भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कोंकणी साहित्याच्या मळार डॉ. डॅनीस वाझ हांची पयली साहित्य कृती म्हणल्यार ‘खुरसा माटी’. तांणी साश्टी वाठारांतल्या बोलींचेर सोद-वावर केला. ह्या सोद-वावराचें एक जैत कशें, कोंकणी साहित्याच्या मळार आपलें पयलें पुस्तक ‘खुरसामाटी’ उजवाडाक हाडलां. खुरसामाटी हे कादंबरिकेंत तांणी काल्पनीक काणयेचो आदार घेवन साहित्याची रचना केल्या.
लेखक गांवान कुडटरेचे. तांणी आपल्या भुरगेपणार पळयिल्ल्यो आनी अणभविल्ल्यो घडणुको हे कादंबरिकेंत गुंतल्यात अशें वाचतना दिसता. कुडटरी वाठार सैमान भरिल्लो गांव. जुवारी न्हंयेचे तडीर, शेतां -भाटांनी भरिल्लो गांव. गांवांतले लोक सर्दें तशेंच वांयगण शेत रोवन कुडांनी भात पिकयताले देखून ताका कुडटरी अशें नांव पडलां. गांवांत पांच तळीं, तशेंच पावलिस्तांनी बांदिल्ल्यो बांयो आसात. ह्या बांयांक लगून ताशेंच जुवारी न्हंयेक लागून गांवांत पिके खातीर मरण नाशिल्ल्यान न्हंयेचे पलतडचे लोक हांगा स्थायीक जाले आनी तांणी गांव वसयलो. हो गांव सांबाळपा खातीर आनी ताची सुंदरताय तिगोवपा खातीर गांवांत आयिल्ले उदरगतीचे प्रकल्प न्हयकारले.
मनशाचो आदार नासतना स्वता तयार जाल्ली भोंवतण म्हणल्यार सैम. ह्या उतरांचेर नियाळ केल्यार मनशान सैमाक जल्माक घालूंक ना हें कळटा तरी मनीस सैमाक आपणें जल्माक हाडिल्ले वरी ताचो वारप करता. मनीस सैमाक वा पर्यावरणाक आपल्याक जाय तसो वापर करपाक लागला. सैमाचो नश्ट करपाक लागला आनी हाका लागून आयज सैम/ पर्यावरण हो एक म्हत्वाचो मुद्दो जाल्लो दिसता. समाज जागृत करपी मनीस आयज पर्यावरणाचेर आपलो ताळो उबारता. गोंयांत आशिल्ली सैमीक सुंदरकाय उदरगतीच्या नांवार पिड्ड्यार करतना दिसता. कोंकणींत एक म्हण आसा, ‘घरचो भेदी भायलो चोर’. गांव पिड्ड्यार जावपाक गांवांतलेच मनीस आसतात हाचें उदारण आमकां खुरसामाटी ह्या कादंबरीकेंत भेस बरे तरेन दिसता.
कादंबरिकेचो सारांव
खुरसामाटी हे कादंबरिकेंत, लेखक काल्पनीक नदरेंतल्यान कादंबरीकेचें लेखन करतना, गांवातल्या वास्तवीक स्थळांचो वापर करून बरयतात. जेकूबाब हो गांवांतलो जाणटो मनीस. तो आपल्या घरकान्न (मिलाग्रीन), चेडो (सांत्याग) हांच्या वांगडा रावून आपलो घर संवसार करता. कुडटरी गांवांत आशिल्ल्या जाकोबाच्या दोंगरा सकयल ताचें घर. दोगरार कितें आसा तें सगळें ताका खबर आशिल्लें. तो आपल्या गोरवांक लेगीत चोरवाक त्याच दोंगरार व्हरतालो. गांवतल्या कोणालेंय वासरूं दोंगरार शेणलें जाल्यार गांवांतले लोक ताका सोदपाक येताले. गांवांतल्या जाकोबाच्या दोंगरार फॅक्ट्री येता म्हण कळटकच तो सारकोच उचांबळ जाता. ताका गांवांत फॅक्ट्री आयिल्ली नाका आसता.
