भांगरभूंय | प्रतिनिधी
जसो सारस्वत आनी दैवज्ञांच्या गोंया थावन 1560 ते 1812 दरम्यान दक्षीण आनी उत्तर कन्नड जिल्ह्यांनी कारवार, होन्नावर, भटकळ, मंगळूर शारांनी आनी कसब्यांनी स्थळांतर केल्याचो इतिहासांत उल्लेख आसा तसो घांटमाथ्या वयल्या कोंकणी क्रिस्तावांचें गोंया थावन जाल्ल्या स्थळांतरणा विशीं स्पश्ट असो खंयच उल्लेख ना. पूण बार्देश, हळदोण, थिवीं, तिसवाडी, शिरसय, चोडण, मयडें परिसरांतल्यान स्थळांतरीत जाल्ल्या क्रिस्तावांचो अधिकृततायेन उल्लेख खंयसरुय ना ही गजाल जितलीं सत आसा तितलीच ती हुस्को उक्तावपा सारकीं आसा. पूण ह्या समाजांतल्या आल्फीबाब मंतेरो हाणीं ‘बारदेस्कर्स दि मिस्टरी ऑफ मायग्रेशन’ ह्या अभ्यासपूर्ण प्रबंधांतल्यान ह्या स्थळांतराचेर बरे भाशेन बरयला. बार्देश तालुक्यांतल्या ह्या क्रिस्तावांनी आपल्या कम्युनिदादींची, बरें भाशेन याद दवरली. घांटमाथो प्रदेशांत थीर जाल्या उपरांत हे क्रिस्तांव आपली मांयभूंय आशिल्ल्या गोंया परते भेट दिवपाक लागले. गोंयच्या सायबाचे कुडीचे गोंयच्या फेस्ता निमतान दर्शन घेवप, आपल्या कम्युनिदादींक भेट दिवप, थंयसल्ल्यान दर वर्साचो जोण घेवप असो हो क्रम कितलेशाच वर्सांथावन सुरु आसा.
गोंया कांय लोक चलून वतालें तर कांय जाण बैलांगाडीन वताले. आंबोली, रामघांट, चोर्लाघांट तशेंच तिलारी ह्या मार्गांनी प्रवास केल्याचे सगलें जाण्टे सांगतात. गोंया थावन परते येता आसतना हें नीज गोंयकार सुके नुस्तें, आमटान आनी मीट घेवन परते घांटावयर येवन वेपार करताले.
कोंकणी क्रिस्तावांचें वेगळेंपण
हांगाच्या क्रिस्तांवेतर कोंकणी समाज आनी कोंकणी क्रिस्तावांमदें कोंकणी भास हे एक साम्य आसलें तरी खूबशें वेगळेपण आमकां दिश्टी पडटा हातूंतले कांय खाशेल्यो गजाली अशो :
1) स्थळांतरीत जाल्लो हे लोक हुशार शेतकामती आसले.
2) गोंयांतलीं आपली घरां-दारां, शेतां-भाटां सोडून वतना तांणी आपले सांगाता पुर्तुगेज राजवटींत मेळिल्लो भावार्त एकादो खुरीस वो गोंयचो सायब सांत फ्रान्सीस शावेराची इमाज हाडली. मिशनऱ्यांनी शिकयल्ली दोतोन आनी कोंकणी कांतारा म्हणत तांणी चड अवघड परिस्थितींत गोंया थावन घांटार मार्गक्रमण केलें.
3) गोंया थावन घांटार चलून वयता आसतना तांकां कितल्या संकश्टांक तोंड दिवंचें पडलां आसतलें हाची कल्पना केल्ली बरी. सुजलाम-सुफलाम अशा आपले मांयभुंयेंतल्यान दोंगर- दऱ्यो, वारें- पावस, रानवट भागांतलीं सावदां हांचे भिरांतीन वाटेवयर कोणाची वळख ना, मुखार खंयचोय आसरो ना अशे परिस्थितींत ह्या समाजान स्थळांतर कशें केलां आसतलें असो प्रस्न उप्रासता.
