भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कोविड-19 आशिया खंडात परतून तकली वयर काडपाक लागला. भारतीय SARS- CoV-2 जिनोमीक कॉनसोरटीयम हांच्या म्हणण्यानुसार सद्याचो वायरस NB.1.8.1 आनी LF.7 हे आदल्या JN.1 हाच्या उत्परिवर्तनांतल्यान (म्युटेशन) जल्मल्यात. तशेंच XFC, XEC वायरस अवतार सापडल्यात. संसंर्गबाधा गती आनी तीव्रतेंत आदल्या ऑमिक्रोन वायरसाच्या तुळेन हे अवतार सौम्य दिसतात, अशे ICMR डायरेक्टर जनरल डॉ. राजीव बहेल हांणी म्हणलां खरें, पूण त्या वायरसांचे संसर्ग सामर्थ्य, घातकता भविश्यांतल्या म्युटेशनांत केन्ना आनी कितल्या भिशणतेन वाडत वा तो काबार जायत तें स्वता वायरस सांगूक शकचो ना.
म्युटेशनांत वायरसान जल्माक घाल्लें नवें रूप हे तंतोतंत ताच्या फोटोकॉपी सारकिल्ले आसत हाची खात्री आसना. चड करून म्युटेशनांत निसर्गिक चुकीच्या कारणान ते वेगळे तरेन विकसित जाल्यार संरचनेतल्या बदलांक लागून वायरसाचे गुणधर्म बदलतात. कोरोना म्हणल्यार कोविड वायरसाचो आकार मदीं गोलाकार आनी भोवतणी काट्यासारके दिसपी सुळके आशिल्ल्यान तो आदी राणयो वापरताल्यो तसल्या मुकुटावरी दिसता. लॅटीन भाशेंत मुकुटाक कोरोना म्हणटात. गोलाकार केंद्रांत जेनेटीक ब्लू प्रिंट RNA आसता जो इतर भागांनी गरजेच्या प्रोटीन्सांचे उत्पादन घडोवन हाडटात. सुळक्यांतली प्रोटीन्स हुकावरी कुडींतल्या यजमान कोशिकांक धरून ताका भेदून भितर रीगपाक मजत करतात. हो वायरस फकत जिवंत कोशिकांतूच पुनरूत्पत्ती करूंक शकता. स्वतंत्रपणान करप ताका शक्य ना. जितली सुळक्यांतल्या प्रोटीन्सांनी तिव्रता चड, तितलो तो सहजपणान कुडींतल्या कोशिकांत प्रवेश मेळोवन संसर्ग दुप्पट- तिप्पट गतीन वाडोवपाक शकता. तो कुडी खातीर घातक आसा की ना हें ताच्या केंद्रातल्या इतर प्रोटीन्सांच्या बदलाचेर निंबून आसता.
परंपरे प्रमाण साथीची सुरवात ह्या वेळाय चीनांतल्यान जाल्या. उपखंडात हाँगकाँग, तायवान, सिंगापूरांत कोविड संसर्ग वाडत आसा. अमेरिकेंत वॉशिंग्टन, कॅलिफोर्निया, वर्जिनिया, न्यू यॉर्क विमानतळांचेर आगमन जाल्ल्या जागतिक भोंवडेकारांत हे नवे वायरस सांपडल्यात. भारतात कोविड दुयेंतींचो आकडो हजार पार गेल्लो आसा आनी वाडत आसा. दिल्लींत 104, महाराश्ट्रांत 210 , केरळांत 430 नवी प्रकरणां नोंद जाल्यांत शिवाय गुजरात, हरयाणा, कर्नाटकांत प्रकरणां दिसपट्टी वाडत आसात.
