गांवचो आत्मो राखुया, गोंय सांबाळुया

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

जायत्या गांवां खातीर हीं आध्यात्मीक थळां फकत पवित्र न्हय तर पर्यटकांकय आकर्शीत करतात. जबाबदार पर्यटनाक चालना दिल्यार भेट दिवपी लोक ह्या सुवातींच्या पवित्रतेचो आदर करतात आनी तांच्या देखरेखींत सकारात्मक योगदान दितात.

गांवगिऱ्या वाठारांत, जंय जिणेची गती सैमाक मेळून धडधडटा, थंय मांड, ल्हान देवळां,आनी आध्यात्मीक जागें आसात,
दरेकीं श्रध्दा, परंपरा आनी समाजाची काणी सांगतात. चड करून गांवांच्या कोनशांनी धुकलून दवरिल्लीं हीं अध्यात्माचीं नम्र निवासस्थानां फकत फातराचीं बांदावळीं न्हय; ते सांस्कृतीक अस्मितायेचें धडधडपी काळीज, सामुहीक यादींचो भंडार आनी पिळग्यांनी सांत्वन दिवपी. ह्या पवित्र सुवातींची राखण आनी पोसवण करपाची गरज सगळ्यांत म्हत्वाची, कारण तीं गांवांतल्या लोकांच्या धार्मीक आचार-विचाराचेंच प्रतिनिधित्व करिनात पूण कालबाह्य बुद्धी आनी शांततायेचे सांठे म्हणूनय काम करतात.
गांवांतलीं ल्हान देवळां आनी आध्यात्मीक थळां संस्कृतीक दायजाचे जिवे संग्रहालय आसात. दर एक कोरलेली मूर्त, दरेक हवामानान धुमशेण काडिल्ले शास्त्र आनी दरेक काळजीपुर्वक सांबाळिल्ली आंगणा फाटल्या काळांतलीं कथा सांगतात. गांवच्या जिविताच्या संस्कृतायेची व्याख्या करपी रितीरिवाज, संस्कार आनी मुल्यांचे उत्क्रांतीचे मौन साक्षीदार म्हणून काम करपी हे आध्यात्मीक कुडके अशेच आसात. धार्मीक म्हत्वाच्या भायर ह्यो सुवाती समुदाय केंद्र म्हूण काम करतात. सामाजीक एकचाराचे केंद्र, जंय गांवचे लोक फकत धार्मीक सुवाळ्यां खातीर न्हय तर उत्सव, संस्कृतीक कार्यावळी, सामाजीक बसका हांचे खातीर एकठांय येतात. हें जागे एकचाराची भावना पोसतात, गांवांतल्या लोकां मदीं जिणेच्या लौकिक आनी तात्पुरत्या आंगां भायर वचपी बंधन निर्माण करतात. दर एका गांवाची खाशेली अस्मिताय तिगोवन दवरपाक ल्हान देवळां व्हड योगदान दितात. ह्या जाग्यार पुजेची वास्तुकला, संस्कार आनी देवता वेगवेगळीं आसून तातूंतल्यान प्रादेशिक संस्कृतायेची विविधताय आनी गिरेस्तकाय दिसून येता.
चड करून सैमीक भोंवतणच्या मदीं वसयिल्ले हें आध्यात्मीक जागे पर्यावरणाक जुळटात. पवित्र झाडां, पुर्विल्लीं झाडां आनी निश्चल दृश्यां हांणी भरिल्लीं तीं शांततायेचीं आलाशिरो जातात. ह्या जाग्यांची राखण करप ही फकत संस्कृतीक जापसालदारकी न्हय तर पर्यावरणीय जापसालदारकी, पर्यावरणीय समतोलांत योगदान दिवपी पाचवी सुवात सांबाळपाची खात्री करप. पूण हीं ल्हान देवळां आनी आध्यात्मीक थळां दुर्लक्षाच्या आव्हानां पासून मुक्त नात. देखरेखीचो उणाव, अतिक्रमण आनी शारीकरण ह्या पवित्र थळांक धोको निर्माण करता. गांवांनी लोकसंख्याशास्त्रीय बदल आनी आधुनिकीकरणाचो अणभव येता तेन्ना हे आध्यात्मिक आश्रय गमावपाचो धोको चडांत चड वास्तव जाता, जाका लागून भूतकाळ आनी वर्तमान हांचे मदलो म्हत्वाचो संबंद तोडपाची शक्यताय आसा. ह्या आव्हानांक तोंड दिवपा खातीर समुदायाच्या फुडारपणा खाला उपक्रम म्हत्वाचे आसात. थळाव्या अधिकाऱ्यां वांगडा आनी बिगर सरकारी संघटनां वांगडा गांवांतले लोक सहकार्य करून ह्यो सुवाती सांबाळपाच्या म्हत्वाची जागृताय निर्माण करूंक शकतात. नेमान देखरेखीची चालना, आध्यात्मिक सुवातीं भोंवतणी झाडां रोवप, आनी समाजीक संलग्नताय कार्यावळी हे आध्यात्मिक कोनशे फुलत रावपाची खात्री करूंक शकतात. भौतिक संरक्षणावांगडाच शिक्षणीक कार्यावळींचो म्हत्वाचो वांटो आसूं येता. शाळा आनी समाजीक केंद्रांनी कार्यशाळा, कथा सांगपाचे सत्र, आनी सांस्कृतीक कार्यावळी घडोवन हाडूंक मेळटात, जातूंत ह्या ल्हान देवळांचें म्हत्व उक्तें जाता. शिक्षणांतल्यान तरणाट्या पिळग्यांनी आपल्या संस्कृतीक मुळां विशीं खोलायेन कदर तयार करूं येता आनी संरक्षण यत्नांत सक्रीय वांटो घेवंक मेळटा.
जायत्या गांवां खातीर हीं आध्यात्मीक थळां फकत पवित्र न्हय तर पर्यटकांकय आकर्शीत करतात. जबाबदार पर्यटनाक चालना दिल्यार भेट दिवपी लोक ह्या सुवातींच्या पवित्रतेचो आदर करतात आनी तांच्या देखरेखींत सकारात्मक योगदान दितात. हाका लागून थळाव्या समाजाक येणावळीचो टिकावू स्त्रोत तयार जावंक शकता.
गांवांतल्या दर एका ल्हान देवळाक आनी आध्यात्मीक जाग्याची राखण करतना आमी फकत फातर आनी गाळाच्या बांदावळींची राखण करीनात; आमी आमच्या समाजाचोच आत्मो सांबाळटात. ह्यो सुवाती लवचीकपणाचे सांठे, बुद्धीचे भंडार आनी सांत्वनाचे स्त्रोत आसात. आमी मुखार वतना ह्या नम्र जाग्यांचें म्हत्व वळखून हात जोडून आमच्या गांवांच्या सांस्कृतीक गिरेस्तकायेचे आनी आध्यात्मिक दायजाचे राखणदार म्हणून उबे रावया.

मनोज कुंकळ्येंकार
9764215365