खळांतली आमली

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आनंद बॅरिस्टर जाला. भायर शिकून आयला म्हूण घरच्यांक भोवच खोस जाल्ली. तांकां पूत बॅरिस्टर जाला म्हणपाचो अभिमान दिसतालो. क्लब हार्मोनियांत जंगी पार्टी जाली. सगळें बऱ्यातलें बरें आयोजन जालें.

माया म्हयनो, भायर सुर्याचो रखरख. त्या रखरखांत आंब्यामुळांत जमा जाल्ली भुरगीं.

‘घोंट पडटलें’, ‘पिकिल्लो आंबो पडल्यार पुरो’, ‘वाऱ्या वाऱ्या बेगीन यो’, ‘त्या पिकील्या आंब्यांक होंठीत वडय’, ‘तो आंबो म्हाकाच मेळटलो.’ इतल्यात मात्सो नेटाचो वारो आयलो. आंबो पडटा अशा सर् सर् आवाजा बरोबर ‘ढो’ करून मोटोच आंबो पडलो. सदां भशेन सदा आप्पाल्या चल्यान उबाल्लो, घेवन धांवलो.

‘तुमी सदांच अशेच वाट पळयत बसात’. 

‘तो घेवन धांवता हे जाणूनय ओगी मॅगे शे उबे’. सगळेच एकामेकाचेर चाळवले. जायते आड्डले. पूण शितुकय आंबो मेळ्ळो ना. कोणाकूच हात पसून लावन पळोवंक मेळ्ळो ना. 

‘दादागिरी मरे रोहनाची.’

‘हय तेंच पूण ताका वखद कितें आसा?’

‘मागीर हातांत काकणां घाला, म्हणटां घरचीं’

‘बरोबर न्हय तांचें?’

‘आसूं चल या आतां, मूड पेड्डेर जालो.’

‘आंबेच नाका दिसतात. घोंटाचें झक मारूं’.

‘इतले बेगीन निर्शेले रे तुमी?’

‘तुका बेजार येवंक ना गो?’

‘कित्याक येतलो…. झाडार जायते आंबे आसात.’

‘जंय इत्सा आसा, थंय वाटुय मेळटा’ काका म्हणटा.

‘आमोरी जावंक आयली. काळखांत बस एकटेच. आमी चल्ले ’.

‘आंबो म्हाकाय मेळटलो. चलात तुमी सगळे.’ शीतु आनी जायु दोगांच रावली. तांचे इश्ट सडसडीत वेळ जालो म्हूण धांवक लागले. इतल्यांत आंबो पडलो. तो अचळय शीतून उबारलो. एक दोग जाण धांवत आयले. पूण शितून हांतांतलो आंबो सोडलो ना.

‘आगे पापणी त्रासांत पडटलें. आमकां दी ‘.

‘पडल्यार पडुं हांव पळयता. तुमी चलात ’. तोंड आंबट करून श्रेयस, गणा, दामु, दिना, वीणा आनी प्रवीण बडबडत गेले. ‘रोहनाक कळ्ळें जाल्यार…. आमकां बेठोच त्रास’. दर दिसाचे हे खेळ आनी तातूंत आंबे घोंटा, जांबळां, काजु, पणस खातना जोडीली इश्टागत.

फुडें शाळेंतली भुरगीं आंब्या आळींनी भोवतना केंकली बांदून आंबे काडटां- काडटा, मानायां बरोबर धांवपळ करता- करता ल्हानां व्हड जालीं, कॉलेजीत शिकप घेवंक जळा मळा शिंपडली. चवथीक – दिवाळेक एकामेकां मेळपाक लागली आतां आंब्या घोंटाचे दीस पयस उरले.

वाड्यार रोहनाची दादागिरी केन्नाच कमी जाली ना. इश्टागतूय कशीच कोणाचीच तुटली ना. वय वाडतच गेलें. भुरगे तरणाटे जाले, थंयच शिकप पूर्ण जावन लग्नांय जाली. घराब्याची जापसालकी खांद्यार पडली. ती झेलता पेलतां भुरग्यांचे बापूय आनी तेच बरोबर सामाजीक, सांस्कृतीक, राजकीय मळारय कितें चलता ताची जाणीव जाली. जाणटेल्याक आधार दितां दितां आपल्या भुजांर देशाचो भार घेवपाची तयारी सुरू करची पडली.

