भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयांत सगळे आदिवासी वेगवेगळे विचारसरणीच्या पक्षां वटेन वावुरतात, म्हणटकच शक्ती विभागिल्ली आसा. इतलो काळ हेंच दिश्टी पडटालें.
गोंयांत आमचे कडेन बळिश्ट आदिवासी चळवळ आसा, पूण तिका अखंड फुडारीपण ना. आदिवासी लोकां मदीं ल्हान- ल्हान गट आसात, तांतूंत मदीं क्रिस्तांव आनी हिंदू आदिवासी आसात. फुडारी जायते, पूण ते एका मेजार आपले प्रस्न मांडपाक तयार नात. मोख एक, मात एकवटीत विचार ना. कांय फुडारी राजकारण्यांक आव्हान दितात. आदिवासींचो तेंको नासतना खंयचोच फुडारी वेंचणूक जिखूंक शकना. ह्या आव्हानाक वजन आसा पूण, हे फुडारी फकत राजकी नदरेन विचार करपी आशिल्ल्यान सामान्य आदिवासीं मनीस तांचे पासून पयस रावता. आदिवासींच्या कल्याणा खातीर कोण वावुरता? हो लाख मोलाचो एक प्रस्न. हेच खातीर गोंयचे आदिवासी चळवळीक झारखंडाच्या शिबू सोरेना भशेन प्रतिकात्मक फुडारी जाय.
गोंयच्या हेर मागास वर्गांतल्या गावडा, कुणबी आनी वेळीप समाजांक 2003 वर्सा आदिवासी दर्जो फावो जालो. तेन्नाच्यान ह्या आदिवासींची वेगळे तरेन उदरगत जावंक लागली. 2011चे जनगणने अनुसार लोकसंख्या पळोवन अनुसुचीत जातीक (एससी) विधान सभेचो पेडणें मतदारसंघ राखीव जालो, पूण अनुसुचीत जमातींक (एसटी) राखीवता मेळ्ळी ना. सरकार आनी फुडारी आपले सोयी प्रमाणें मेळत तीं कारणां दीत रावले. सवका सवका चळवळ सुरू जाली. हे चळवळीन केन्नाच नेट घेतलो ना. कित्याक आदिवासी लोक आनी तांचे फुडारी वेगवेगळ्या राजकी पक्षाच्या आसऱ्या खाला वावुरताले आनी एकठांय येवंक सोदिनाशिल्ले. पूण जेन्ना सत्ताधारी भाजप सरकारान तांतूंत लक्ष घालें तेन्ना हे तळवळीक वळण आयलें.
फाटल्या तीन-चार वर्सांत राजकी मळार बऱ्योच घडामोडी जाल्यो. विधानसभेंत अनुसुचीत जमातींक आरक्षण दिवंचे म्हण संसदेंत विधेयक मांडूंक सत्ताधारी भाजप सरकारानूच नेटाची तयारी केली. गोंयच्यान सगळ्या आदिवासी फुडाऱ्यांचे ताणींच एक शिश्टमंडळ दिल्लीक व्हेलें. केंद्र सरकारांतल्या गरज त्या फुडाऱ्यांक तयार करपाचेंय काम ताणींच केलें. राजकी रितीन सगळी तयारी केले उपरांत संसदेंत 2024 त विधेयक लेगीत मांडलें. पूण दुर्दैवाची गजाल, ज्या आदिवासी लोका खुस्तार जिखून येतात त्या विरोधी पक्षांनी विधेयकाक तेंको दिलो ना आनी विधेयक लांबणेर पडलें. आमीय हे चळवळीक लागीं आशिल्ल्यान कोण कोण कशे वावूरतात ते पळेताले. डॉ. प्रमोद सावंत, सदानंद शेट तानावडे, रमेश तवडकार, गोविंद गावडे, गणेश गांवकार, दामू नाईक, उटा संघटणेचे फुडारी, ऍन्थोनी बार्बोजा आनी हेरांनी राजकी मळार खुबूच धांवपळी केल्यो. तरी हेर पक्षांतले आदिवासी फुडारी पयसूच आशिल्ले. अशें घडपाक मुखेल कारण, आदिवासीं कडेन ह्या झारखंडाच्या शिबू सोरेना भशेन फुडारी नाशिल्लो. आमच्या विधीमंडळांत आरक्षण धोरण नासतना स्वबळाचेर वेंचणूक जिखिल्ले आदिवासी आमदार आसात. ते ह्या समाजा खातीर काम करतात म्हण न्हय तर तांकां हेर गुणूय आसात. एक म्हण आसा, ‘एकवटीत आसल्यार आमी उबे, विभागून आसल्यार कोसळटात.’ गोंयांत सगळे आदिवासी वेगवेगळे विचारसरणीच्या पक्षां वटेन वावुरतात, म्हणटकच शक्ती विभागिल्ली आसा. इतलो काळ हेंच दिश्टी पडटालें.