4) ज्या कसब्यांनी हे गोंयकार स्थळांतरीत जाले ते गोंया थावन अंतर सरासरी 125 ते 150 किमी इतलें आसा. फकत देवाच्या भावार्ताचेर ह्या समाजातल्या क्रिस्तावांनी घांटमाथ्यार स्थळांतरण करपाचें धाडस केलें.
5) घांटमाथ्यार आशिल्ल्या कसब्यांनी ह्या क्रिस्तावांनी गांवा भायर खोंपी बांदून आसरो घेतलो. शीत-कडी हो दिस्पट्ट्या जेवणाचो भाग आशिल्ल्या ह्या क्रिस्तावांनी भात पीक काडपी प्रदेशांत आपलो राबीतो केल्याचे दिश्टी पडटा. उदा: येल्लापूर, हल्ल्याळ, खानापूर, चंदगड, आजरा, भुदरगड आनी गडहिंग्लज तालुके भात पिका पासत फामाद आसात. हो प्रदेश सोडून हे क्रिस्तांव फुडें गेले नात. शेतकामती म्हूण खूब हुशार आसल्या कारणान थळाव्या भाटकारांनी तांच्यो जमनी कसपांक दिल्यो. फुडें कूळ कायद्यान ह्यो जमिनी (टेनन्सी अॅक्ट) तांच्या मालकीच्यो जाल्यो.
6) घांटमाथ्यार स्थळांतरीत जाल्या उपरांत लेगीत ह्या समाजान गोयांतली जाती वेवस्था सोडली नां. बामोण, चाड्डो, सुदीर, गावडो अशी ही जाती वेवस्था खूब प्रबळ आसली, पूण आधुनिकिकरणाच्या काळांत ती ल्हवु ल्हवु लुप्त जावंक लागल्या.
7) गोंय सोडून 350- 400 वयर वर्सांचो काळ गेलो तरी आसतना ह्या समाजान गोंयच्यो आपल्यो प्रथा, धर्मिक चालीरिती, सण उत्सव मनोवपाच्यो रिती, लोकगीतां, संस्कार, वस्त्रां न्हेसपाची रीत अजून लेगीत सांबाळून दवरल्या.
8) आपल्या अस्तित्वा पासत खूब संघर्ष करुन आयज ह्या समाजान राजकी, सामाजिक, आर्थिक आनी शैक्षणिक मळार नामना जोडली आसली तरी आपले कोंकणी खाशेलेपण तिगोवन दवरला. ह्या समाजाचे धार्मिक आनी सामजिक विधी कोंकणींत जातात.
9) मोगाळ -सोशिक सभाव, म्होवाळ बोली आनी सुसंस्कृत कोंकणी मनशाचे सभावगूण ह्या समाजांत ठळक रितीन दिश्टी पडटात.
10) दरवर्सा गोंया वचून आपल्या कम्युनिदादींत आपल्या नांवाचे नूतनीकरण करतात, तशेच आपल्या फुडल्या पिळगींतल्या चल्यांच्या नांवाची नोंद करतात. ह्या पासत ताकां कम्युनिदादींनी वळखपत्र लेगीत दिवंक लागल्यात. कम्युनिदादींच्या वेंचणुकींनी हालीं ह्या गोंयकारांक खूब म्हत्व आयलां, इतले की वेंचणुक येतकुच थळावे गांवकार हांकां गोंयां हाडटात आनी तांची सगळी वेवस्था करतात. घांटमाथ्या वयल्या कोंकणी समाजांत कोंकणी क्रिस्तांव समाजाचो 75 टक्क्या वयर अस्तित्व आसूंक जाय. विशेश म्हणल्यार ‘आमी कोकणी, आमी गोंयकार,’ अशें ते खुब अभिमानान सांगतात.
लुईस रॉड्रीग्स
8618643958
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
