घर शिंवप….

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

हे घर शिंवपी लोक, धनिश्ठा नक्षत्र लागतकूच घर शिंवपाचें काम करिनात. इतलेंच न्हय तर गोठो, खोंप लेगीत ते शिंविनात. लांकडां दाळप, गोरवां खातीर तण माळ्याचेर भरप, गुडवे घालप, हे सारकीं कामां धनिश्टा नक्षत्र लागतकूच ते हातांत घेनात.

“कांत्या, टीव्हीच्या छेत्रेच्या (Dish Antena) पायपाक, प्लास्टीक सारकें गुठलावन घे. नाजाल्यार उटंगाराच्या पावसांत पायपांतल्यान उदक पाऱ्यार देंवतले आनी हेमामालिनी आनी रेखा पावसांत भिजतलीं.”
“नळो सारको परतून घे. तेलयांव, पावळेच्या नळ्यांचेर सारखी नदर मार….. नळ्यां भितर पतेरो शिरकलो जाल्यार उदक गळून, कामी आनी वाशे कोसमेतले.”
“ग्लासाचो नळो परत निव्वळ करून सारको बसोवन घे. नाजाल्यार घरांत काळोख दिसतलो”
“खार्‍या बांगड्याचो वास नाकांत गेलो काय रे? ओदोळच्यान पळयता… काम बरे ओडनाशें मरे” ….नळ्यांची घरा आशिल्लो घरकार आनी घरा शिंवपी मानायांचे हे उलोवप आयकूंक आयलें जाल्यार समजुपाचें की आयज तांणी घर शिंवपाक घेतलां!
फाटल्या दारांत तीन फातरांच्या चुलीचेर आयज रांदप जातलें. वर्सांत एकदां पावसा पयलीं घर शिंवचे पडटा. चड करून माय म्हयन्याच्या दुसऱ्या सप्तकांत घर शिंवपाचें काम चालू जाता. काजू, पणसांचो सिजन इल्लो इल्लो उणो जायत वता आनी पावस केन्ना घोऽ जायत हाचो नेम नासता.
गांवगिऱ्या वाठारांनी आदल्या तेंपा वेली नळ्यांचीं घरां अजूनय झेतांत उबीं आसात. अयस पयस आंगण, घराच्या फाटल्यान नितळ, थंडगार उदकाची बांय, आंगणाच्या एका कोनशार चाफो ना जाल्यार कणेरीचीं फुलां सरभोंवतण परमळीत करतात, आनी आंगणां मदीं मातयेची तुळस ह्या नळ्यांच्या घरांक गिरेस्तकाय आनी सुंदरताय हाडटा.
घर शिंवप म्हळ्यार, घराचे नळे जांचेर कोयर, पानांचो पतेरो आडखळून उरिल्लो आसता, तो सान्न मारून निवळ करप. माकडांनी नळ्यार उडक्यो मारून आनी नाचून नळे फुटिल्ले आसतात, ते दुसरे घालप. वासो, कामी कोसमेल्ल्यो आसत, जाल्यार त्यो बदलप. घरा सरभोंवतणचे पोंजेळ सारकें दाळून घेवप हीं सगलीं कामां “घर शिंवप” हातूंत बसतात.
घर शिंवपी हे थारावीक लोक आसतात. तांकां मोद्रामेंत अशें म्हणटात. तांचो वेळ थारावन घर शिंवपाचो दीस थारायतात. चार ते पांच जाणांचो पंगड (Group) येता आनी दीस-दोन दिसां भितर ते घर शिंवपाचें काम पुराय करतात. त्या दिसा घरांतलें जेवण फाटल्या दारांत वा लांकडांचो पुरुमेंत करतात, ते खोंपीत रांदतात. गांवठी उकड्या शिताच्यो राशी, सुको बांगडो नाजाल्यार भोक्शांचें हुमण, पणसाची भाजी वा खतखतें, सोलांचे तिवळ, दोणांतली आमली आनी पिवपाक रुचीक असो गरमा गरम निवळ, हो घर शिंवपाक येतात तांचो मेन्यू आसता. मदीं मदीं तांकां फुट्या चायेचो घोंट आनी पान-तंबाकू खावपाची लहर येता.
हे घर शिंवपी लोक, धनिश्ठा नक्षत्र लागतकूच घर शिंवपाचें काम करिनात. इतलेंच न्हय तर गोठो, खोंप लेगीत ते शिंविनात. लांकडां दाळप, गोरवां खातीर तण माळ्याचेर भरप, गुडवे घालप, हे सारकीं कामां धनिश्टा नक्षत्र लागतकूच ते हातांत घेनांत. तांच्या म्हणण्या प्रमाण ह्या नक्षत्रांत हीं कामां करीत जाल्यार घराक उजो लागप, नाजाल्यार घरांतलो मनीस खंवसोवपाची शक्यताय आसता आनी ताचेर निमणे संस्कार करतना, हीच लांकडां वापरचीं पडटात.
काळा प्रमाण हीं नळ्यांची घरां आनी घरा शिंवपीय दिसानदीस उणें जायत आसात…. पाचवीचार रानां चोरयांनी कापून, कॉंक्रिटाचीं रानां दिसानदीस वाडत वाढत आसात. ताका लागून कुडकुडो येवपाची शीं खंय तरी शेंणल्या. केन्ना पावस पडत हाचो नेम ना. खर गरमेक लागून मनीस कासावीस जाला… खरशेला… थकला… निरशेवला… दुयेंत जाला!!
उरिल्ली जीण, Oxygen Cylinder फाटीक मारून जगपाचें आमी चिंतला काय ???

एकनाथ सामंत
9226219723