खोशेचे खीण दिवपी घर

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आमी ज्या घरांत रावतात, जंय आमी आमचें भुरगेपणांतले सगळे, खोस आनी दुख्ख अणभवतात, ताचे कडेन एक संबंद आसा हें निश्चीत. आपलेंपण निर्माण जाता. सूख हें घराच्या आकाराचेर आदारून नासता, पूण ह्या घरांतल्या वांगड्यांची वृत्तीचेर आदारून आसता. आवय- बापाय कडल्यान बरें शिक्षण हें घराचें दान. निरोगी कूड आनी मनाची गिरेस्तकाय हांगाच विकसीत जावंक शकता. घर लोकांक आमची संस्कृताय भुरगेपणांतल्यान शिकयता. आमच्या घराच्या कुशीक आंगण आसत जाल्यार वा बाल्कनी ना जाल्यार तातूंत फुलां रोवन आमची आवड वाडयतात…घरांतल्या लोकां भशेन घरांतल्या वस्तूंचीय मोगान जतनाय घेतात आनी फावो तें लक्ष दितात…
आदल्या काळांत घर विकतें घेतना मध्यमवर्गीय लोक आयुश्यभर मेळिल्ल्या कमायेचो उपेग घर बांदपाक करताले. त्या वेळार स्वताचें घर मालकीचें सपन चड करून निवृत्ती उपरांतच आकार घेतालें. पूण आताच्या दिसांनी शारांतय व्हड इमारती बांदपाक लागल्यात आनी शाराच्या भायल्या वाठारांनी नवे निवासी प्रकल्प आकार घेवपाक लागल्यात.
ल्हान वेवसाय चलोवपी लोकांक स्वताच्या घरांत गुंतवणूक करचे परस खंय तरी भाडेकार म्हणून आपल्या उपलब्ध उत्पन्नान रावप बरें दिता. पूण उपरांत संयुक्त कुटमाची वेवस्था बदलूंक लागली… कुटुंबां वेगळीं जावंक लागलीं, कुटुंबांतले पूत- धूव शिकल्या उपरांत नोकरी आनी वेवसाय करपा खातीर गांवांतल्यान भायर सरपाक लागले, आनी कुटुंबांतल्या वांगड्यांची संख्या वाडत गेली तशी तशी सुवात ल्हान जावंक लागली, उपरांत नव्या घराची संकल्पना मान्य जावंक लागली… सगळ्यांक आपलें अशें घर आसचें अशी इत्सा जावंक लागली…
घर म्हणल्यार फकत चार वण्टी, जनेलां, फर्निचर न्हय, आमच्या जिवितांतल्या सुख-दुखांचेंय साक्षीदार. आमचे कडेन कितलें आसा काय ना हें इतलें म्हत्वाचें न्हय, थकल्यारआराम दिवपी आनी खोशेचे खीण दिवपी घर दरेकल्याक जाय… खंयच्याय दृश्टीकोनाच्या सुवातेर वतना वा गाडयेंतल्यान लेगीत वतना रस्त्या भोंवतणीं पाचव्याचारांत लिपिल्लीं तणाचीं पांखां आशिल्लीं घरां पळयतना आमकां आमच्या घराची याद जाता…
हंगामी बदला प्रमाण गिमाच्या दिसांनी अत्यंत थंडसाण, गर्मीच्या दिसांनी भरपूर उश्णताय, पावसाचे दिसांनी घर आमकां राखण दिता… तातूंतल्यान आमकां सुखद घटकांची भावना जाता. सोपणांचेर बसून सांजेचे सैमाचे दृश्य पळयताना मनांक एक खोसा मेळटा. घरांत खूब शक्त आसता. फाल्यांच्या नव्या झुजाची तयारी करपाक, संघर्श करपाक. जिणेचो मार्ग चलपाक इमारत स्वता आमकां बळ दिता. दीसभर कश्ट करून थकून घरा परतता तेन्ना विसव आनी समाधानाचे खीण मेळटा ते मोलादीक आसतात..
घर म्हणल्यार फकत चार वण्टींचें बांदकाम न्हय, तें मोग, आत्मीयताय, मोगाची सुवात आसूंक जाय. त्या नात्यांत मोगाची उबदारताय आसूंक जाय. मोगाची उबदारताय जाणवना, नात्यां मदलो मोग जाणवना, आत्मीयतायेची गोडसाण आवडना अशें घरांक घर कशें म्हणूं येता ?
कुटुंब जिणेंत आमकां जायत्या गजालीं कडेन समतोल रितीन वागचें पडटा….तडजोडी ही कुटुंबीक घराची खरी बुन्याद. झगड्यांतल्यान झगडीं जातात. बोवाळ जाता. त्रासूय जाता. पूण थोडी समाजीक वृत्ती सांबाळ्ळ्यार नातें हळूच तिगून उरता. कुटुंबांतल्या वांगड्या मदीं सुसंवादात्मक संवाद सादप ही आयच्या संवसाराची गरज आसा अशें खरपणान सांगपाचें. घरांतलो एकचार तिगोवन दवरप बऱ्यापणाची भावना तिगोवन दवरून दवरूं येता.