फॅक्ट्री आयल्यार गांवाचेर वायट परिणाम जातलो म्हण ताका खबर आसता. देखून तो गांव सांबाळपा खातीर खूब वावुरता. ताका कोणाचोच सांगात मेळना. गांवांत फॅक्ट्री येता आनी गांवांतल्या भुरग्यांक ते फॅक्ट्रींत काम मेळटा. जेकूबाबाच्या पुताक, सांत्यागांक लेगीत थंय काम मेळटा. फॅक्ट्री आयल्या उपरांत गांवांत जायतो बदल घडटा. चड करून सैमाचेर बदल जाल्लो दिसता. गांवांत आयिल्ले फॅक्ट्रीचो परिणाम कितें जातलो तो लेखकान सुरवातेकूच दिवड आनी साळोरिच्या पिलांच्या आदारान सांगलां.
कुडटरी गांव सैमान भरिल्लो गांव. जेकूबाब आनी माऱ्यान जाकोबाच्या दोंगराचेर निमाणी नदर घालूंक वतात तेन्ना ह्या दोंगरान आनी सैमान तांकां कितें कितें दिलां ताचो उगडास करीत दोंगर चडटना दिसता. देखीक जाळींत नुस्त्या चड पडपा खातीर चारणीच्या झाडाचे सालीचो वापर करताले. तशेंच माऱ्यान आदीं लाकडां कातरपाक वतालो तेन्ना ताचेर कोयती निसरून हात-पांयांर बसताली तेन्ना तो लजेव्हंकलेच्या झाडाचो रोस काडून लायतालो ताची याद (पान 18)
‘घात आपल्याक, सोंतोस पेल्याक’ ही म्हण आमी आयकल्याच. हे म्हणीचो खरो अर्थ आमकां ह्या कादंबरिकेंतल्या कांय प्रसंगांतल्यान समजता. गांवांत फॅक्ट्री आयल्यार गांवांत उदरगत जातली अशी आस बाळगुपी लोकांक फॅक्ट्री आयल्या उपरांत ताचे परिणाम भोगचे पडटात. जाकोबाच्या दोंगरार आयिल्ली ऍग्रो कॅमिकल फॅक्ट्रीक लागून मनशांचो तशेंच मोनजातींच्या जीवक घातक जाता ताचेर लेखकान पावसाच्या दिसांनी व्हांवत्या न्हंयतेंत बुडून मेल्ल्या इंपांसाच्या घडणुकेंतल्यान दाखयलां जाल्यार हेच ऍग्रो कॅमीकल फॅक्ट्रींत तयार जाल्ल्या डी. डी. टी. पावडराक लागून कोंब्येच्या पिलांचेर जाल्लो परिणाम भावूक नदरेंतल्यान मांडला.
गांवांत सगळें बरे जांवचें ह्या हावेसान जेकूबाब धडपडटा, पूण कसलोच फायदो जायना. कादंबरीकेच्या सुरवातेकच लेखकान जेकूबाबच्या मनांतल्यान हुस्को व्यक्त केला. गांव कितें आशिल्लो आनी कितें जातलो हाचें चित्रण लेखक सुरवातेच्या गितांतल्यान संदेश दिवपाचो प्रयत्न करता. कादंबरिकेच्या निमाणे कडेन गांवांतल्या लोकांच्या मनार उजवाड पडटा आनी सगळे गांव वाचोवपाक मुखार येतात. पूण खरेपणान गांवांतले लोक गांव वाचोवपाक पावतात काय? काय पुराय गांव फॅक्ट्रीन, आपली सांवळी पातळावून दर एकल्याक मारपाचो सोपूत घेता?
हेर खाशेलेपणां आनी समारोप
कादंबरिकेंत कांय खाशेलेपणांचो उल्लेख लेखकान केल्लो आसा. ह्या खाशेलेपणाचेर संशोधकाक वावर करपाक वाव आसा. लेखकान साश्टीवाठारांतल्या कुडटरी वाठाराचो अभ्यास केला ताचें पडबिंब तांच्या ह्या साहित्य कृत्तींत दिसता. पोरणी उतरावळ ह्या कादंबरिकेंत दिसता तशेंच कुडटरी गांवांत आशिल्ल्या वेग वेगळ्या पारंपरीक वेवसायांची वळख दिसता. गांवांतले लोक हे वेवसाय गांवांत आशिल्ल्या सैमाचो वापर करून पोट भरताले हाची गवाय दिसता.
तशेंच हे कादंबरीचें आनी एक खाशेलेपण म्हणल्यार लेखकान पुरायपणान साश्टींतल्या कुडटरी गांवांतलो क्रिस्तांव समाज कथानकांत वापरला. तांकां जोडून आशिल्ल्यो रिती आनी परंपरांचें पडबींब हे कादंबरिकेंत दिसता.
सॅन्सिको डायस
7972073014
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
