भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोॆयांत नाल्लाचें मोल मात हालीं दिसान दीस वाडत चल्लां आनी हाचेर आमच्या खबरांपत्रांनी कितेंच आयिल्लें हांवे वाचूंक ना. फेसबुकाचेर खंयूय खुट्ट जालें जाल्यार रोखडेच कोमेंट घालपी, मूग गिळून वोग्गी आसात. खंयच्याय राजकारण्यान हाचेर उतर काडिल्लें हांवे तरी आयकूंक नां. तोमात जें गोंयांत पिकना आनी तें आमकां बेळगांव आनी हेर वाठारांतल्यान हाडचें पट्टा आनी तें कांय गोंयच्या भौसाच्या जेवणांतलो मुखेल जिनस न्हय, तें जेन्ना अंयशी रूपया किल जालें ताचेर केदो बोवाळ? पूण नाल्ल जो आमच्या सदच्या जेवणांतली एक मुखेल घटक ताचेर कोणच कसो उलयना? गोंयचो एक पक्ष जाची निशाणी जावन आसा ‘नाल्ल’, तो लेगित ह्या प्रस्नाचेर आवाज काडिना. गोंयकारपणाची खरी कुरू म्हळ्यार आमची ‘शित- कडी’. ही कडी काय नाल्ला बगर जायना मागीर आमचें ‘गोंयकारपण’ कशें तिगतलें?
पयलीं मुंबय राबितो केल्ले गोंयकार सुटयेंत गोंयांत येतगीर म्हण्टाले “आमच्या गोंयांत सगळें सवाय! नाल्ल पळय आठ ते धा रूपया आनी आमकां मुंबय वीस आनी पंचवीस रूपयांनी नाल्ल खांवचो पडटा”. तें आयकून आमकां अजाप जातालें. आयज मुंबय पंचवीस रूपयांनी नाल्ल मेळटा आनी हांगा गोंयांत जंय नाल्लाचें पिक जाता आनी जाचें आमचो म्हान कवी बाकिबाब बोरकार ” माझ्या गोव्याच्या भुमींत, गड्या नारळ मधाचे” अशें आपल्या कवितेंत वर्णन करतालो, थंय आतां नाल्ल पंदरा, वीस, पंचवीस करुन आतां तीस रूपयांचेर पावला आनी चवथी मेरेन तो पन्नास रूपयांचेर पावल्यार अजाप ना.
ही कथेंत आडकथा जाली. ताचें जालें अशें. हांव काल सकाळींफुडें बाजारांत नाल्ल हाडपाक गेल्लों. एकटी बायल नाल्ल घेवन बशिल्ली. हांवे नाल्लाचो प्रेस विचारलो. ती म्हुणूंक लागली तीस रूपया एक! “कितें, तीस रुपया?” हांव थंयच उसळ्ळों. “कांयच उणे ना गे?”- हांव. “बाबा नाल्ल फुंय आसात? जाय जाल्यार व्हरपाचे”. तिची जाप.
इतल्यान आनीक एकटी बायल तिच्या म्हऱ्यांत नाल्ल व्हरपाक आयली. तिणेंय तिका नाल्लांचो प्रेस विचाल्लो. त्या नाल्ल विकपी बायलेन तीस रुपया म्हण्टगीर ती बायल त्या नाल्लकान्नीक म्हणुंक लागली “आगे सोमोज हांयें तीस रूपया एक नाल्ल म्हुंटल्यार तूं घेवपाची गे?” त्या उतराक त्या नाल्ल विकपी बायलेन म्हळें ” जाय जाल्यार घेंवूकच जाय न्हूं?” त्याबराबर त्या बायलेन आपलो आवाज चडोवन म्हळें ” तुमचेर आयला काळ! कोळश्याक दर आयल्या म्हण घराक उजो लायनाकात” अशें म्हणून ती फणफणत गेली. हांव तिका पळयतच उल्लों. त्या नाल्ल विकपी बायलेचेर तिच्या म्हणण्याचो कितें परीणाम जालो म्हाका खबर ना. पूण हेदोळ कांयच उणे करना म्हण्टाले ते बायलेन म्हाका शंबर रुपयांक चार नाल्ल दिले. हांव घरा वतनां त्या म्हणीचेंच चिंतपाक उल्लो. काय बरी म्हण त्या बायलेन वापरिल्ली!
