भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कुणबी हँडलुमाचे शिल्पी, कुणबी वस्त्राक संवसारांत पावोवपाचो वावर करतात. हँडलूम प्रकल्प येवजणेंत गोंयच्या साबार वाठारांतली अस्तुरी वांटो घेता. धर्म, जात विरयत. हँडलूम वस्त्रांतल्यान आरंबाक कुणबी साडी जाली, उपरांत ओढणी, मफलर्स, तोपी, पर्सी, जॅकेटस, तुवाले, मॅटस जायत आसात. साडी, ओढणी, जॅकेटस, तुवाल्यांचो उपेग गोंयकारच न्हय गोंयांभायलेय करतात. सरकाराची कुणबी व्हिलेज (गांव) येवजण जावपाचे वाटेर आसा. त्या गांवांत फकत हँडलूम परंपरा नासतली, दायजय आसतलें. हो गांव गोंयचो हस्त शिल्पग्राम, गोंय दायजग्राम, गोंय आदर्शग्राम म्हणून उरचो.
मुक्ती आदीं आशिल्लें गोंय आयज उरुंक ना, पुर्तुगीजांच्यो कुरवो जळींमळीं आसात. आदिलशहा पॅलेस तांतलीच एक. पॅलेसींत म्युझियमाची खासा येवजण आशिल्ली. कितें जालें ते येवजणेचें? आदल्या म्युझियमांतल्यो खासा गॅलरीज, बाटाबाटीचो इतिहास सांगपी मेज खंय आसा? तशें तें गोंयचें दायज न्हय. कुणबी साडी जेन्ना कुणबी समाजा पुरती उरुंक ना तेन्ना तें नांव तरी कित्याक दवरप? कुणबीच न्हय गोंयच्या सगल्याच समाजांत व्हड बदल जाल्यात.
बदलाचें मुखेल कारण शिक्षण. शिक्षणान आदिवासींचीं खाणा जेवणांच न्हय भेस भासूय बदलल्ल्या हें मान्य करपाक जाय. सांगें, केपें, सत्तरी, काणकोण, साश्टी तालुक्यांतले अनुसुचीत जाती, जमातींचे भाव, भयणी पणजे मेरेन राबित्याक येतात. नोकरी, वेवसायानय तांणी नामना जोडल्या. अशे वेळार ‘कुणबी व्हिलेज’ कित्याक म्हणप? आदिवासींनी गोंयचें दायज तिगयलां, त्या दायजाक रूप, रंग दिवचे परस मूळ रुपांतच उत्सवांनी पावयल्यार पर्यावरण सांबाळप, तिगोवप जातलें. उत्सव शारा इतलेच काणकोणच्या गांवांनी जावंक शकतात हें काणकोणच्या लोकोत्सवान दाखोवन दिलां. राज्यांतल्या कोनशा कोनशांतल्यान त्या लोकोत्सवाक वतात, कुणबी व्हिलेज तशीच उत्सवी आसची. गांवगिऱ्या वाठारांतल्या लोकांक येणावळ मेळोवन दिवपाची मोख ती व्हिलेज बांदतना आसची. पर्यटकांक ते व्हिलेजींत व्हरून गांवची सरबराय, लोककलेचें दायज दाखोवचें. ते व्हिलेजीचे नांव ‘गोंय आदर्शग्राम’ कित्याक जावचें न्हय?
गोंय मुक्तीझुजांत गावडा, कुणबी, वेळीप समाजय आशिल्लो. ह्या समाजांतल्या एकादऱ्या व्हड झुजाऱ्यांचे नांव कुणबी व्हिलेजीक दिवप शक्य आसा व्हय?
गोंयांत हँडलूम प्रकल्प स तालुक्यांनी करून तंत्रनिकेतनाक (पॉलिटेक्निक) ते जोडल्यार गोंयची युवा पिळगी स्वयंपूर्ण जावंक शकता. दोन वर्सांत पांच हजार तरणाट्यांक ह्या प्रकल्पांत घेवपाची मोख दवरची. हँडलूम म्हणल्यार याद जाता गोंयचे नामनेचे फॅशन डिझायनर वेंडेल रॉड्रिग्ज हांची. राष्ट्रपिता महात्मा गांधीजींचे खादीक नवें रूप दिवपी, खादी सिल्कांत व्हरपी वेंडेल. कुणबी साडयेक नव्या रुपा रंगांत हाडपी वेर्मा डिमेलो गोंयचे उदरगतींतली नखेत्रां.
