घसघशे आपयतात!!

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

काळ बदलता, तश्यो नव्या पद्दती, परंपरा, रिती पडटात. आमच्यो गोंयांत खारें उदक न्हावपाची परंपरा आसा. ती नेमकी केन्ना सुरू जाली, तें कळना. पूण पुर्तुगेज काळा सावन गोंयकार दर्यावेळांचेर न्हावपाक वतात. भलायकी बरी उरची म्हूण 1- 2 न्हाणां, वारो घेवपाची पद्दत आयजूय आसा. घसघशांचेर न्हावपाची परंपरा मात हालींची. आतां घरांत गाडी, सगल्यांच्या हातांत मोबायल फोन आनी पयसोय! फटाफट बेत थारतात आनी तरणाटी मंडळी पडट्या पावसांत घसघशांचेर न्हावपाक वतात. तातूंत कांय जाणांची भलायकी सुदारताय आसत, पूण थोडें दुयेंत पडटात. घसघशा कडेन न्हंय आसल्यार थंयचें उदक अचकीत वाडटा आनी मागीर सुरक्षीत जाग्यार येवपाक उजो पालोवपी दळाची मजत घेवची पडटा. घसघशांचेर दुर्घटना जावपाची भिरांत आशिल्ल्यान जिल्होधिकारी कार्यालयान थंय वचपाक बंदी घाल्ली. मात, आतां हो आदेश बदलून पर्यटकांक (हातूंत चडशे गोंयकारूच आसतात!) कसलेच तरेचो हुस्को करपाची गरज ना, अशें रानां उदरगत म्हामंडळाच्या अध्यक्षान कळयलां. पर्यटकांक घसघशांचेर कांय नखलामी जावची ना, हाची जतनाय रानां खातें आनी म्हामंडळाच्या कर्मचाऱ्यांनी घेतल्या अशेंय जाहीर जालां. म्हामंडळान घसघशे विकसीत केल्यात. कांय कडेन गरजेच्यो सुविधा उबारल्यात. तेन्ना पर्यटकांनी भियेनासतना घसघशांचेर येवचें, अशें आवाहन म्हामंडळान केलां. देखून आतां घसघशांचेर वचप्यांची भिरांत उणी जातली. पावसांत घसघशाचेर न्हांवपाचो घोस्त काडपाक मेळटलो. कारण थंय मजतीक सुरक्षा रक्षकां सारक्यो जापसालदार व्यक्ती आसतल्यो.
दुदसागर घसघशाचेर वचपाक पयशे खर्च करचे पडटात, तशें शुल्क राज्यांतल्या वेंचीक घसघशांचेरूय सरकारी यंत्रणांनी घेवपाक जाय. थळाव्या पंचायतींक तातूंत आस्पावन घेवं येता. जंय धोक्याचे जागे आसात, ताची शिटकावणी पर्यटकांक दिवपाक जाय. घसघशांचेर न्हावपाक सैममोगी, कुटुंबाय वतात. थंय तांकां रावपाची सुविधा आसल्यार बरें. आशिकुशीक गांवकारांनी खाणां- जेवणाचीय वेवस्था करची. खुद्द सरकारानूय ती करूं येता. पर्यटकांचें आकर्शण थारतले, अशे जायते घसघशे गोंयांत आसात. राज्याचे येणावळीचे ते स्रोत थारूं येतात. कांय थारल्यात. मात, ते मरणकट्टे जावचे न्हय, हाची जतनाय सगल्यांनीच घेवपाची गरज आसा.
