भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गिमांतले दीस खुबूच कश्टांचे दीस, शेतांतलो वावर सोंपले उपरांत सुकोवण्यो आनी पावसाक बेगमी करपाच्या वावराक लोक लागताले. बेगमी बरोबर लांकडां भरपाचो वावर, शेणाच्यो शेणी करपाच्या वावरांत, मल्लां करापाच्या वावरांत लोक घुस्पून उरतालो आनी एक म्हत्वाचो वावर गोंयकारांक आसतालो तो म्हणल्यार खारें उदक न्हावपाचो.
1995 वर्सां पयलीं सावन गोंयांत खारें उदक न्हावपाचो, गोंयांतल्या क्रिस्तांव जावं हिंदू लोकां मदीं एक परंपरे रुपी संवय आसली, आनी ती म्हणल्यार एप्रील ते मे म्हयनो मजगतीं गोंयच्या दर्यावेळार वचून खारें उदक न्हावपाची. ह्या दिसांनी गोंयकार दादले जावं बायलांची पावलां तिर्थथळांचेर न्हाण घेवपाक गेल्ले वरी गोंयच्या दर्यावेळांचेर वळटालीं. ही परंपरा पुर्तुगेज काळार सावन गोंयांत चालू आसा. दर्यावेळ लागीं नाशिल्ले लोक आपल्या सोयऱ्यांगेर रावन हें खारें उदकाचें न्हाण घेताले.
पुर्तुगेज राजवटकी वेळार आनी मागीर लेगीत जायतीं वर्सां गोंयच्यो दर्यावेळो गोंयकारांच्यो आसल्यो. गांवचे गांव लोक खारें उदक न्हावपाचे भोंवडेक दर्यावेळांचेर पावतालो. येरादारीची येवजण तितली सुटसुटीत नासली आनी स्वताच्या मालकिच्यो गाडयो आसपी लोकूय खुबूच उणे आसले. मेजक्याच आशिल्ल्या बशींनी जेवणा खाणाच्यो वस्तू, पिवपाचें उदक, बसपाक घरांतलीं सामकी पोरणीं शेंदरी, मायज कपडे घेवन वेळेर पावताले. एप्रील म्हयन्याचे मदलशीक शेनवार वा आयतार धरून खारें उदक न्हावपाचो बेत जातालो. कितें व्हरप कितें ना ते थारतालें. गांवांत कोण एकटो दुकटो वयस्क आसल्यार ताका व्हरपाचें थारतालें. ताची जेवणा खाणाची सोय मागीर हेर वांगडा वचपी लोक मोग मोयपासान करताले.
ह्या दसकांनी प्लास्टीक वस्तू खुबूच उण्यो मेळटाल्यो. ते खातीर व्हडले गेलन भरून उदक व्हरचें पडटालें. जेवणाक उकडे वा राशनाच्या सुरय तांदळांचे शीत करून व्हड डब्यांनी भरून घेताले. उकडी पेज, नाचण्याची आंबील, लोक वांगडा घेताले. पेजे बरोबर खळांतल्यो नव्या तोरांच्यो शिरो वा आंबल्यो, शिता बरोबर कालोवपाक तोर घालून केल्ल्या कालवांचें वा सुक्या सुंगटांचे हुमण आदले दिसा तयार करून चुलीर शिजयिल्लें, वांगडा इंगळ्यांचेर भाजिल्लो खारो बांगडो. आंब्याचो तेंप आशिल्ल्यान आंबल्यांचें सांसव, पिकिल्ले आंबे, वेळेर सावळेंत बसपाक पोरणी शेंदरी वा चादरी बऱ्यो दोडून, गरम उरपाचो शिंसो घेवन तातूंत काळी च्या, फांती बिस्कीट नाजाल्यार पदरेगार मेळपी काकणां वांगडा घेताले. वेळेर खानावळी नाशिल्ल्यो आनी लोकांक भायलें खावप जेवप मांदनासलें. वेळेर न्हावापक वचपी लोक चडशें हेंच व्हरतालो. सगलोच लोक तळिल्लें व्हरपाचें टाळटालो. पंचेचाळीस ते पन्नास वर्सां परस चड पिरायेचे लोक घरा लागशिल्ल्या दर्यावेळेर न्हावपाक वताले. सकाळच्या धा वरां पयलीं वेळेर पावचें पडटालें कारण मागीर वत खर जातालें.