चाचण्यांतल्या 50% मायत प्रकरणांत J.N.1 सापडला जो गंभीर दुयेंस दिना. 26% प्रकरणांत BA.2 आनी उरिल्ल्यांत ऑमिक्रोनची इतर रुपांतरा सापडल्यात. J.N.1 हाची NB.1.8.1 आनी LF.7 नवी रुपां सांपडपाक लागल्यांत जीं तपासणे खातीर जागतिक भलायकी संस्थेंत (WHO) धाडल्यात आनी सद्या तरी तांका भिरांकूळ अशे मानिल्ले ना तरी हे वायरस आदल्या वासिनांच्या दुयेंस प्रतिकारशक्तीक जुमानीनात अशें कळ्ळां. सद्या तरी ह्या वायरसाच्या प्रजातीचे विक्राळ रूप पळोवपाक मेळिल्ले नासले तरी मुखारल्या म्युटेशनांत तें तशेंच उरत हाची खात्री कोणूच दिवपाक शकना.
कोविड व्हायरसाचो संसर्ग कितल्या जलद गतीन पातळपाक शकता आनी मनीसजातीक कशा तरेन सोंपोवपाक शकता आनी ताचे मुखार जगांतल्यो महाशक्ती आनी आमीय कशे असहाय जाल्ले तें पांच वर्सा फाटीं आमीं पळयलां. भारतात सरकारान तेन्ना 4.81 लाख असो कोविडांत सोपिल्ल्यांचो आकडो दिल्लो, पूण जागतिक भलायकी संस्थेच्या विशेशज्ञां नुसार तो आकडो 33 लाख मेरेन आसूंक शकता. उत्तर प्रदेशांत त्या काळांत फकत एकेच मसंडभूयेंतल्या संस्कार विधी रजिस्टरांलो आकडो सरकारान जाहीर केल्ल्या त्या शारांतल्या वट्ट मृतांच्या आकड्या परस मायत आशिल्लो.
कोविड संहार तेंगशेचेर पाविल्लो तेन्ना हॉस्पिटलांत PPE कीट्स खाटी, वखदां, ऑक्सिजन सिलेंडर- कॉन्सेंट्रेटर, वेंटीलेटर, एंब्युलन्सींचो उणाव दिसलो. वखदां, सिलेंडरांचो खप वाडिल्ल्यान हॉस्पिटलांत, बाजारांत उणाव जालो आनी काळ्या बाजाराक उधान आयले. ऑक्सिजन सिलेंडर मेळोवपा खातीर दुयेंतीच्या घरांतले दीस रात धांवतना दिसले. वेळेर ऑक्सिजन मेळूंक नाशिल्ल्यान दुयेंती मरपाक लागिल्ले. मरणांचो आकडो दिसपट्टो वाडपाक लागिल्लो आनी मसंडींत मडीं लायनींत लागपाक लागलीं. संसर्गाच्या भिरांतेन सोंपिल्ल्या आप्त- इश्टाचे अंतिम विधी न करता प्रेतांचो विलो लावपाचे प्रकार घडपाक लागले. प्रेतां न्हंयेच्या देगेर रेंवेत पुरप सुरू जालें. थंय उपरांत सुणी फोंड उस्तूवन मडी भायर काडपाक लागतकीर बोवाळ जालो. मागीर रातयां पुलावयल्यान मडीं सरळ न्हंयेंत उडोवपाचे प्रकार सुरू जाल्ले.
संसर्ग नियंत्रणात दवरपा खातीर देशभर लॉकडावन लावपाचें धोरण बरोबर आशिल्लें. मात अचकित लायले थंय चुकलें. खरें तर स्थलांतरितांक त्या आदी आपापल्या गांवांत वचपाची संद दिवपाची. ती दिली ना. कामा बंद पडलीं, दुडू सोंपले, घरमालकांनी बिराडकारांक घरांतल्या भायर काडले आनी बस, रेल्वे बंद पडिल्ल्यान स्थलांतरित शारांत रस्त्यार आडकून पडले. नाइलाज जाल्ले कारणान म्हामार्गाच्या, रेल्वे मार्गाच्या कुशींतल्यान लोक सामान, पोरांबाळां, म्हाताऱ्याक फाटीर मारून हजारांनी किलोमीटर पयस आपल्या गांवां- खेड्यांनी वचपाक भायर सरले. बोल्सांत हजार, दोन हजार उरिल्ले कारणान ग्लुकोज बिस्किटी खावन भूक भागयली. सानुल्यांक तीच बिस्किट उदकांत घोळून पिवयली. कोविडांतल्यान वाटवले ते रस्त्याकुशीक भूक आनी अशक्तपणान सोंपले. थोडे रेल्वे आनी वाहन अपघातांतूय सोंपले.
