घोटांचो खेळ ः बुद्धीबळ

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

फाटले फावटी आमी टेबल टेनिस खेळांतल्या करियरा विशीं बरयिल्लें. हे खेपे लेगीत असोच एक इनडोर खेळ पळोवया. ताका सुवातूय चड नाका. ह्या खेळांत गोंयकारांनी नांव जोडलां. तो खेळ म्हणल्यार घोटांचो खेळ – बुद्धीबळ. येता त्या आॅक्टोबरांत फिडेची संवसारीक सर्त जातली. 31 ते 17 नोव्हेंबर ह्या दिसांनी. उणेच 250 खेळगडे हातूंत वांटो घेतले. व्हड इनामांची ही सर्त. ताका लागून ह्या खेळाची जांकां आवड आसा,
तांकां ह्या खेळगड्यांक खेळटना पळोवपाची व्हड संद मेळटली.
जायते जाण सांगतात की बुद्धीबळ ह्या खेळाक लागून तुमची एकाग्रताय वाडटा. खाशेली गजाल म्हणल्यार हो खेळ अस्सल भारतीय. गोंय सरकारान ताका मान्यताय दिल्या. शिक्षणीक मळार लेगीत गूण मेळपाची वेवस्था केल्या. बुद्धीबळाच्यो सरकारी पांवड्यार आनी खाजगी मळार साबार सर्ती जातात. नवोदितांनी खेळाचो एक पर्याय म्हूण बुद्धीबळाचो जरुर विचार करचो. आॅनलायन मार्गान तुमी संवसारभरांतल्यान हाचें प्रशिक्षण घेवपाक शकतात. गांवगिऱ्या वाठारांनी हो खेळ चड लोकप्रीय आसा. हाचें एक उदाहरण म्हणल्यार अद्वैत बर्वे (18) हो सत्तरींतलो भुरगो अभियांत्रिकी आयटी शिकपाक फोंड्यां पावलो. थंयचे चॅम्पियन चेस अकादमींत तो विल्सन क्रूझ हांच्या मार्गदर्शना खाला बुद्धीबळाचें प्रशिक्षण घेता. तुमच्या संगणकांत भितर लेगीत बुद्धीबळ खेळ आसता. ताचो सराव करपाक उपेग करूंक शकतात.
ह्या खेळाचो इतिहास जाणून घेवया. 16 व्या शेंकड्यांत ह्या खेळाची सुरवात जाली. ह्या खेळांत मुखार जायते बदल जायत गेले. आयज तो पुराय बदल्ला. त्या वेळार वेळ कळपाचीं साधनां उणीं आशिल्ल्या कारणान बंधन नासलें. पूण आतां वेळाचें बंधन आयलां. खेळाच्या नेमांतूय जायते बदल घडल्यात. दोग जाणांनी खेळपाच्या ह्या खेळांत लागता, तें ल्हानशे मेज. वर्सूयभर हो खेळ खेळपाक मेळटा. कारण भायर वचपाची गरज ना. सद्दां नेमान सराव केल्यार तुमी हातूंत तयार जावंक शकतात. सध्या रशियाक ह्या खेळाचो वस्ताद मानतात. पूण भारताच्या खेळगड्यांनी बरें नांव जोडलां. ह्या वेळार जलद, पारंपरीक, अतिजलद अशे साबार प्रकार आयल्यात. बर्वेन पारंपरीक म्हणल्यार क्सासिक प्रकारांत जैत मेळयलां.
अद्वैत बर्वे हाचें मुळावें शिकप गांवांतले मराठी शाळेंत जालें. ते अभियंते आशिल्ल्या बाबा कडल्यान सुरवातीक बुद्धीबळ शिकले. मागीर अद्वैत तांकां हरोवपाक लागलो. तेन्ना हाका चड मार्गदर्शन मेळपाक जाय, अशें तांकां दिसलें. तांणी ताका चॅम्पियन चेस अकादमींत शिकपाक धाडलो. ताचे पयलीं आमशेकार ताका मार्गदर्शन करतालो. तिसरे यत्तेंत आसतना ताका ह्या खेळाची रुच लागिल्ली. मागीर ताणें सगल्या सर्तींनी वांटो घेतलो. जैत जोडलें.
ह्या खेळांत बरोच संयम जाय. एका जाग्यार बरोच वेळ फक्त विचार करीत बसपाक जाय. हो संयम योग केल्यार मेळपाक शकता. अभ्यासाक लेगीत हाचो फायदो जाता. अद्वैत हो हुशार भुरगो. खेळाक लागून ताची अभ्यासा कडेन आडनदर जायना. धावेचे, बारावेचे परिक्षेंत ताणें विशेश श्रेणी मेळयल्या. त्या वेळार मात ताणें खेळा कडेन दुर्लक्ष केलें. आतां तो क्लासीक विभागांत फिडे किताबाचो मानकरी जाला. ताका 1603 रँकिंग मेळ्ळां. अकादमींत मार्गदर्शक आसात, पूण बुद्धीबळा वयलीं पुस्तकां लेगींत वाचपाक जाय. ताचो फायदो जावं येता.
ह्या खेळांत संवसारीक पांवड्या वयले भारतीय खेळगडे आसात, तातूंत विश्वनाथन आनंद, प्रज्ञानंद, कोनेरु हंपी, डोमाराजू गुकेश हांचो आसपाव आसा. गोंयचें भक्ती कुलकर्णी हाचें नांव तुमी आयकलां आसतलेंच. अनुराग म्हामल, अमेय अवदी, एथन वाझ, नितेश बेलुरकार, लिओन मेंडोसा, इव्हाना फुर्ताद सारके खेळगडे गोंयांत तयार जाल्यात.
तुमी खंयच्याय फांट्याचे विद्यार्थी आसले तरी बुद्धीबळ खेळपाक शकतात. तुमकां जर ह्या खेळांत वांटेकार जावपाचें आसा जाल्यार तुमच्या पीटी सराक सांगात. तुमचो आहार शिवराक आसल्यार बरो, अशें जायते जाणकार सांगतात. बर्वे सांगतात, तुमी आॅनलायन मार्गदर्शन घेवपाक शकतात पूण आपले आपूण शिकप चड बरें. फुडल्या म्हयन्यांत जावपी फिडे सर्तीच्या वावरांत तो आसतलो. आतां फिडे मानांक म्हणल्यार कितें तें पळोवया? ही फ्रान्सांतली संस्था 1924 त ती सुरू जाली. बुद्धीबळाक तेंको दिवपी. गोंयांतली सर्त ही तिचोच एक वांटो. नेम तीच थारायता. ग्रॅण्डमास्टर इंटरनॅशनल, ग्रॅण्डमास्टर हे किताब हीच संस्था दिता. तश्यो जायत्यो सर्ती जातात, पूण मुखेल म्हणल्यार संवसारीक बुद्धीबळ सर्त, आॅलिंपिएड सर्त. आमच्या देशांत टाटा समुहाची सर्त आसा. खेरीज गोंयांत बुद्धीबळ संघटना आसा, ती लेगीत मजत करता. तर सगल्यांनी नोव्हेंबरांत जावपी सर्त पळोवपाक मुद्दाम वच्चें.

प्रा रामदास केळकार
9822583275