त्या पंगडांत रोहनाकच नेतृत्व जमलें. ताणें आपल्या बुद्धीबळाच्या डावान सगल्यांक एकठांय केले. ल्हवुच आपल्याक बॅचमेट म्हणटा- म्हणटा एका खेळा मैदानार दिल्ल्या पिराडयाच्या खेळा बदला क्रिकेटीचो बॉल आयलो. क्रिकेटीच्या बॉला बरोबर डावांनी खेळपाक मैदानाची गरज पडली. डावा खातीर दोन पंगड जाले. सर्त लागली.

रोहनाक मुळां उस्तुवपाची आदिंपसुन सवंय. मातयेच्यो खणीं उस्तुवपाचे वावराक हात घालो. कोमुनिदादीच्यो जमनी वांटपाचे सत्र सुरू जालें. हात धुवपी वेवस्थित हात धुताले काय कितें ? कोणाक कळपाक मार्ग नाशिल्लो.

पुर्तुगेजाच्या शेका खाला हुलपल्ले, बाटिल्ले, पैसाविल्ले नव्या युगाची वाट पळयताले. सकाळ बऱ्या सोबीत सुरांनी जातली. सुकण्यावरी मेकळी जीण स्वतंत्रतायेची सकाळ पळोवंक आशेल्ली. आस्थेची किर्णां नव्या कोनशा कोनशांनी शिंपडिल्ली. आपल्या स्वताच्या भावा भयणींक सरकार चलयतना पळोवपाची सगळ्याच्या काळजांचो आंवडो आनी सपन जाल्लें. अशीच वर्सां गेली. दांगांनी वाडिल्ल्या मानायाची खासा सरकार थापणूक करपाची इत्सा जबर जाली.

वेंचणूक जाली. निवडून आयले. चडशे बिनविरोधच. बऱ्या कर्तबगारिचेर सटासट मतदान जायत गेलें. प्रामाणिकपणाचेर सगळ्यांचो शिक्को बसलो. मतदानाक चड लोक नाशिल्ले. कांय मतां फुकट गेलीं. भांगराळे दीस पळोवंक मेळटले हाची आस जागली. तशें घडतय वतालें. नवें राज्य, नवे गडे, नवो ध्यास.

भराभर वर्सा गेली…. वेंचणुको फाटोफाट जायत रावल्यो पक्ष आनी अपक्ष पंगडाचें पंगड तयार जायत रावले. तातूंत कांय दोणांतल्या आमल्या भशेन मुरिल्ले कांय घोंटा आनी आंबे पाडून खावपांतले. शेड्डयांची धांव… आंगणा मेरेन दिसताली. कांय जाण कोबल्यान आंबे काडपाक व्हडलें वजें घेवन धांवपी आंबे काडटकच रास तयार करपी. इतले करीत करीत अर्दे शिकप घेवनय आयिल्ले. एक मात खरें आशिल्लें शिक्षण घेतिल्ल्यान कोण दोतोर, इंजिनीयर, शिक्षक, प्रिंन्सीपल, मॅनेजर जाले चलयोय शिकपांत फाटीं उरल्यो ना. दोतोर, नर्स, शिक्षकुय जाल्यो.

राज्य सांबाळपी मात हातावेल्या बोटार मेजपा इतलेच. तांतूत बरो खेळुंक फुडें वचपाक प्रामाणिकपणान नित्यानंद पावलो. कांय वर्सा खरेपणान आपल्या कांय सहकाराच्या सहमतीन बिनविरोध पावलां मारूंन जैतीवंत जालो.

आनंदच म्हणटाले सगळे ताका. वाडयार शिकूंक हुशार बुद्धीमान म्हूण सगळे तोखेतालॆ.

‘तुजें बापायचें कुसता. तुका कितें कमी आसा ?’ 

