घर नासचें पडपा सारकें!

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

घर आसचें घरा सारकें, नाकात फकत वण्टी, हांगा आसचो मोग, आपलेंपण, नाकात फक्त नातीं….! विमल लिमये हांची ही लागीं- लागीं सगल्याच भाशांनी अणकारीत जाल्ली कविता. स्वताचें घर आसचें, अशें दरेकल्या मनशाचें सपन आसताच. खास करून लग्न जाल्ले तरणाटेक स्वताचें फक्त घोवा – बायलेचें वेगळें घर आसचें अशें दिसता. आदल्या तेंपार रासवळ कुटुंब पद्दत आशिल्ली, मात आतां एकोडीं घरां वाडल्यांत. दोन- तीन मनशांचीं. काळ वता तशीं तीं घरां खऱ्यांनीच एकोडींच जातात आनी भितरलीं मनशां, नातीं, तांचीं सुख- दुख्खां दोळ्यां मुखार हाडीत स्वताच कोसळून पडटात. गोंयांत असलीं कितलींशीच घरां आसात. दुसरे वटेन खूब वर्सां पिरायेचीं घरां आसात, जीं मोडपाक पावल्यांत. हातूंत सरकारी इमारतीच न्हय, तर लोकांची घरांय आसात. दरेका गांवांत असलीं चार तरी घरां आसतलीच. भितर लोक रावतात, तर थोडीं वर्साचीं वर्सां अनाथा सारकीं पडल्यांत.
म्हापश्यां एका पोरण्या घराची वणत कोसळपाच्या मार्गार आसा. घराचो कांय वांटो पयर पडलो. थंय सद्दां दोन भुरगीं खेळटालीं, पावसाक लागून तीं ते दीस येवंक नाशिल्लीं. नाजाल्यार,,,,,! घरा कुशीचीं झाडां पडिल्ल्यान हें सगलें घडलें. सरभोंवतणी हेंच चित्र. गोंयांत भोवतेक गांवांनी 40 वर्सां आदलीं घरां आसात, तींय एकामेकांक लागून. दोन घरांची विभागणी करपी वणतूय एकूच. थोड्या घरां मदीं ल्हानशी पाणंद, पाळण. म्हणटकच एक घर पडलें जाल्यार दुसरेंय पडपाची भिरांत. म्हापश्यां अशीच स्थिती निर्माण जाल्या. मडगांवां, म्हापश्यां हालींच बंद आशिल्लीं दुकानां, घरांच्यो वण्टी, बाल्कनी पडल्यात. मोडपाक पाविल्लें एक पोरणें दायज घर मोडून उडोवचें पडलां. दुर्घटनां मात जावंक ना. ही घरां, घरांचेर आयिल्ले झाडांचे खांदे. हाचेर आतां सरकारी यंत्रणांक, स्वराज्य संस्थांक विचार करपाचो वेळ आयला. सरकारी नेमांचे, दाखल्यांचे, परवानगेचे चवकटेंत खो- खो खेळत बसता म्हणसर दीस सोंपतात आनी केन्ना दुर्घटना घडटा, तें कळना. जिणे- मरणाचो प्रस्न हो. धडाधड पावलां उखलून तो मार्गाक लावंक जाय. व्हीआयपी येता हें कळटकच एका दिसांत हॅलिपॅड बांदतात, तसो.
गोंयांत पुर्तुगेज तेंपा वयलीं जायतीं घरां आसात. तातूंत आयजूय लोक रावतात. कांय घरांतले लोक भायर पडिल्ल्यान (दोनूय अर्थान मरण आनी देश सोडप!) तांची देखभाल जावंक ना. घरांत मनीस ना जाल्यार बरें घर पसून कोसळटा, अशें म्हणटात.
कांय वर्सां पयलीं मडगांवां गांधी मार्केटा कडलें घर मोडिल्लें. दक्षीण गोंयांतूच न्हय, तर राजधानी पणजे, रायबंदर, सांतिनेझ, आल्तिन, म्हापश्यां सारक्या वाठारांनीय कांय घरां धोक्याचीं म्हूण जाहीर केल्लीं. तातूंतलीं कांय पडिल्लींय बी. धोकादायक म्हूण जाहीर करून 7- 8 वर्सां उपरांत तीं कोसळ्ळ्यांत. म्हणजे स्वराज्य संस्थांनी तांचे कडेन आडनदर केल्या. घरांची राखण करपाचें काम घरधनयाचें. पूण कुटुंबांत फाटाफूट जातकच प्रकरण कोर्टांत पावता आनी घर बाबडें दुरुस्तीची आनी कोर्टाच्या निकालाची वाट पळयतूच उरता.
नव्या टांकयो, कुडी बांदप, उदक सारकें व्हांवून वचूंक नाशिल्ल्यान, पोरण्यां बांदकामाक लागून तीं पडल्यांत. पयलीं बांदकाम बरें आसतालें. आतांच्या घरां विशीं खात्री ना. सरकारी इमारती तर पांच वर्सांनी पोंवतात, मोडटात. मोडपाक पाविल्ल्या घरांक, इमारतींक पालिका नोटीस दिता, मात मुखार कांयच कारवाय जायना.तातूंत आतां दायज घरांची, इमारतींची राखण करतले. पूण ताचेच बरोबर लोकांकूय दुर्घटने पसून राखण मेळपाक जाय. दायज आनी सुरक्षा दोनूय म्हत्वाचें. इमारत धोक्याची दिसली काय थळावी पंचायत, पालिकेक पयलीं कळोवपाक जाय. फाटपुरवण करपाक जाय. आतां पावस सुरू जाला. फुडले तीन म्हयने चड धोक्याचे. कांय व्हडलीं घरां गिरेस्तांचीं. मात भितर कोणूच रावनाशिल्ल्यान तीं पडूं येतात. तांणी तीं गोंयकारांकूच विकपाक जाय वा वस्तुसंग्रहालय वा दायज घर म्हूण सरकाराच्या ताब्यांत दिवंक जाय. घरधनयाक त्या घराची गरजूच नासता, म्हूण ते दुसऱ्या बंगल्यांत वा विदेशांत वचून रावतात. असलीं बे’वारशी’ कितलींशीच घरां आसात. कांय गुन्यांवकारांनी तीं बोगस कागदां करून विकल्यांत पसून.
घरांचेर झाडां आसात, कांय वण्टींनी पिपळ, वडाचें रोंप रुजलां. झाड कापपाक सरकारी यंत्रणेंच्या पांयांर नाक घासचें पडटा. हें केन्ना जाग्यार पडटलें? खरें म्हणल्यार घरधनयान खांदो पडूं येता, तो कापचो वा कापपाची परवानगी दिवची, असो अर्ज केलो काय आठ दिसां भितर ताचेर कार्यवाही जावंक जाय. मात, अशें जाताच अशें ना. सरकारी कार्यालयांत येवपी प्रत्येक अर्ज उणोच आठ दीस फायलींत कित्याक दवरतात तें कळना? सुकोवपाक? काय हात ओलो जाय मेरेन तो भायर काडपाचो ना, अशें शास्त्र बी आसा? घरां हीं भितर रावप्यांचें आनी भायल्यांचेंय रक्षण करपाक आसतात. तीं कोसळून कोणाक मारचे पयलीं, लुकसाण करचे पयलीं सारकीं करपाक जाय… नाजाल्यार मोडून तरी उडोवपाक जाय!!