सगळ्यो शोकांतिका घडटाल्यो तेन्ना भाई- बहनोंची सदा सर्वकाळ कुयदाद घेवपी मोदी हांच्या मनांत तांकां वाटावपाची बात आयली ना. दोतोर, नर्सी, हॉस्पीटल कर्मचारी हांचे उपकार मानपा खातीर, तांचो उत्साह वाडोवपा खातीर एका आयताराक थाळयो बडोवच्यो ही ‘मन की बात’ मोदीन सांगिल्ली, पूण कोविडा आड लढ्यांत प्रशासनान कसली पांवला उखल्ल्यात, भौशिक भलायकी केंद्रांत कसल्यो येवजणी थारायल्यात, गरीबांचे अर्थीक संकट उणावपाक सरकारान कितें उपाय योजल्यात तें सांगलेना. कोविड तांडवांत लाखांनी लोक सोंपले, लॉकडावनान गरिब आनी मध्यमवर्गियांक कंगाल केले, उपासमारीची वेळ हाडली तेन्ना मोदी, शाह, राजनाथ, सितारमण, मंत्रीगण, सरकार पक्षांतली- विरोधी पक्षांतली नेतेमंडळी, संघी, दलवाले, परिशदवाले, देश- धर्म अभिमानी, गोरक्षक, अब्जाधीश उद्देगपती हे सगळे अदृश्य जाल्ले. उपरांत कोविड दुयेतींक वैजकी मजत दित कोविडाआड झुजतना जे दोतोर, नर्स इतर कर्मचारीवर्ग संसर्ग लागून सोंपले तांच्या आश्रितांक भरपाय दितना सरकारांनी कळाव केल्लो दिसलो. थाळयो कित्याक वाजयिल्ल्यो ताचोय रोखडोच विसर पडलो.
फाटल्या कोविड साथीच्या वेळार आमकां त्या ल्हानशा वायरसाच्या म्हाभयंकर विनाशकारी शक्तीचो अदमास नाशिल्लो. आता हो फाटलो सगळो इतिहास आमच्या दोळ्यां मुखार आशिल्ल्यान ताची पुनरावृत्ती घडनये म्हूण त्या अणभवांतल्यान देख घेवन सरकार प्रशासनान भलायकी मळार वेळ आसतनाच उपाय येवजणींच्या तयारीक लागप योग्य. दिल्ली सरकारान वैजकीय उपकरणां, खाटी, वखदां, वेंटीलेटर, ऑक्सिजन सिलिंडर तयार दवरपा खातीर एडवायजरी जाहीर केल्या. बाकी राज्यांनीय वायरस सौम्य आसा, भिवपाची गरज ना म्हणत गाफील रावनासतना तयारीक लागिल्ले बरे. वायरस फोफावत जाल्यार वेळ मेळचो ना. सरकारान ऑपरेशन सिंदूर भाग-2 , निती आयोगांत 2047 मेरेन भविश्यांत विकसित भारत करपाचे अजेंडा फुडे धुकलून सद्या तरी कोवीडा आड झुडपाचेर शक्त केंद्रीत केल्ली बरी. नागरिकांनी जिते उरप चड गरजेचें. ‘सर सलामत तो पगडी पचास’ अशी हिंदीत म्हण आसा.