पूण 5 ऑगस्ट 2025 दिसा अजाप घडलें. गोंय विधानसभेंत अनुसुचीत जमातींक आरक्षण दिवपाचें विधेयक परत संसदेंत कायदो मंत्री अर्जुन राम मेघवालान सभाघरांतल्या धडधड्यांत ‘गोंय राज्याच्या विधानसभा मतदारसंघांतल्या अनुसुचीत जमातींचें प्रतिनिधित्व पुर्नसमायोजन’ विधेयक, 2025’ विचारा खातीर आनी संमत करपा खातीर मांडलें आनी आवाजी मतदानान तें संमत जालें. विरोधकांनी आडखळ हाडपाचो यत्न केलो तरी विधेयक संमत जालें, हें बरें लक्षण. हे खातीर खासगी रितीन यत्न केल्ल्या प्रधान मंत्री नरेंद्र मोदी, घर मंत्री अमीत शाह, भारताचे कायदो मंत्री, गोंयचो मुखेल मंत्री, डॉ. प्रमोद सावंत आनी सगळ्या राजकी फुडाऱ्यांचें अभिनंदन. आतां नवें पर्व सुरू जालां. ताका योग्य दिशा दिवंचे खातीर आनी आरक्षणाचे खरो लाव मेळोवंचे खातीर शिबू सोरेनाच्या विचारांची देख घेवचीच पडटली.
कोण हो शिबू सोरेन?
शिबू सोरेन म्हणल्यार ‘दिशोम गुरू’ उर्फ झारखंडाचो प्रतिकात्मक आदिवासी फुडारी. तो एक भारतीय राजकारणी, राज्यसभेंत झारखंडाचें प्रतिनिधित्व करतालो आनी झारखंड मुक्ती मोर्चाचो (जेएमएम) फुडारी आशिल्लो. हाचे आदीं ताणें झारखंडाचो मुख्यमंत्री आनी लोकसभा वांगडी तशेंच केंद्रीय मंत्रीमंडळांत तीन फावटीं कोळसो मंत्री म्हणून काम केलें. एक समाजीक सुदारक जावन राजकी प्रवास सुरू केल्ल्या शिबू सोरेनान वेगळ्या झारखंड राज्या खातीर जायतें बलिदान दिले आनी ताच्याच यत्नान झारखंड वेगळें राज्य म्हणून तयार जालें. ताणें रिणां दिवपाचे पद्दती आड आवाज काडलो. रिणां दिवपी लोकांचो ताणें निशेध केलो. ताणें शाळेंत वचपाक परवडनाशिल्ल्या भुरग्यां खातीर रातची शाळा घडोवन हाडली. तो फकत राजकी फुडारी न्हय तर विखंडीत संघर्शांक एकठांय हाडपी क्रांतीकारी आशिल्लो. शोशण, समाजीक अन्याय आनी जमनीचेर परकीपण हांचे आड तो झुजलो.
विंगड विंगड समाजांक एकठांय हाडपाचें ताणें काम केलें. तो तळागाळांतल्या मोहिमेचो आद्यप्रवर्तक आशिल्लो. ताणें पुराय पिळगेक सामंतशाय संरचने आड, जुलमी मुंडकार आनी शोशण करपी वेवस्थे आड उबो रावूंक आदिवासींक प्रेरणा दिली. रानांतल्यान ते विधीमंडळा मेरेन आवाज नाशिल्ल्यांक आवाज दिलो. तो प्रतिकार, लवचीकपण आनी रुजिल्ल्या फुडारपणाचें प्रतीक आशिल्लो. ताचो संबंद जायत्या वाद आनी गंभीर आरोपां कडेन आशिल्लो, तरी लेगीत तो झारखंडांतलो सगळ्यांत उंच आनी व्हडलो आदिवासी फुडारी उरलो.
गोंयांत आदिवासी समाज पुरातन काळा थावन आसा. तांचे हक्क आयज पणाक लगिल्ले असात. रस्त्या कुशीक कोणाचीं घरां आशिल्लीं? कित्याक तीं घरां अशिल्ली? हाचेर कोण भाश्य करिना. रस्ते रुंद करूंक जाय आनी आमकां दिल्ली थावन कन्याकुमारी मेरेन जमनीक पांय तेंकयनासतना पावूंक जाय. तो खातीर व्हडले रस्ते जाय. त्या रस्त्यां वेल्यान कितें व्हरतले तें आदिवासी समाजाक खंय खबर आसा? ते बाबडे भियेवन चल्ले आपलें घर सोडून रस्तो रुंद जाता इतलेंच समजून. हाचो फायदो कोण काडटलो तें 15-20 वर्सां उपरांत समजतलें, तेन्ना म्हणल्यार गोंयकार लागले पेजेक. हेच खातीर काय आमी शेतां वसयलीं आनी गांव रुजयले? म्हण शिबू सोरेनाच्या विचारां सारके विचार मांडपी फुडाऱ्याची गरज आसा, आसा तें सांबाळून दवरूंक.
गोंय पर्यटन थळ म्हण सगळ्यांक खबर आसा, तेच बराबर गोंय विक्रेक आसा, तेंय खुब जणांनी सोदून काडलां. पूण आमचो इतलोच भरवांसो, सध्याचो मुख्यमंत्री गोंयचेर कसलेंच जड येवंक दिवचो ना हाची आमकां खात्री आसा. कित्याक ताच्याच फुडारीपणा खाला हें आदिवासी विधेयक दिल्ली मेरेन पावलें आनी ताच्याच सरकारान तें संसदेंत संमत करून घेतलें. देखून सर्वसादारणपणान भारतीय जनता पक्षाक चेपें काडचें पडटलें, ह्या इतिहासीक जैता खातीर. तरी म्हणटां, योग्य दिशा दिवंक गोंयचो शिबू सोरेन जाय.
—-
– विन्सी क्वाद्रूस, राय, साश्ट
९८२२५८७४९८
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
