भांगरभूंय | प्रतिनिधी
चणेंकाराले चण्यां पुडे नाटक पळोवंक बसतना हातांत जायच. चणें, भिकणां खायत नाटक पळोवपाक जीं मजा आसा तीं घरां बसून पोपकाॅर्न खायत मूवी पळोवपांत खंयची?
गोंयांत जशीं मखरां सोबतात, दसऱ्याक तरंगां तरेकवार रंगीत कापडां घोसांनी रंगतात तेचवरीं गांवागांवांनी देवळांनी जात्रा जातात. बोरये नवदुर्गेची जात्रा, नागेशी नागेशाची जात्रा, मडकयचे देवतेची जात्रा, खांडेपारचे शांतादुर्गेची जात्रा आदीं जात्रां सुरवेक तुळशी लग्नां जावन रोखड्योच सुरू जातात. उपरांत कार्तिक म्हयन्यांतल्या कृष्ण पक्षांतले दर्श उमाशेक जावपी बारा जात्रां मदीं देवी शर्वाणी जात्रा, अडकोणची महिषासुरमर्दिनीची जात्रा, कुंकळ्यां शांतादुर्गेची जात्रा आदीं जात्रां आस्पावतात. ह्यो जात्रा म्हणल्यार रातयांत थंडेच्या शितळतायेन, मंद पेटपी दिवजां वातींच्या उजवाडान आनी आशीकुशीच्या खाज्यां माडांच्या रूचीक परमळान अणभवपाचो असो उत्सव. कांय गांवांनी जात्रा जातात, पूण चडशें गांवागांवांनी जातात तें काले. देखीक अनंताचो कालो, सांतेरीचो कालो हें चडश्या गांवांनी जंय सांतेरीची देवळां आसात थंय जाताच. काल्याक जाता तें गणपती रिद्धी सिद्धी सयत रंगमाचयेर नाचता तें एकेतरेचें नाट्य. हाकाच कालो म्हणटात. दशावतारी कालो होवूय ताचीच आनीक एक देख. कालो जातगीर नाटकां जातात. जात्रेक पेटपी दिवजां हो जणू काय उजवाडाचोच सुवाळो कसो! दिवज हातांत घेवन एके वळीन वचपी अस्तुऱ्यो संवसाराक उर्जा दिवपी देवतेचेच प्रतिरूप कशें दिश्टी पडटा.
मागीर जानेर म्हयन्यांत वा उपरांत गोंयांत जावपी जात्रा म्हणल्यार म्हार्दोळच्या म्हाळशेची जात्रा, मंगेशी मंगेशाची जात्रा, एप्रिल – मे म्हयन्यांत जावपी फामाद शिरगांवची देवी लयराईची होमखणाची जात्रा आदीं. जात्रांनी देवांचे सृंगारलेले रूप पळोवंक खूब सुंदर दिसता. पालखेन तशेंच मोरां पालखेंत, सुखासनांत, गरूड वाहनार, रथांत, विजयरथांत आदींचेर बशिल्लीं देवाची उत्सव मुर्त पळोवपाक भोव देखणी आनी आकर्शक दिसता. जात्रेचे तें एक आकर्षण. देवळां सामकार आशिल्लो दीपस्तंभ ह्या वेळार पेटयतात. देवळांक घाल्ल्यो विजेच्या दिव्याच्यो माळो आनी देवळां सामकार पेटपी दीपस्तंभ हांच्या सांगोडान सरभोंवतणी उजवाडाची किरणां उमेद आनी आनंद फांकयतात.
आमकां भुरग्यांक जात्रांतले वेगवेगळे मांड आकर्शीत करता. भुरगीं व्हडली आसूं वा ल्हान, खेळणी कोणाक आवडना? बावली कोणाक नाका आसता? जात्रा म्हणल्यार बारीक विक्री केन्द्र कशें. घरांत रांचेकुडींत गरज पडपी आदोळी, लाटणे, मातयेची आनी धातूचीं आयदनां आदीं गजालीय ह्या जात्रांनी येतात. चणेंकार, कांकणाकार आनी खाजेकार हें पारंपरीक. खाज्यां मांडार मेळपी खाजे जात्रेक येवप्यान घेवंकूच जाय. खाजे मुखेलपणान दोन तरांचें. गोडाचे आनी दुसरे सुकें. साकरेचेंय आसता. चणेंकाराले चण्यां पुडे नाटक पळोवंक बसतना हातांत जायच. चणें, भिकणां खायत नाटक पळोवपाक जीं मजा आसा तीं घरां बसून पोपकाॅर्न खायत मूवी पळोवपांत खंयची?
जात्रांनी जावपी पावणी. पावणेक आसता सुपारी सारकी गोंयच्या बागायतींनी उत्पन्न जावपी पिकावळ. केळींचे घड वा केळी फेणों आदीं. तळपाची माडी, दुदी, सुरींग, कणगां आदीं भूंय फळां आनी फळ भाजयो. कितलेंय मोल जावं लोक भावार्थान हें सगळें पावणेंतल्यान व्हरता. अशें तरेन जात्रेक वा काल्यांक येवपी दरेक जाण जात्रेंतल्यान कितें ना कितें तरी घेवन वताच. त्यो मागीर निर्जीव वस्तू आसूं नाजाल्यार खोशी, उमेद,धादोसकाय, थाकाय आदीं सुखदेणे उमाळे!
अवनी निलेश नायक गुरव
यत्ता आठवी,
जी. के. नायक क्लासीस, प्रियोळ.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