आयजूय जोर, नाक व्हांवप, गळो सुकप, अशक्त दिसप, तकली- कुड- सांधे दुखी हीच कोवीडाची लक्षणां सापडटतात तेन्ना खरीच कोविडाची बादा जाल्ली आसा वा पावसाच्या मोसमांतले सादरण थंडी, खोकल्याचो प्रकार हें कळप कुस्तार जाता. तीन राज्यांत जे भायर पडले तांतूतल्या चडशा दुयेंतीक कोवीड बाधा जावचे आदी कॅन्सर, मुत्रपींड, गोडेमुत, काळीज- रक्तदाब- श्वसनइंद्रीयांच्यो व्याधी आशिल्ल्यो अशें कळटा. आदींच वयल्या व्याधींनी ग्रस्त आशिल्ले तशेंच जेश्ठ नागरिक अति जोखीम श्रेणींत येतात तेन्ना ताणीं लक्षणां दिसतांच धोको पत्करनासतना टेस्ट करून घेतिल्ली बरी.
दुयेंत जावन मुक्ती खातीर खरशेवपाचे, धडपडपाचे परस ते जावनये हाचे खातीर दुयेंस प्रतिबंधक जतनाय घेवप केन्नाय योग्य.
गर्दी आशिल्ल्या वा बंदिस्त जागांनी मास्क घालपाक सुरवात केल्ली बरी. सर्जिकल मास्कांत घाम जमा जाल्ले कारणान हवा गाळपाची क्षमता उणावता ताच्या तुळेन N95 प्रकारचे 98% वायरस वाहक कण थोपोवपाक शकतात, त्या खातीर ते वापरिल्ले चड बरें. परतून परतून नाक, तोंड, दोळ्यांक हात लावनये. भौशिक वाहनांत प्रवास करतना खेटून उबे रावप टाळपाचें. असल्या जाग्यांनी सॅनिटायझरांचो उपेग मुद्दाम करचो.
शास्त्रिय दृश्टीकोन दवरप योग्य. गेल्ले वेळा केंद्रीय मंत्री रामदास आठवले एका पंगडा वांगडा “गो कोरोना गो” म्हूण कोरोनाक सांगतना दिसले. पूण, कोरोनाक इंग्लीश कळ्ळी. तो गेलो ना. वायरस मारपा खातीर अॅसिड पिवप, डी.डी.टीचे फव्वारे मारून न्हाणोवप सारकिल्ले प्रकार देशांत पळोवपाक मेळ्ळे.
कोविड हो वेगवेगेळ्या रूपांत जगांत आनी आमच्या देशांत वर्तमानांत आनी भविश्यांत सदा सर्वकाळ उरतोलो हाचो सरकाराक विसर पडला, अशें दिसता. देशांत भलायके खातीर गेल्ले वर्सा रू.90,000 कोटींची तरतूद केल्ली, जी जीडीपीच्या फकत 2% इतली उणी आशिल्ली. ह्या वर्सा ती वाडोवन रू.95,000 कोटी केल्ली आसली तरी देशांतलो म्हारगाय फॅक्टर लक्षांत घेतल्यार ती वाडाय तशी लक्षणीय म्हणूयेना. देशांतले 35 कोटी जनतेक धड भलायकेच्या मुळावे सुविधांचो लाभ मेळना. तेन्ना भलायकी बजेट उण्यांत उणे जीडीपीच्या 3% टक्के आसप गरजेचें. नागरिकांचो भलायकेचो अधिकार हो संविधानात मुलभूत अधिकार म्हणून समाविश्ट करचो अशी सिफाऱिश 15 व्या
वित्त आयोगान केल्ली खरी, पूण सरकारान मानलें ना.
कोविडाचो दुयेंती एका वटेन वखदांचो खर्च आनी दुसरे वटेन घरसंवसार चलोवपा खातीर लागपी दुडवांची गरज हांच्या कात्रेत सांपडिल्लो आसता, तेन्ना ताका धीर दिवपी लागसार कोणीय आसना हाचो अणभव आमी फाटल्या कोविड संहाराच्या काळांत पळयला. सोयरे दायरे, सरकार सगळे हात वयर करतात, लिपतात. तेन्ना दुयेंस जावचे न्ही हाचे खातीर जतनाय घेवप योग्य. ‘Prevention is better than cure’ अशे एका बुदवंतान म्हणिल्लें आसा.
दीपक लाड
पर्वरी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
