कोयर वेवस्थापनांत आनीक शिस्त येवची

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

2016 वर्सा साळगांवां राज्यांतलो घट्ट (घन) कोयर वेवस्थापन प्रकल्प जालो. दुसरो कोयर वेवस्थापन प्रकल्प काकोडें, कुडचड्यार तशेंच ल्हान, व्हड प्रकल्पय जाल्यात. कोयर वेवस्थापनांतल्या जैताची तोखणाय करतना अजूनय 100 टक्के जैता मेरेन पावपा खातीर शिस्त नागरिकांकय शिकोवपाक जाय. पंचायत, नगरपालिका कोयर, येरादारी वेवस्थापनांतल्यान आत्मनिर्भर जावंक लागिल्ल्यान तांचे खातीर अर्थीक तजवीज उणी जातली. तो पयसो पंचायतींक, नगरपालिकांक, जिल्हो पंचायतींक वेगळे वाटेन दिवपाक येता. पूण ताचे आदीं पंचायतीं, नगरपालिकांच्या कारभाराचो नियाळ जावचो. आंगणवाडी कर्मचाऱ्यांची मजत ते खातीर सरकार घेवंक शकता.
जिणेशैली बदलांतल्यान गोंयांत वेगीं जावपी बदल आंगणवाडीच्या मुळार येवंक शकतात. आंगणवाडी कर्मचाऱ्यांकय प्रशिक्षणांतल्यान दुसऱ्या वावरांत घुस्पावपाची सरकाराची तयारी आसची. आंगणवाडी कर्मचारी राज्यांत, देशांत भलायकी खात्या खातीर वावुरताले. तांचे कडेन आंगणावाडींत येवपी भुरग्यांच्या खाणा जेवणा भायर वासिनां, आवयचे भलायकेची जतनाय घेवपा खातीर म्हायती दिवपाचे काम आसतालें. गोंयांतच न्हय लोकसंख्या नियंत्रणांत दवरपाच्या म्हत्वाच्या वावरा विशीं जागृतायेंत आंगणवाडी कर्मचाऱ्यांचो आस्पाव जातालो. शिक्षणांतल्या बदलांतल्यान आंगणवाडी कर्मचाऱ्यांच्या मूळ वावरांतय बदल आयल्यात, तांचो वावर सोपो जाला आसतलो. तांचे कडेन वेळ आसल्यार कोयर वेवस्थापना विशीं घराघरांनी म्हायती, देखरेखीचीं कामां दिवपाक सरकारान तांचे कडेन भासाभास करपाक जाय.
नगरसेवक, पंच, सरपंच, जिल्हो वांगड्यांच्या वावरांत, जापसालकेंत बदल जावचे. नगरपालिका, पंचायती, जिल्हो पंचायतींक कोयर वेवस्थापनाची पुराय जबाबदारी दिवपाची तजवीज सरकारान करची पडटली.
कोयर वेवस्थापन शिस्तीन जाल्यार उर्जा मेळटलीच, पूण नितळसाणेंतय गोंय देशाक दिका दाखोवपी राज्य जावंक शकता. प्लास्टीक कोयर दिसानदीस वाडत आसा, पोतयो तशेंच प्लास्टिकाच्यो बाटल्यो, सुरयो, चाकू, कुलेरां, ताटां, ग्लासांचो उपेग घरांनी, कार्यालयांनी थांबचो. कायदे आसात, गरज पडल्यार तातूंत दुरुस्त्यो हाडूंक येतात. गोंयच्या नागरिकां वांगडा पर्यटकांक कोयर वेवस्थापनाची शिस्त शिकोवपा खातीर हाॅटेलांक वावर करचो पडटलो. नितळसाण कशी दवरची, प्लास्टीक वापरल्यार तें एकठांय करपाच्यो सुवाती खंय आसात ती म्हायती हाॅटेलांनी पर्यटकांक दिवची. हाॅटेलाच्या कावंटराचेर, वण्टीचेर चित्रां, अक्षरांतल्यान ती मेळची.
नगरपालिका, पंचायत, जिल्हो पंचायत पांवड्यार उपसमित्यो आसतात. समित्यांनी नगरसेवक, पंच सरपंचां वांगडा नागरीक, नगरपालिका, पंचायत कर्मचाऱ्यांक आस्पावन घेवन म्हयन्याक एकदां बसका घेवन नियाळय जावचो. प्लास्टिकाच्या पुनर्निर्माणेंतल्यान जाल्ल्यो वस्ती, उत्पादनां भलायकेक बऱ्यो, वायट तें लोकांक कळपाक जाय, बाजारांत उत्पादनां हाडचे पयलीं त्यो तपासून पळोवपी एकवटीत यंत्रणा उद्देगीक वसणुकांनी आसात?
साळगांव, कुडचडें उपरांत सोनसडो कोयर वेवस्थापन जाग्यार घाल्यार मडगांवांच न्हय जाल्यार साश्टींतले चडशे मतदारसंघ सोनसड्याचो उपेग करूंक शकतात. साश्टींतल्या कोयर वेवस्थापनांत पंचायत,नगरपालिका पांवड्यार वावर करतात? दारांदारांतलो कोयर एकठावप, ताचो विलो लावप पंचायत, नगरपालिका करूंक शकतल्यो, तेपासत येवजणी जाल्ल्यो त्यो अजून आसात? येवजणींचो नियाळ जाला?
