसाळ्या विधानसभा अधिवेशना उपरांत प्रशासन धांवडावचें पडटलें. सैम, पर्यावरण, उदरगतींतल्यान वातावरणांत, हवामानांत जाल्ल्या बदलांची देख घेवन फुडारा पासत नियोजन करचें. राजकारणा परस खरेपण, सत्यस्थिती समजून घेवन उदरगती कडेन पळोवप समा जातलें.
गोंयचे मातयेंत कला आसा, सुयश कामत हाचे वरी तरणाटो गोंया भायर वचून शिक्षण घेवन कान फिल्म महोत्सवांत जैत जोडपी सिनेमाची सिनेमाटोग्राफी करता. ताका फुडार गोंयांत घडोवपाची संद आसा? फिल्म निर्मणेच्या साधन सुविधांची बांदावळ शिक्षणा बराबरीन करपाक प्रत्यक्षांत आरंभ अंदूं जावचोच. शेजारच्या राज्यांचो आधार तेपासत सरकार घेवंक शकता. नवीं कला आनी संस्कृती घरां बांदलीं, थोड्यो कार्यावळी जाल्यो म्हळ्यार जापसालदारकी सोंपची ना. कला शिक्षणाचो (गायन, नाच, आर्ट, वाजप) नियाळ जावचोच. उत्कृश्टतायेची, गुणेस्त जावपाची, शिक्षणांतल्या बदलांची, नव्या करिअरांची म्हायती विद्यार्थ्यांक आठवे यत्ते सावन मेळची. पालकां परस शिक्षकांचेर विद्यार्थ्यांचो चड भरवंसो, शिक्षकांनी मार्गदर्शक जाल्यार विद्यार्थी तांकां विसर ना. शिकवणी वर्गांच्या संस्थांचो पावस पडटा, कायद्यान नोंदणी केल्ल्यो कितल्यो आसात? भुरग्यांक फुडारा खातीर ह्यो संस्था घडयतात की तातूंतल्यान दुडवांच्यो राशी उबारून दुसऱ्या राज्यांत पावयतात हें आॅडीट केल्यार होल्मतलें. शिक्षणाच्या नांवार जमीन घेवन पर्यटन वेवसाया कडेन वचपी आसात, वेवसाय बदलपाक तांकां सोंपेपणान मान्यताय कित्याक दिवप? तांचें मुखेल ध्येय कितें आशिल्लें? तांच्या शिक्षणाक दरजो आशिल्लो?
बुद्धिमान गोंयकार हेर राज्यांनी, देशांनी वचून आपल्या बराबर त्या राज्याक, देशाक भोवमान मेळोवन दितात. गोंयांत भायल्यान येवपी, वर्सान वर्सां रावपी उद्देजक, वेवसायांत आशिल्ले गोंयकारांक व्हडविकाय हाडपी आसात पूण तेच बराबरीन गोंयकारांचेर अन्याय करपी नासतले अशें न्हय.
कश्मीर ते कन्याकुमारी मेरेन सेवा दिवपी, उद्देग आनी वेवसायांत गिरेस्त जाल्ले गोंयकार आसात, घरांत कोंकणी उलोवन तांणी आपलें गोंयकारपण तिगोवन दवरलां. जंय वता थंयचे संस्कृतायेंत भरसल्ल्यान उंचेल्या पांवड्यार पावपय तांकां शक्य जालां. पूण गोंयांत तशें घडटा? आयएएस अधिकारी गोंयचे संस्कृतायेंत भरसल्यात? राजभाशेंतल्यान सरकारी कारभार चलोवपा खातीर ते राजभास शिकतात? एक ना एक दीस राजभास कोंकणींतल्यान सरकाराक प्रशासकी कारभार करचोच पडटलो. गोंयची अस्मिताय तिगोवपाची, गुणेस्त, तिगपी उदरगतीची, स्थलांतर आडावपाची ती वाट. सुरवात जाल्या, वर्सान वर्स तिगिल्ल्या येवजण्यांनी बदलय जातात, तेय गुणेस्त आनी तिगपी आसतले हाची जतनाय घेवची. कायदे आसात, भासाभाशेंतल्यान सुदारप जावचें, न्हंयो, भूंय, दोंगर राखचे.
गोंयचो सैम, दर्यादेगो, चर्च, मशीद, देवळांनी सवस्तकाय, शिस्त उरल्यार पर्यटन वेवसाय तिगतलो. पर्यटनाची कूस बदलपा पासत अंदूं आनीक उपाय करपाची, शिस्तीची नेमावळ भोंवडेकारांक येतनाच सांगपाची तजवीज जावची. नितळसाणींतल्यान पर्यटन सुदारपाच्यो, गोंयची मुळावी जेवण खाण संस्कृताय पर्यटका मेरेन पावोवपाच्यो नव्यो वाटो आपणावच्यो. नवे वाटेन वतल्यांक पालव दितनाय सरकारान सांबाळून रावचें, थळाव्यांक पयलो अधिकार मेळचो.
उत्सवां निमतान कंत्राटां मेळोवन गोंयांतच सदांकाळ रावपी, गोंयकारांच्यो सुवाती आडावपीय आसतले, कायदो आनी नेमावळ पाळून राज्याची आसपत वाडोवपाक मजत करतल्यांक धांवडावप कित्याक? सवस्तकायेक बादा हाडटल्यांक तांचे मायभुमींत परत वचपाचो मार्ग दाखोवप बरो. तंबाकू, सोरो, जुगार, ड्रग्ज गोंयच्या कोनशांनी पावलो तरी ती गोंयची संस्कृताय न्हय. सैम आमची गिरेस्तकाय ही प्रतिमा संवसारा कडेन पावची.

सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260