गांवची बांय…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

जांणी आपल्यो बांयो सांबाळून दवरल्यात, ते साल्वार जाले. आतां बांयच्या उदकाचो जागो नळाच्या उदकान घेतला. जश्यो जश्यो नव्यो सोयी येत आसात तसो तसो मनीस इल्लो इल्लो आळशी आनी दुयेंत जायत चल्ला….

आतां गांवागांवांनी आनी दरेक वाड्यार नळ आयिल्ल्यान ‘बांय’ ही गजाल इल्ली-इल्ली फाटीं पडत चल्ल्या. आदल्या तेंपार घरांत ना जाल्यार भोंवतणी बांय आसप म्हळ्यार गिरेस्तकाय समजताले. आमच्या घराच्या आंगणा कुशीक बांय आसा. वाड्या वेलीं बायलां उदका खातीर बांयचेर गर्दी करतालीं आनी दादले तिन्हीसांजचे वेळार न्हावपाक येतना, दिसभराच्यो एकामेकाक गजाली सांगून बांय हालोवन उडयताले.
बांय ही एक अशी सुवात, जंय गांवच्यो BREAKING NEWS मेळटात… बायलां उदक काडपाक येतात तेन्ना, गजालींक सामको नेट येता आनी काळा-वेळाचें भान दवरिनासतना बांयचे साक्षीन आपले मन मेकळें करून उडयतात.
माय-सुनेचें घरांत पेटलें जाल्यार, सून टणाटणा करीत डायरेक्ट बांयचेर पावता आनी आपली बाजू हेर बायलां कडेन मांडटा. आपली मांय कशी कर्म दळिद्री आनी ती आपणांक कशी त्रास करता, हें ती टणटणत हेर बायलांक सांगता. थोडीं बायलां थंडसाणीन तिचें आयकून घेतात. जाल्यार थोडीं जाणां आनीक मात्शें फोण्ण मारून झगडीं वाडोवपाचो यत्न करतात.
कोणाक कितल्यावो म्हयनो लागला, कोण कोणा वांगडा पळून गेलां, भाटकाराचे नाल्ल आयज कोणे चोरले, कोणाचे चली ना जाल्यार चलो कितले फावटी नापास जालाे, शेवत्याली गाय काय म्हस चड दूद दिता? मांडार आयज धालो खेळपाक कोण येतलीं, गणपती कोणा-कोणागेर कितले दीस दवरला, मटक्याचो नंबर कितलो आयलो आनी कोणांक कितले पयशे लागले, आनी गडगड्यांत कोण बुडलो ह्या सगल्या विशयांचेर, बांयचेर बायलांचे समुद्र-मंथन जाता.
पूण इतले मात खरें! ह्या बांयच्या थंडगार उदकान न्हायत जाल्यार खंयचेंच दुयेंस तुमकां जायना आनी तुमची पिराय वाडटा अशें आमचे 80-90 वर्सा जगिल्ले जाण्टेले सांगताले. गाडयेक राजू घालून कळशेन उदक काडप, हो बऱ्यांतलो बरो व्यायाम असो तांचो अणभव सांगतालो. ह्या व्यायामान खांदे दुखी, मानेची दूख, हातांक मुयो येवप, Frozen Shoulders हे सारकिल्लीं दुयेंसां पयसावतात. बांयचे गोडे उदक कितलेय पिल्यार थंडी जायना आनी ल्हान भुरग्यांक दुयेंस जायना अशें म्हणटात. दीसभर शेतां भाटांत, कुळगरांक आंग मोडसर काम करप आनी मागीर बांयचेर येवन घसघशीत ‘उदक न्हावप’ हाचे सारखें स्वर्गसूख दुसरें ना.
बांयचें न्हाल्ले उदक नाजाल्यार आयदनां, कपडे उमळिल्ले उदक वचपाक एक चर वा खळी केल्ली आसता. ज्या जाग्यार ह्या व्हांवत्या उदकाची चर सोंपता, ताचे सरभोंवतणी निरपणस वा केळीचीं झाडां लायिल्लीं आसतात. तांकां 24 वरां उदक मेळिल्ल्यान निरपणस वा केळींच्या झाडांक घसघशीत फळां धरतात आनी तांची वाडय निरोगी जाता. थोडे कडेन वायंगी, विरवेल, दोडगी, भेंडे हांचीय लागवड करतात. अशे केल्ल्यान घरांत खावपाक भाजी लागता, ती ताजी आनी रसरशीत मेळटा आनी तांचेर वखदां ( chemicals ) मारिल्ली नासतात.
जशें जशें उदरगतीचें वारें व्हांवूंक लागलें आनी गावांगांवांनी नळ पावले. ताका लागून खूब जाणांनी आपल्यो बांयो पुरयल्यो. झरे, तळयो, बांद हांची जतनाय घेवंक ना. आतां लोकवस्ती वाडिल्ल्यान उदकाची पुरवण कमी पडपाक लागल्या. जांणी आपल्यो बांयो सांबाळून दवरल्यात, ते साल्वार जाले.
आतां बांयच्या उदकाचो जागो नळाच्या उदकान घेतला. जश्यो जश्यो नव्यो सोयी येत आसात तसो तसो मनीस इल्लो इल्लो आळशी आनी दुयेंत जायत चल्ला….

एकनाथ सामंत
9226219723