ह्या म्हणी फाटली काणी अशी: एक खंय साडेभावार्थी मनीस बाजारांत गेल्लो. थंय ताणे दोन वेपाऱ्यांक आपसांत उलयतनां आयकलें. कोळशे बाजारांत येवपाचे उणे जाल्यात आनीं आतां रोखडेंच ताचें मोल वाडपाचें आसा म्हण. हो मनीस तांचे उलोवणे आयकना फुडे बद्द आपल्या घराकडेन गेलो आनी कोलती घेवन आपल्या घराकच उजो लांवक लागलो. शेजारी पाजारी रोखडेच थंय एकठांय जाले आनी त्या मनश्याक तो जें करता ताची जाप विचाल्ल्ली. त्या मनश्यान म्हळें “बाजारांत कोळश्याक बरी दर आयल्या. हांव घराक उजो लावन जो कोळसो जातलो तो बाजारांत व्हरून खूप पैशे जोडटलों “. ताचीं मुर्खपणां पळोवन थंय जमिल्ल्यांनीं आपल्या कपलार हात माल्लो.
ती म्हण आयकना फुडें म्हाका भुरगेपणांत आयकिल्ल्या भांगराचें तांती दिवपी त्या कोंबडेच्या काणयेची याद जाली. एक कोंबी सद्दां खंय भांगराचें एक तांती दिताली. कोंबयेच्या मालकाक दिसलें अशें सद्दां एक एक तांती कोण एकठांय करतलो? ही कोंबडी सद्दां एक भांगराचें तांती दिता. म्हण्टगीर सगळीं भांगराचीं तांतयां तिच्या पोटांत आसतलीं. आतां तिका कापून एकदांच सगळीं भांगराची तांतया भायर काडल्यार? दर दिसा एक एक तांती एकठांय करपाचो वावर चुकलो आनी आपल्याक एकदम श्रीमंत जावपाक मेळटलें अशें चिंतून तो कोंबीच कापता आनी ताका तिच्या पोटांत कांयच मेळना. ह्याच अर्थाची आनीक एक म्हण आसा ‘उस गोड लागलो म्हण मुळासकट खांवचो न्हय.’
आयज गोंयची परिस्थिती ‘कोळश्याक दर आयल्या म्हण घराक उजो लावपासारकी’ जाल्या. कांय वर्सां आदीं गोंयांत कितें जाल्लें तें तुमी पळयलांच आसतलें. ताचे पडसाद आयजूय आमकां आयकूक मेळटात. मिनाक दर आयलो म्हण गोंयची माती लेगीत बुड्डुन निर्गत करपाक आयली. आनी जो मिनाचो सांठो आमकां सुशेगाद आनीक चाळीस पन्नास वर्सां वापरुंक येतालो तो दोन तिन वर्सां भितर काबार करपाची सर्त लागली आनी ताचीं फळां आयच सगळेच भोगतात.
ह्या मिनांत भांगराचे अंश आसात म्हण आमचो एक गोंयचो नामनेचो शास्त्रज्ञ सांगतालो. ताचेर कोणेच विस्वास दवरलो ना. पयर दोग जाणांनी गोंयांत येवन हेंच परतें सांगलें पूण आतां ताचो कितें उपेग? आमी कोळश्याक दर आयिल्ली म्हण घराक उजो लावन केन्ना मेकळे जाले.
आनीकूय अशोच कांय काणयो फुडल्या अंकात.
सखाराम शेणवी बोरकार
9923306751
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
