घिबलीन मनां जिखलीं, पूण…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

स्टुडिओ घिबली शैलींतली प्रतिमा तयार करपाक एआयचो वापर करप हें नैतीक नदरेन चूक, कारण तातूंत हायाओ मियाझाकी आनी ताच्या पंगडाची खाशेल्या कलाकुसरीचो तांच्या संमती बगर आमी वापर करतात.

इंटरनेटाचेर कसलोय नवो ट्रेंड येतकच संवसारभर सगळेच ताच्या फाटल्यान पडटात. कोणेंय कसलेंय नवें रील केलें की घे मागीर सगळीं जाणां तींच रीलां काडपा फाटल्यान पडटात. आपणें ती रील करूंक ना जाल्यार आपले फॉलोवर कितें म्हणटले हाचो हुस्को तांकां जाता. म्हूण कसलोय कोयर आसूं ट्रेंडांत रावपाक सगळ्यांची धडपड चलिल्ली आसता. नाजाल्यार तांकां फोमो (फियर ऑफ मिसींग आवट) जाता. मागीर त्या ट्रेंडाचो इतलो अतिरेक जाता की वीट येसर ते व्हीडीओ आमकां पळोवचे पडटात.
फाटल्या म्हयनोभरांत सोशल मिडियाचेर कसलो ट्रेंड नेटान चल्ला हें सोशल मिडियाचो वापर करतल्यांक भेस बरे तरेन खबर आसा. आपलो फोटो अपलोड करून ताचो घिबली-स्टायल आर्ट पोट्रेट करून घेवप हो सद्याचो लोकांचो नवो सोस.
26 मार्च 2025 हे दिसा ओपन एआयचें एक सोफ्टवॅअर इंजिनिअर ग्रांट स्लेटन हाणें आपल्या ट्वीटर म्हणल्यार आतांच्या एक्साचेर घिबली परिवर्तीत आपलो फॅमिली फोटो शेअर केलो आनी ओपन एआय चॅट जिपीटीच्या नवें ताल फोटो घिबली परिवर्तीत प्रतिमा निर्मिती करपी टूलाची भौसाक वळख करून दिली. लोकांक तें आवडलें आनी तें ट्रेंडींग आनी वायरल जावपाक लागना फुडें इलोन मस्काच्या ग्रॉक एआयन आनी गुगलच्या जेमिनाय एआयन लोकांक ती सेवा फुकट दिली.
स्टुडीओ घिबली, हो एक नामनेचो जपानी एनिमेशन स्टुडिओ. आपले एनिमेटेड चित्रपट तयार करपा खातीर चित्रफितींतल्या दर एक फ्रेमी खातीर हातान काडिल्लें एक चित्र, गुंतागुंतीची फाटभूंय आनी भावनाप्रधान कथेचो वापर ते करतात. घिबली हें उतर सिरोको ह्या अरबी उतरावयल्यान आयलां, ताचो अर्थ “उश्ण वाळवंटी वारो” वा “भूंयमध्य दर्याचो वारो” असो जाता.