वेंडेला कडेन उलयतना गोंयच्या उदरगतीचें सपन ताच्या दोळ्यांनी दिसतालें. वस्त्राक विंगड विंगड रुपां दितकच तीं लोकां मुखार व्हरपाची कुशळटाय, कला प्रदर्शनां, फॅशन शो, उत्सवांतल्यान दाखोवपाक वेंडेल कार्यावळी करताले. ते कार्यावळींतल्यान युवा फॅशन डिझायनरच न्हय कलाकारय घडल्यात. कपडो कातरप कसो, धव्या कपड्यांक रंगांत बुडोवन तांबडे, निळे कशे करपाचें शिक्षणय तें दिवपी. कांय प्रात्यक्षिकां हॉटेलांतय करपी, वेर्माय तशेंच घडलें, फुडें गेलें.
राजस्थानाचे हस्तकलेक विदेशांत पावोवपी आदल्यो मुख्यमंत्री वसुंधराराजे सिंदिया हांणी जयपूरांत राजस्थानी गांव केलो. त्या गांवांत आयज मेजां, कदेलांय आयल्यां आसत. गोंयच्या आदर्शग्रामात हँडलूम महाराष्ट्राचे पैठणी परस
मुखार वचपा पासत शिक्षणीक सुविधा जाय. महाराश्ट्रांतलो पैठणीचो गांव, राजस्थानांतल्या जयपूरांतलो चोखी धानी पळोवन गोंय आदर्शग्रामाची वसणूक जावची. दक्षीणेवरी उत्तर गोंयांत पेडणें तालुक्यांत एक आदर्शग्राम 2026 मे म्हयन्या मेरेन जल्माक येवचो. 2025 अर्थसंकल्पात तशी घोशणा जायत व्हय?
कुणबी वस्त्रांतल्यान, विणकामाचे कलेंतल्यान जाल्ली नवनिर्मणी 2024 वर्सा इफ्फींत परंपरेच्या नांवान पळयली. स्वयंपूर्णेचे तें एक नवें रूप. स्वयंपूर्णा म्हणल्यार फकत शेतकाम न्हय जाल्यार लोणचीं, पापडय. लोणचीं, पापडाच्या उद्येगांतय गोंय बरेंच मुखार गेलां, कितलेशेच ब्रँड जाल्यात. खाणा जेवणाचे ब्रँडस, गोंयच्यो हँडलूम चादरी, तुवाले तीन पांचनखेत्री हॉटेलांत उपेगाक हाडपाचे तांकीचे जाल्यात. पड्डे, उशाची कवरां, चादरी गोंयच्या हँडलूमांत येवपाक जाय. पर्सींक पसून नवीं रुपां कित्याक मेळचीं न्हय? शाळेचीं दप्तरां, कॉलेज बॅग्ज हँडलुमांत येवंक शकतात.
गोंयच्या हँडलूमांत उच्च शिक्षण घेतिल्ली पिळगी आयल्या. तांणी पुस्तकां बरयल्यार फुडाराक उपेग जातलो. आदर्शग्रामात हॅंडलूम, लोककले वांगडा गोंयच्या साहित्याखातीरय कोनसो आसचो. हँडलूम गोंयांक आनीकय उंचायेर व्हरुंक शकता. आदर्शग्राम पर्यटनाची नवी वाट, दिका आसची. आदर्शग्रामात दिसभर विसव घेवपाची तजवीज जावपाक जाय. लागशिल्ल्या वाठारांतल्याच न्हय गोंयच्या तीन पांच सात नखेत्री हॉटेलांक आदर्शग्राम जोडचो. गांवचें खाशेलपण स्पायस प्लान्टेशनात आसा तशेंच आदर्शग्रामातय आसचें.
आदर्शग्रामाची बांदावळ सैम सांबाळूनच जावची, तशें करतना आधुनिक सुविधा हाडच्यो. मनरिजवणेच्या कार्यावळींपासत आंगणां, मेकळ्यो सुवाती जावच्यो. पणजेवरी योग संकुलांतले परशुराम पुतळो आशिल्ले सुवातींत पर्यटक येतात, मनरिजवण ना, थंडसाण आसा. थाकाय, सैम सवस्तकायेंतल्यान अध्यात्म पर्यटनय आदर्शग्रामात, गोंयांतय वाडटलें.
सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