आयज सगळ्या कुटुंबांतल्या वांगड्यांक एकठांय बसपाची गरज आसा. विचारांचें आदान-प्रदान. घरगुती जापसालदारक्यो सारकिल्या ह्या सगळ्या विशयांचेर एकठांय चर्चा करप आनी सगळ्यांच्या मताचो विचार करप घरांत एकचार तिगोवन दवरपाक मदत करतलें. कुटुंबांतल्या वांगड्याच्या मनाचेर विचार केल्यारच आमी कुटुंबांत शांतताय हाडूंक शकतले…
घर हें उतर इतलें सुखद, मनभुलोवपी आनी उर्बा दिवपी आसा की सगळ्यां मदीं मोग आनी मोगाच्यो भावना खिणांत उक्त्यो जातात. “घर” हें उतर उलयतना लेगीत सगळ्यांच्या दोळ्यांनी घराच्या यादींच्यो प्रतिमा दिसतात. घर निर्जीव आसूं येता, पूण तें जिवें आसता, आमच्या दिसपट्ट्या वावराक लागून त्या जाग्यार जिवीत मेळटा, अर्थांत, ती सुवात आमच्या जिविताकय घट्ट बुन्याद आनी सोबीत आकार दिता. घरांतली सुवातय आमच्या जिविताक घट्ट बुन्याद आनी सुसंवादात्मक आकार दिता.
घरां मदीं व्हड अंतर आसा. कांय घरां सुखी दिसतात. ल्हान वा व्हड आसूं. प्रस्न घराच्या आकाराचो न्हय. कोणाची खोंप आसूं वा बंगलो. घर मातयेचे आसूं वा विटांचें… तातूंत कितें फरक पडटा ? प्रस्न घरांतल्या लोकांचो… तांच्या काळजांचो… तांच्या कडू-गोड संबंदांचेर. जंय विचार, खोशी आनी दुख्ख मुक्तपणान आदान-प्रदान जातात थंय तीं घरां सदांच उक्तीं आनी सोबीत दिसतात. संवादांतल्यान जिणेंतल्या उतार-चढावांचेर सहजपणान मात जाता… सुखाच्या वेगवेगळ्या रंगांची नदर थंय सहजपणान घडटा. जंय मनाची द्रवताय सहजपणान जाणवता….
घर तुमकां खंयच्याय वेळार उक्तें आसता. त्या घराचेर तुमकां केन्नाच ‘नो एडमिशन’ अशें बोर्ड आसचें ना. दिसाच्या खंयच्याय वेळार वा रातच्या खंयच्याय वेळार वचूं, हें घर तुमकां उमेदीन ‘येवकार’ दिवन येवकार दिवपाक तयार आसता. आमी रावतात तें घर निर्जीव न्हय… तें सामकें जिवें… आनी तशें लेगीत दिसता. म्हाका फकत दिसता की तें पळोवपाक आनी वळखुपाक वेगळोच नदर जाय पडटा. ह्या घराक भुरगेपण, तरणाटेखरें म्हणल्यार हें घर तुमच्या कुटुंबाचो वांगडी. हें घर तुमकां वेगवेगळे तरेन आपली अपेक्षा मांडटा… पूण केन्ना आमी ताचेर लक्ष दितात आनी केन्ना केन्नाय आमी ना…. तुमी तातूंत रावतात तेन्ना तें घर तुमचे वांगडा हालता.
कपडे पोरणे जातकच ते उडयतात आनी नवे कपडे घालतात. तेच प्रमाण घरां पोरणीं जातकच नव्या घरांक जल्म दितात. पूण कांय जाण पोरन्या घराच्यो याद्यो धरून नव्या घरांत भितर सरतात. पूण, किशोरावस्था, व्हडपण, जाण्टेपण ह्या सगळ्या संक्रमणांतल्यान वचचें पडटा.
घराक भेट दिल्या उपरांत तुमकां खोशी जावपाची, क्षणांत बरें दिसपाची, उजवाडाची जाणविकाय करपाची तांक आसा.. हें घर सगळ्या परिस्थितींत तुमचे वांगडा आसता. जिखल्यार येवकार दितात आनी हारलो तरी येवकार दितात.. आनी म्हणटात.. सोड, कित्याक इतलो हुस्को.. फुडले खेपे बरे नशीब.. परतून यत्न करात, तुमकां येस मेळटलें.. अशा उतरांनी घर तुमकां पटवपाचो यत्न करता.. तुमच्या कठीण काळांत सगळेच तुमकां पुरायपणान सोडून दितात. भाव-भयणी, इश्ट, नातेदार.. पूण हें घर तुमकां केन्नाच एकटे सोडना.. ते तुमका सद्दिना सांगतां, हाव तुमच्या वांगडा आसा.. फुडें सरात …

गौरी भालचंद्र