दुदसागर पळोवपाक दरदिसा अक्षरशा शेंकड्यांनी लोक येतात. पोरूं रानां खात्यान थंय येवपाक कांय दीस बंदी घाल्ली, तेन्ना रेल्वेन थंय शेंकड्यांनी पर्यटक आयिल्ल्याचें फोटो, व्हिडियो व्हायरल जाल्ले. संवसारभरांत लोकप्रीय असो हो घसघसो. मात थंय सकयल आशिल्ले दुदसागर न्हंयेंत वर्साक उण्याच पांच जाणांक तरी मरण येता. भितर गोंयकारूय आसतात, फक्त पर्यटकूच न्हय. धाडसान खोल उदकांत गेल्ले, उदकाचो अदमास येवंक नाशिल्ले, निसरून पडिल्ले, उदकाचो प्रवाह वाडिल्ल्यान आडकल्ले, सोरो पियेल्ले, अतिशाणपणां, मस्ती, आबूजपणां केल्ले…. जायते लोक हांगा आनी हेर न्हंयांचेर पावसाच्या दिसांनी सहलीक आयिल्ले कडेन संवसाराक अंतरल्यात. दोन खिणाची मजा आनी जिणे पसून कायमची रजा. ह्या प्रकारांक लागून घरच्यांक आयुश्यभर कितले त्रास सोंसचो पडटात, तें बाबड्या तांकांच खबर. मैनापी, नेत्रावळी, केरी- सांखळी, म्होंवाचो गुणो सगल्या न्हंयांचेर, घसघशांचेर मरणां जाल्यांत. चूक कोणाची ताचेर वाद घालून आतां फायदो ना. मात, सगल्यांनी मजा करपाक घसघशांचेर, न्हंयांचेर वतना हात, पांय मोडचे नात हाची जतनाय घेवपाक जाय.
घसघसो हो सैमाचें एक आंग तें नितळ दवरपाची जापसालदारकी थंय वचपी प्रत्येकाची. सोऱ्याच्यो- उदकाच्यो बाटल्यो, कागदाचे कप, बशयो, प्लास्टीक थंय उडोवपाक जायना. कांय घसघशांचेर जीवरक्षक आसात, तांचें आयकूंक जाय. खरें म्हणल्यार घसघशांचेर सोरो, बियर पसून व्हरपाक बंदी आसूंक फावो. पूण, नशा केले बगर पिकनिकेक, भोंवडेंक मजा येना, असो जायत्या जाणांचो प्रामाणीक समज, ताका कितें करतलो? पिवपाक कितें तरी निमित्त जाय, म्हणटात तें चुकीचें न्हय. थंय एम्बुलन्स आसप गरजेची. मुळावे उपचार तरी जाग्यारूच जावंक जाय. कांय घसघशां मुखार व्हडलीं खडपां आसात, थंय पर्यटक वयर मेरेन चडून वतात. पांय निसरलो जाल्यार कपाळमोक्ष. उदका कडेन मस्ती, नशा उपकारना. न्हंयांनी जाल्यांत तितलीं मरणां घसघशांचेर जावंक नासली तरी दरेकल्यान जिवाची काळजी ही घेवपाकूच जाय. चिऱ्यांच्यो खणी, कानाल आनी हेर कडेन पावसाच्या दिसांनी लोक बुडल्यात. म्हणटकच थंयूय सुरक्षेचे नदरेन सरकार, स्वराज्य संस्थांनी उपाय घेवचो.
घसघशांचेर वतना भुरग्यांचेर पयलीं लक्ष दवरपाक जाय. पालक मोबायलाचेर तल्लीन जातात, न्हावपाक वतात आनी हे वटेन भुरगीं आपल्याक जाय तें करतात. सहलीक वतना हवामानाचो, भरती- सुकतेचोय अदमास घेवप म्हत्वाचें. कांय गांवकारांनी आपल्या वाठारांतले घसघशे, न्हंयांचेर येवपाक पर्यटकांक बंदी घाल्या. हीं थळां पर्यटकां खातीर उक्तीं जातलीं? वेवस्थीत वेवस्थापन जालें जाग्यार सगलेच घसघशे पर्यटकांक ओडून हाडटले. रानां खात्यान, रानां उदरगत म्हामंडळान घसघशांचेर पर्यटकांची जतनाय घेवपाचें थारायलां, सोबितीकरण केलां, तशें स्वराज्य संस्थांनीय करचें. गांवाक, पंचायतीक येणावळ मेळटली. गांवकारांचो खर विरोध आसा तो सोरो पियेवन मस्ती करप्यांक. चलयांची फकांडां करप्यांक. शांतपणान न्हंयेंत वा घसघशाचेर न्हावप्यांक ते येवकारूच दितात!