‘तशें काय न्हय रे. तुमकां पयलो येता म्हूण तशें दिसता.’ आनंद इश्टाक समजायतालो. आनंद आपलें शिकप पूर्ण करपाक लंडनाक गेलो. बेरिस्टर जावन आयलो. तांणे आपल्या इश्टाक एक व्हडली पार्टी दवरली.

‘तुका पार्टेचे आमंत्रण पावंला?’

‘हय, सांगलां… दिना, वीणा, दामु, गण्या, जायु आनी श्रेयसाकूय आपयला मरे. इश्टाचें सांजवेळा जार्दीनात बशिले कडेन उलोवप जालें. सगल्यांनी एकठयांय जावन एकाच बरोबर वचपाचे थारायलें. तातूंत जायु, दामुची घरची परिस्थाती सारकी धड नाशिल्ली वीणा आनी दिनान तांकां आपल्या मोटारीत व्हरपाचें उतर दिलें. आवय बापायची परवानगी सगल्यांत पयली घेतली. आनंदान पार्टीक आफयला म्हणटकच, सरळ मान्यताय मेळ्ळी.

आनंद बॅरिस्टर जाला. भायर शिकून आयला म्हूण घरच्यांक भोवच खोस जाल्ली. तांकां पूत बॅरिस्टर जाला म्हणपाचो अभिमान दिसतालो. क्लब हार्मोनियांत जंगी पार्टी जाली. सगळें बऱ्यातलें बरें आयोजन जालें. ‘कितें पार्टी जाली.!! म्हयने दोन म्हयने गार्डनात बशिले कडेन होच एक विशय आसतालो. गोरवांनी चरवण करूंन तण खावचें तशेंच तें पार्टेची चरवण जाताली. इश्टाक सोयऱ्यादायऱ्याक एक नवीदाद कशी जाल्ली. सगळेच जाण आनंदाक आदरान पळयताले.

अशींच कांय वर्सा गेली. आनंदान आपली हुशारकाय आनी बुद्धीमतेन लोकांची मनां जिकंली. बरी प्रतिष्ठा, मान आनी मर्यादेच्या वाटचालीचेर ल्हवु ल्हवु तो येसाची तेंगशी गांठतच रावलो. अशे खिणाक त्या राज्याक एका बऱ्या नेत्याच्या नेतृत्वाची गरज आशिल्ली. सगल्याक ‘आनंद’ सोडून कोणच दिसनाशिल्लो.

‘वेचणूकेंत निवडून दिवया आनंदाक’

‘आनंदाकूच मतां घालया आमी.’

‘असले मनीसपण आज सवंसारांत मेळप कठीण.’

‘संवसार बदलता. लोकूय बदलुंक लागल्यात. दर एकट्याची मनांय तशींच जायत गेल्यांत. एकामेकां कडेन उलोवन थारावनूच आनंद वेचून आयलो भरघोस मतांनी जैतीवंत जालो. आनंद वेचणूके आदीं दिल्ली आश्वासना पूर्ण करपाक सुरू केली. ‘हें पळय, व्हडलो चलो एम एस सी जाला.’ ‘बरें पळयतां हांव. आमी बऱ्या जाग्यार नोकरेक लायतलें.’

अशी दर एकटयाची कामां जावंक लागली. लोकाचो विश्वास वाडलो. प्रामाणिकपणाचेर आनंदाचो भर दिसतालो. तातूंत आनंद शिक्षणमंत्री जाल्ल्यान दर एकटया शिकिल्ल्या भुरग्याच्या बापायक दिसतालें आनंद खंय तरी नोकरी दितलो. तांच्या म्हणण्या प्रमाण घडत रावले. ग्रेज्युएट, बऱ्या उच्च शिक्षणांतल्या आपल्या नागरीकांक बरो न्याय मेळ्ळो.

आनंदाक आपल्या फुडाराचो बरो मुखेल मंत्री करपाचो अशा सपनांत चडशे जाण रमले आनंदाक मात कांयच पडून वचूंक नाशिल्लें. तो खऱ्या अर्थान आपल्या लोकांची खरी सेवा करतालो. सगळ्या लोकांच्या ओंठार एकच नांव आशिल्लें ‘आनंद’.

(मुखार चलता)