आतांच्या काळांत अॅनिमेटेड चित्रपट तयार करपाक संगणकाचो वापर सर्रास जाता थंय ते हातान चित्रां काडूनच ९० टक्के चित्रपट तयार करतात. चडांत चड १० टक्क्या मेरेनच सीजीआय म्हणल्यार कंप्युटर जनरेटेड इमेजरीचो वापर ते आपल्या चित्रपटांत करतात. हायाओ मियाझाकी हो एक नामनेचो दिग्दर्शक आसुनय स्वता पेपर-पेन्सिलीचो वापर करून स्वताच्या हातान चित्रां चितारून चित्रपट तयार करता. मियाझाकी आपणें दिग्दर्शीत केल्ल्या दर एका चित्रपटा खातीर लागतल्या हजारांनी फ्रेमींतलीं चित्रां स्वता काडटा. “द विंड रायज” ह्या चित्रपटा खातीर ताणें एक लाख फ्रेम स्वता काडल्यात. त्याच चित्रपटांत एजी यामामोरी नांवाच्या एनिमेटरान चार सेकंडाच्या सीना खातीर बारीकांतलो बारीक तपशील दिवन चित्रां काडल्यांत जी काडपाक ताका 1 वर्स 3 म्हयने लागले. हाचे वयल्यान पळयात तो अख्खो चित्रपट तयार करपाक तांकां कितली मेहनत आनी तकालस घेवची पडटा. नोसिका ऑफ द वेली ऑफ द व्हींड, लापुटा-कॅसल इन द स्काय, ग्रेव्ह ऑफ द फायरफ्लाय्स, किकीस डेलीव्हरी सर्वीस, ओन्ली येस्टरडे, स्पिरिटेड अवे आनी माय नेबर टोटोरो, पोनयो, सारकिले चित्रपट आसात. आपणें इतली तकालस घेवन काडिल्लीं कार्टून्स आतां संगणकाचो आनी एआयचो वापर करून सहज तयार जाता तें पळोवन घिबली स्टुडिओ सारकेल्या हस्तकलाकारांक कितलें पिंकासांव जावपाचें? 2016 वर्सा एका डॉक्युमेंटरींत, एआय-जनरेटेड ॲनिमेशन केल्लें पळोवन, हायाओ मियाझाकी हाणें एनिमेशनांतल्या कृत्रीम बुद्धी (एआय) च्या वापराचेर नापसंती उक्तायली आनी टिप्पणी केली, “ए आयचो वापर करून ॲनिमेशन केल्लें पळोवन म्हाका खूब किळसवाणें दिसलां… हांव असल्या गजालीचो तिरस्कार करतां. म्हाका खरपणान दिसता की हो जिविताचोच अपमान. एआयचो वापर करून ॲनिमेशन कोण तयार करता ताका वेदना म्हणल्यार कितें हाची कल्पना ना.” अशें म्हणून ताणें तें करतल्या निर्मात्यांचेर खर टिका केली.
अशे तरेन हस्तकला वापरून चित्रां काडपाची पद्दत घिबली स्टुडिओची परंरपरा आनी ती सांबाळपा खातीर ताणें केल्ली धडपड आनी ताची सृजनशीलतेचें मोल तंत्रगिन्यानाच्या तागडेंत घालून करप कशें शक्य आसा?
स्टुडिओ घिबली शैलींतली प्रतिमा तयार करपाक एआयचो वापर करप हें नैतीक नदरेन चूक, कारण तातूंत हायाओ मियाझाकी आनी ताच्या पंगडाची खाशेल्या कलाकुसरीचो तांच्या संमती बगर आमी वापर करतात.
एआय कंपनीनी घिबलीचो ट्रेंड कित्याक हाडलो हे समजून घेतलें जाल्यार तो सामान्य जनते खातीर कितलो धोकादायक आसा हें समजतलें. खंयच्याय आर्टिफिशियल इंटेलिजंस कंपनी खातीर तांची डेटाबेस वाडोवप आनी आपलें एआय टूल चड स्मार्ट करप होच एकमेव उद्देश आसता. आनी ते खातीर ते लोकांक नव-नव्या ट्रेंडसाचें हांयस दाखोवन तांचे कडल्यान आपलें काम करून घेतात. आर्टिफिशियल इंटेलिजंस कार्यान्वीत करपाक खूब मोठी डेटाबेस लागता. अदमासे तीस हजार कोटी परस ( 300 बिलीयन) मायज उतरांची डेटाबेस फीड करून चॅट जीपीटी सुरू