वेळेर पावतकच बरोसो जागो पळोवन, सुरूचें रुख वा माड पळेवन वा थंडाय आशिल्ली सुवात पळेवन, माडांची चुडटां लागीं करून ताचेर वांगडा हाडिल्ली शेंदरी वा चादरी पातळावन सामान ताचेर दवरतालीं. फेसाळ ल्हारांचो गाज आनी ती रेंव पळोवन भुरगीं तर सामकीच वासराच्या कानांत वारें गेल्ले वरीं चपलां थंयच दवरून घे वेळेर धांव मारतालीं. हांगा आवय बापूय, आजी आजो आनी हेर वांगडा आसतालीं तीं हुयेल मारीत उरतालीं. पूण भुरगीं खंय कोणाचें आयकतात? घरांतल्यान हरशीं ताकीद आनी शिटकावणी दिवनच वेळेर वतना भुरग्यांक भायर काडप जातालें. पूण त्यो शिटकावण्यो थंयच्या थंयच एका कानांत भितर सरून दुसऱ्या कानांतल्यांत भायर सरताल्यो. पूण ह्या तेंपा वेल्या भुरग्यांकूय मात्शें शाणेपण वा गिन्यान आसलें म्हणल्यार जाता. आपूण जावन तीं जरी धांवतालीं खरीं पूण तीय बी फक्त वेळेर वोल्या रेवेंत कोट बांदपाक, आनी कोटूय म्हण कसले ते, बेश्टीच वोली रेंव काडून काडून वयर वयर थापप आनी पळोवप कितलें खोल जालां तें. धोली बांदतालीं. व्हडली ओसाड येतकच तें व्हांवून वतकच परत हातूंत भुरगीं पुरायपणान तृप्त जातालीं, पूण कोट बांदपाचे सोडिनासलीं.
कांय लोक तीन तर कांय लोक पांच उदक न्हाताले. रखरखत्या वतांत खारें उदक न्हालें म्हणटकच खूब थकाय जाणवताली आनी खूब भुकूय लागताली. ताकाच लागून जायतें खावपाचें जिनस घेवन लोक खारें उदक न्हावपा खातीर येताले. दर एक उदक न्हावन जातकच वेळेर सावन सामान दवरलां थंय येता म्हणल्यार सगलें आंग सुकतालें, आनी हुनहुनीत रेवेंत चलताना चण्याचे भट्टेंत रेवेंत चण्याची गत जाता तशी पांयांच्या तळव्यांची जाताली, आनी आवा शिवा करीत येवन खावपाचेर ताव हे लोक मारताले.
दर्यावेळांचेर असल्या दिसांनी सगल्यांत रुचीक जेवण म्हणल्यार उकड्या पेजेच्या राशीर दवरिल्ली तोरा शीर वा आंबली. कोणाक पेज नाका तांकां आंबील आसताली, उकडिल्लीं कणगांय आसतालीं. रेंवेंत खेळून भुरग्यांकूय पुरो जातालें आनी भुकेतालीं. वांगडा व्हेल्ल्या आंब्यांची वेगळीच मजा आसताली. वतांत आंबे इबाडत म्हूण वेळेर वोले रेवेंत व्हरून आंबे पुरून दवरतालीं आनी कोणूय काडून व्हरत म्हूण थंयच भुरगीं राखणे जावन कोट करतालीं. सांजेची तीन चार जाता सर तीन ते पांच उदकां न्हावन जातालीं. व्हेल्लें जेवण सगलें सोंपतालें. उरताली ती काळी च्या, फांती बिस्कीट आनी पदेराली काकणां. वेळेर भोंवपी आयसफ्रूटकारा कडल्यान आयसफ्रूट खावन भुरगीं धादोस जातालीं.
घरच्या जेवणा सयत खारें उदक न्हावपाची भोंवडी जाताली. हें खारें उदक न्हावपा फाटल्यान एक वखदी कारण आसलें. पिराय वाडटा तशीं हाडाची दुखणीं वाडटालीं आनी खाऱ्या उदकाचें न्हाण घेतना सगल्या आंगांक खाऱ्या उदकाचो शेक बसतालो. अर्दशीस उसळटा ती लेगीत हें खारें उदक न्हाले उपरांत थांबता म्हण कांय लोक अजुनूय सांगतात. बायलांची मासीक पाळी थांबचे पयलीं आनी मागीर जावपी त्रास, खारें उदक न्हाल्यार खूब सुसेग मेळटालो. घडये ह्याच कारणाक लागून खारें उदक न्हावपाचो बायलांचोच कल चड आसतालो.
हालीं ह्यो सगल्यो असल्यो भोंवड्यो बंद जाल्यात आनी आडावन दवरिल्ल्या उदकांत तरेकवार खेळ आशिल्लीं फार्महावसां खूब वाडल्यांत. हांगा जेवण व्हरपाचीय गरज नासता, जाय तो फकत पयसो. पूण खारें उदक आयजूय कांय लोक न्हावपाक वतात. पूण वेळेर बिगर गोंयकारां मदीं गोंयकार मात शेणता. गोंयकार खारें उदक जिवाचे भलायकेक लागून न्हाता आनी बिगर गोंयकार जिवाचे मस्तेक लागून.
प्रिता परब
9921382375
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
