‘क्रिकेट ज्ञानकोश’ काळाच्या पड्ड्या आड

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ते खेळागड्यांची मुलाखत घेतात अशें केन्ना दिसलेंच ना. तांची मुलाखत म्हणल्यार गजाली मारपाची कार्यावळ अशेंच दिसतालें.

जांचे खेळां विशींचे लेख वाचत हांव ल्हानाचो व्हड जालों. जांच्या लेखांक लागून म्हजें क्रिकेटींतलें गिन्यान वाडलें. जांचे लेखणींतल्यान प्रेरणा घेवन हांव खेळां विशीं लेख बरोवंक लागलों अशें ज्येश्ठ खेळां समिक्षक, लेखक, स्तंभलेखक द्वारकानाथ संझगिरी पिरायेच्या 74 व्या वर्सा 6 फेब्रुवारी दिसा संवसाराक अंतरले. तांकां आयिल्ल्या मरणान कोट्यांनी क्रिकेट रसिकांच्या मनाचेर अधिराज्य गाजोवपी खेळां जगाचो चलतो उलयतो ज्ञानकोश ना जालो. फाटल्या कांय दिसां सावन ते दुयेंत आशिल्ले. ते विशीं तांणी एक फेसबूक पोस्ट लेगीत बरयिल्ली. पूण ते अशे इतले बेगीन वतले अशें कोणाकूच दिसूंक नाशिल्लें.
विद्यार्थी जिणेंत आसतनाच द्वारकानाथ संझगिरी हें नांव तोंडपाठ जाल्लें. भारताची क्रिकेट मॅच आसत जाल्यार त्या दिसा सकाळीं आनी मॅच सोंपले उपरांत दुसरे दिसा मॅचीचेर विश्लेशण करपी दिसाळ्यांतले तांचे लेख वाचप हो म्हजो आवडीचो उद्देग. तांचे क्रिकेटी वेलें गिन्यान जाल्यार अफलातून आशिल्लें. सद्याचे क्रिकेटीचेर उलोवप करतनाच ते आमकां भूतकाळांत घेवन वतात आनी पन्नास वर्सां पयलींच्या मॅचीचो वा खेळगड्यांचो संदर्भ तांच्या लेखांत आसतालो. तांचे इतलें क्रिकेटीचें ज्ञान आशिल्ले लेखक सामके थोडे. ते दिसाळ्यांतल्यानूच न्हय जाल्यार टीव्हीचेर लेगीत क्रिकेटीचे समिक्षण करताले.
सुमार पांच दसकां क्रिकेटीचेर लेखन करून क्रिकेटमोगींक नवी दृश्टी दिवपी द्वारकानाथ संझगिरी हांचो जल्म 15 नोव्हेंबर 1950 दिसा मुंबयंतल्या दादर हांगा जालो. मुंबयंत शालेय शिक्षण घेतले उपरांत तांणी माटुंग्याच्या व्हिक्टोरिया ज्युबली कॉलेजींतल्यान इंजिनियिरींगचें शिक्षण पुराय केलें. शिक्षण पुराय केले उपरांत तांणी मुंबय म्हानगरपालिकेंत अभियंतो म्हूण नोकरी केली. पूण क्रिकेट आनी साहित्यांतले रुचीक लागून तांचे भितरलो क्रिकेट समिक्षक घडयलो. क्रिकेटीचेर तांणी केल्लें लेखन वेगळ्यावेगळ्या दिसाळ्यांतल्यान उजवाडा येवंक लागलें. तांच्या लिखाणाक क्रिकेट मोगींनी सदांच पसंदी दिल्या. फक्त मराठीच न्हय जाल्यार इंग्लीश आनी हिंदी दिसाळ्यांतल्यान आनी नेमाळ्यांतल्यान ते बरोवंक लागले.
तांणी खूबशा खेळगड्यांच्यो मुलाखती घेतल्यो. खेळगड्यांची मुलाखत घेवपाची तांची एक विशिश्ट शैली आशिल्ली. ते खेळागड्यांची मुलाखत घेतात अशें केन्ना दिसलेंच ना. तांची मुलाखत म्हणल्यार गजाली मारपाची कार्यावळ अशेंच दिसतालें. इतले मनमेकळेपणान खेळगडे तांचे मुखार व्यक्त जाताले. फक्त क्रिकेट आनी खेळां विशींच न्हय जाल्यार सिनेमा, प्रवास, पर्यटन आनी समाजीक विशयांचेर लेगीत तांणी बरोवप केलां.
द्वारकानाथ संझगिरी हांणी 1983 सावन 2011 मेरेन जाल्ल्या सगल्या क्रिकेट संवसारीक करंड सर्तींचो त्या त्या देशांनी वचून बरोवप केलां. द्वारकानाथ संझगिरी हांणी क्रिकेटर्स आनी फिल्म कलाकारांचेर खूबशो कार्यावळी केल्यो. त्या कार्यावळीच्या निवेदनाची धुरा ते सांबाळटाले. द्वारकानाथ संझगिरी हांणी सुमार 50 पुस्तकां बरयल्यांत. तातूंत ‘शतकात एकच सचिन, चिरंजीव सचिन, दिलखुलास बातचीत क्रिकेटपटूंशी, खेलंदाजी, बोलंदाजी, चॅम्पियन्स, चित्तवेधक विश्वचषक 2023, क्रिकेट कॉकटेल, क्रिकेट वर्ल्डकप हाय लाईट, कथा विश्वचषकाच्या, लंडन ऑलिम्पिक, पॉवर प्ले, स्टंप व्हिजन, संवाद लिजेंडशी, क्रिकेट गाथा, थर्ड अंपायर, इंग्लिश ब्रेकफास्ट’ हीं तांचीं पुस्तकां खेळां मोगींक खूब आवडलीं.
द्वारकानाथ संझगिरी हांकां खूबशे पुरस्कार मेळ्ळ्यात तातूंत दत्ता हलसगीकर साहित्य पुरस्कार, महाराष्ट्र सरकारचो साहित्य पुरस्कार, महाराष्ट्र साहित्य संघाचो उत्कृश्ट लेखक पुरस्कार, विद्याधर गोखले साहित्य पुरस्कार, खेळां विशींच्या लेखना खातीर विश्वनाथ वाबळे पुरस्कार, वृत्तपत्र लेखन संघाचो पुरस्कार अशे खूबशे पुरस्कार तांकां मेळ्ळ्यात. तांच्या मरणान खेळां विश्वा सयत साहित्य मळार लेगीत भर येवची ना अशी मोटी पोकळी निर्माण जाल्या. तांचे विविधांगी लेखन कायम यादींत उरतलें. स्तंभलेखक, समिक्षक द्वारकानाथ संझगिरी हांकां नमळायेचीं आर्गां.

श्याम ठाणेदार
9922546295