जाल्ली. पूण तातूंत मनशांचे चेहरे आनी हावभाव हांची उणीव आशिल्ली. मनश्याच्या मुखामळावेल्या वेगवेगळ्या हावभावांतल्यान ताच्यो भावना व्यक्त जातात. ते सगळें मशीनाक शिकोवपा खातीर तांकां विंगड विंगड मानवी चेहरे आनी हावभाव आशिल्ले फोटो जाय आशिल्ले. आपली डेटाबेस वाडोवपा खातीर लोकांनी स्वताचे आनी आपल्या कुटुंबाचे फोटो आपखोशयेन तांच्या सर्वराचेर अपलोड करचें म्हूण तांणी घिबली सेवा फुकट दिवपाचें हांयस लोकांक दाखयलें. आनी तांचो डाव जैतिवंत जालो. सुरवातेच्या 72 तासांत कोट्यानीं लोकांनी फोटो घिबलीन रुपांतर करपा खातीर आपले खाजगी फोटो आपखोशयेन तांच्या सर्वराचेर अपलोड केले. ते करपा खातीर वापरतल्याक एक ॲप आपल्या मोबायलाचेर इंस्टॉल करून आपल्या मोबायल गॅलरीचो एक्सेस एआय कंपनीक दिवचो पडटालो. घीबली फोटो मेळोवन घेवपाच्या गडबडींत सगळ्यानीं ती अनुमती चडसो विचार करनासतना दिली. म्हणटकच वापरतल्यान फकत अपलोड केल्ल्या फोटवां पुरतें तें प्रकरण उरचें ना, तर वापरतल्याच्या मोबायल गॅलरींत घुसून आपल्याक जाय ते फोटो आपल्या सर्वराचेर अपलोड करपाक एआय कंपनी मेकळी. वापरतल्यान पयलींच अनुमती दिल्ली आशिल्ल्यान त्या फोटवांचो वापर आपल्याक जाय तेन्ना, जाय थंय आनी जाय तसो ते करपाक शकतात. घिबली ट्रेंडाच्या बोवाळांत आपले खाजगी फोटो सार्वजनीक करून वापरतल्यांनी आपल्याच हातान पांयार कुराड मारून घेतली. मोबायल गॅलरींतले स्वताचे वा स्वताच्या कुटुंबातल्या वांगड्याचे संवदनशील वा गोपनीय फोटो तांच्या सर्वराचेर अपलोड जावपाची शक्यताय न्हयकारूंक येना. जे फोटो तांच्या सर्वराचेर अपलोड जाल्यात ते फोटो ते डार्क नेटाचेर लेगीत विकपाक शकता. त्या फोटवांतल्या मनशांचो बायोमेट्रीक डेटा मेळ्ळो जाल्यार तो कोणूय आयडेंटिटी थेफ्ट करूंक वापरूंक शकता. तशेंच त्या फोटवांचो डीपफेक करपाक वापर जावंक शकता. एकंदरीत एआय फोटो घिबली वापरतल्यांची गोपनीयता दांवाचेर आसपाची शक्यता आसा.
ते भायर, आमी आमच्या खऱ्या प्रतिमांक घिबली शैलीच्या कलाकृतींत रुपांतर करप म्हणल्यार बौध्दीक मालमत्तेच्या हक्कांचो भंग जाता कारण तातूंत परवानगी नासतना घिबली स्टुडिओच्या खाशेल्या सौंदर्यशास्त्राचो वापर जाता आनी ते करपाक खंयच्याय एआय कंपनीन घिबली स्टुडिओची परवानगीय घेतिल्ली ना वा तांकां रॉयल्टीय बी दिवंक ना. आनी चॅटजीपीटीक विचारल्यार ही म्हायती स्वता चॅटजीपीटीच सांगता.
ह्या सगळ्यांतल्यान आमी एकूच गजाल लक्षांत घेवंक जाय की ह्या संवसारांत फुकट कांयच मेळना. दरेक गजालीचें कितें तरी मोल आमकां फारीक करचें पडटा. जर तुमकां कसल्याय वस्तूचें मोल फारीक करचें पडनाशें दिसता जाल्यार समजुवचें तुमींच ती वस्त. ‘फोमो’ म्हणल्यार फियर ऑफ मिसींग आवटच्या बोवाळांत जर तुमी येता त्या दरेक ट्रेंडांत व्हांवत गेलीं जाल्यार ताचे कितेंय तरी लुकसाण केन्ना तरी तुमच्या वांट्याक येवपाची शक्यताय न्हयकारूंक येना.

मंजुषा सिनाय तळावलीकार
9822981508