खावया न्हय गांवठी भाजी ?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

जो पयसो आमी व्यर्थ खाणांचेर व्हगडायतात तो बऱ्या खाण्याचेर व्हगडावया. आमच्या आनी सगल्यांच्या जिवाची जतनाय घेवप खूब म्हत्वाचें.

दनपार जाल्ली. कुडचड्यार बाजारांत गेल्लो तेन्ना, बाजार करतां करतां एका फास्ट फूड स्टॉलाचेर म्हजी नदर पडली. कांय इश्कोलाचे भुरगे शोरमा खातना दिश्टी पडले. उमेदीन ते भुरगे शोरमा खाताले. कुशीक कोण आसा काय ना हाचें पसून तांकां भान नाशिल्लें. आयज बाजारांत आमकां नवीं नवीं खाणां येतात तीं पळोवंक मेळटात. पूण ताचेर नियंत्रण दवरूंक आमच्या भुरग्यां कडेन जाता काय? अशें विंगड विंगड प्रस्न त्या वेळार म्हज्या मनांत घोळपाक लागले. आयज ल्हान ल्हान पिरायेचेर भुरग्यांक दुयेंसां जातना दिसपाक लागल्यात आनी तीं खूब वाडत आसतात. तरणाटी भुरगीं वेगळींवेगळीं खाणां खातात, जें गोंयच्या वातावरणाक मात पचनात. चड करून मैद्याच्यो बिस्कीट, खूब प्रमाणांत घाल्ले साकरेचे पदार्थ, प्रोसेस्ड फूड, फास्ट फूड, चायनीज फूड अशे साबार जिनस भलायकेचे नदरेंतल्यान आमकां खूब हानिकारक आसतात.
आवय बापायन आपल्या भुरग्यांक फळां, भाजी खावंक दिवपाचो चडांत चड यत्न करूंक जाय. खास करून ल्हान आसतनाच भुरग्यांक भाज्जेची संवय करीत जाल्यार ती संवय भुरग्यांक व्हड जायत मेरेन तांचे भितर तिगून उरता. व्हडल्यो व्हडल्यो कंपनीं देखीक, केएफसी, डोमिनोस ह्यो तरणाट्यांक आपल्या जिनसा कडेन आकर्शीत करतात आनी भुरगीं तें खावंक वतात. जेवणाच्या वेळार जावं दनपारचें वा रातचें खावन तांचे पोट भरिल्लें आसता. उपरांत तांकां घरचें जेवण रांदिल्लें नाका जाता. आयज चडशें अश्या जिन्नसांनी प्रिजर्वेटिव्स, पाम तेल, फूड कलर, अॅसिडिटी रेगुलेटर, वेगळींवेगळीं वखदां घालून तें तयार करतात. देखून हाची जाण प्रत्येक मनशांक आसची. केन्नाय कसलीय वस्त आमी विकती घेता आसताना इग्रेडियंट्स लिस्ट वाचून पळोवप खूब म्हत्वाचें आसता. कारण आयज गोंयचें मूळ खाण, जीं इतलीं वर्सां आमचे जाण्टे लोक खावन जगिल्लीं तीं आयज आतांची पिळगीं भुरगीं खायनात आनी तीं आयज असल्या जेवणाक विसरपाक लागल्यांत.
वेगळोच भयानक प्रकार म्हळ्यार दोळ्यांच्या सामकाराक येतना दिसपाक लागला तो म्हळ्यार पिज्जा, बर्गर, फ्रायड रायस खातना फोटो व्हायरल करप. जाका लागून मूळ गोंयचीं खाणां थंयच उरल्यांत आनी व्हेश्टन कल्चर मुखार सरतना पळोवंक मेळटा. उकडे फोव, शिरो, उपीट, मुळ्याची भाजी, खतखतें सारखीं खाणां खावंक दिल्यार भुरगीं ते आयज खावंक सोदिनात, वेल्यान शी!! हें कितें रांदला? अशें परतून विचारतना दिसतात. भायलें जेवण चुकून वर्साक एक फावटी खावपाक उपकारता पूण सदांच न्हय. आवय – बापायन आपल्या भुरग्यांक इश्कोलाच्या इंटरवाला वेळार खावपाक लागून एक तर डब्यांत भरून खावपाक दिवचें वा इश्कोलांतलें मीड डे मील खावपाक लावप खूब गरजेचें. जाका लागून भुरग्यांक घरचें खावपाची संवय जातली. कांय जाण आवय – बापूय इश्कोलांक वचपी आपल्या भुरग्यांक सामोसा वा बटाटवडे खावपाक दितात. जाची संवय त्या भुरग्यांक व्हड जायत मेरेन उरता. भुरग्यांक भायलें जेवण खावपाची आवड लागतात आनी मागीर तें खावून तांकां तीं संवय कशीं जाता.
गोंयांत खूब कडेन म्हळ्यार काणकोण, कुडचडें, केंपे, मडगांव, माशेल, म्हापशें ह्या सारक्या वाठारांनी गांवठी भाजीं (ताजी टवटवीत), फळां घेवन गांवगिऱ्या वाठारांतले लोक चड करून आयतारा, बुधवारा बाजारांत विकपाक बसतात. तांचे कडेन निरपणस, घरे, गांवठी कांदे, कणगां, घोडकां, तशेंच वेगळ्यावेगळ्या दुयेंसाचीं झाड पाल्याचीं वखदां, आमाडे, तोरां, तांदळाचे/गोडाचे लाडू, गांवठी केळीं, गांवठी पोपाय, वेगळ्यावेगळ्या योग्य काळार जावपी भाज्यो, फळां, जाल्यार पावसाच्या दिसांनी जावपी भाज्यो जशें किल्ल, तायकिळो, तेरो, कुड्डुकेची भाजी, कान्याची भाजी, म्हशींग अश्यो साबार भाज्यो विकपाक हाडटात. ज्यो प्रिजर्वेटिव्स फ्री, केमिकल्स मारनाशिल्ल्यो आसात. ताज्यो आसतानच जातूंत पोशक तत्वां आसतात, जी आमचे कुडी खातीर आनी निरोगी जीण जगपा खातीर खूब फायद्याचीं आसतात.
लोकांनी वा गोंयकारांनी आमचें गोंयचें मातये कडेन जुळिल्ल्या लोकां कडल्यान ह्यो आमच्यो गांवठी भाजी विकती घेवची. जेणें करून आमच्या गोंयकारांक जीं अजून मेरेन मातये कडेन जुळिल्लीं आसात तांका खंय तरी पोटा खातीर आनी पयश्यां खातीर तांकां आदार जातलो आनी जो पयसो आमी व्यर्थ खाणांचेर व्हगडायतात तो बऱ्या खाण्याचेर व्हगडावया. आमच्या आनी सगल्यांच्या जिवाची जतनाय घेवप खूब म्हत्वाचें. आमचीं परपंरीक खाणां, गांवठी वखदां तशेंच गोंयच्या लोकांक आदार करुया जाणे गांवठी उत्पादन वाडटलें… नेचरल वापरुया निरोगी जावया….

संकेत दिवलदास देसाय
शेळवण