ब्लॅक स्पाॅट येरादारीचेच न्हय कोयराचेय आसतात. ते दाखोवपाक पंच, सरपंच, नगरसेवकांनी आपल्या प्रभागाच्यो म्हयन्याक वा दोन म्हयन्यांनी एकदां भोंवचें पडटलें. पंच, सरपंच, नगरसेवक, जिल्हो वांगड्यांच्या कामांत बदल करून तांकां अधिकार दिल्यार, आॅनलायन सेवांतल्यान प्रशासन धांवतलें अशें न्हय पूण सुदारप, सोपेपणां येतलीं.
कोयर, म्हेळ्या उदकाच्या वेवस्थापनांत नवें तंत्रज्ञान, नव्यो यंत्रणा, वाटो देश, विदेश पांवड्यार येतात, रोबोटसांचो वापर जाता पूण 100 टक्के नितळसाण येतली? ते दिकेन गोंय, भारत कसो वता, वतलो? ती म्हायती नागरिकां मेरेन पावपाक जाय. शिक्षक, आंगणवाडी कर्मचारी ते भुरग्यांच्या पालकांच्या आदारानय करूंक शकतात. कुरवांचे भाशे परस मोल अक्षरांक आसा, कुरवांची भास उलोवपी बरोवंक शकतात, अक्षरांकय कोनशे मेळचे. अक्षरां लोकांक दिसतलीं अशे सुवातीर आसचीं.
स्मार्ट सीटी मिशनां मागीर स्मार्ट कोयर वेवस्थापनाचे खाशेलें कार्य जावपाक जाय. शिंयांळें ऋतुमान सोंपतना सुकिल्ल्या पानांचो कोयर जाता. त्या कोयराचो उपेग जार्दिन्यांनी केल्यार झाडांक सारें, जमनीक शितळसाण मेळटा. सुकिल्लीं पानां, फुलां झाडा पोंदा घालून ओलसाण दिल्यार आंबे, काजूचें उत्पन्न चड मेळूंक शकता.
ओलो, सुको, प्लास्टीक, कपडे, आयदना, इलेक्ट्राॅनीक कोयराच्या वेवस्थापनांतल्यान पुनर्निर्मणेच्या वावरांत शिस्त आयल्यार येणावळ कित्याक मेळची ना?
बांदकामाचो कोयरूय एकेच सुवातेंत एकठांय करून ताचो विलो लावपाक येता. तो लेगीत शिस्तीन केल्यार तातूंतल्यान नवनिर्मणी जावन सोबीत वस्ती तयार जातात, त्या वस्तुंची मोलावणी करून येणावळ मेळूंक येता. एखाद्रो ग्लास, ट्रे, हँगर, आयदनां कोयरा पसून केल्यार तशी म्हायती वस्तींचेर गिरायकाक मेळपाक जाय. तशे उद्देग देशांत जाल्यात, कावलांतय भांगर आसता पूण तें काडपाचें शास्त्र शिकून, संशोधनांतल्यान उद्देगाक बळगें दिवपी उणे आसात. त्या शास्त्राचो अभ्यासक्रम गोंय विद्यापिठाच्या शिक्षणांत आसा?
मेकानिकल तशेंच हेर विशयांचे इंजिनियरींग शिक्षण घेतिल्ले तरणाटे साळगांव कोयर वेवस्थापन प्रकल्पांत आशिल्ल्यान वेवस्थीतपणान वावर जाता. तिसवाडी कोयर वेवस्थापनाची मोख सरकारान दवरिल्ली, तो प्रकल्प पुराय जावचो. गरज थंय झाडां व्हड प्रमाणांत लावन शिमोबंद करपा खातीर सरकारान फुडें वच्चें.
चार ते पांच तालुक्यांक एक अशा ल्हान कोयर वेवस्थापन प्रकल्पाचीं मोख कित्याक आसची न्हय? वैजकी कोयराचो विलो जंयच्या थंय लावपा पासत यंत्रणा आसा? गोंया भायल्यान येवपी सुणीं, माजरां, गोरवां, कोंबयो, बदकां, सवणींय आसतलीं. वाऱ्या पावसाची तांकांय बाधा जावन तीं मेल्यार तांकां पुरपा खातीर मसुंडेची मागणी जाता पूण मसुंडी नासता तेन्ना मेल्लीं सुणीं, माजरां, जनावरां, कुकडां, हुंदीर कोयरांत उडयतात. तीं घराव्या ओल्या, सुक्या कोयरा बराबर वच्चीं न्हय हे खातीर शिस्त जाय.
सोळा तरेचो कोयर आसता, तेच पद्दतीन तो वेगळो करचो अशें शिकोवपा खातीर स्टिकरी पणजे लागल्यो. सोळा कोयराचे डबे नागरिकांक मेळ्ळे ना पूण शारां, गांव नितळसाणे खातीर आदल्यो राज्यपाल मृदुला सिन्हा वावुरल्यो. तातूंतल्यान जागृताय जाली पूण आजय कंवच्यो आनी लांकडाच्यो वस्तीय सुक्या कोयरा वांगडा उडयिल्ल्यो दिश्टी पडटात. इलेक्ट्राॅनीक उद्देग वसणुकेंत इलेक्ट्राॅनीक कावलांतल्यान, कागदांतल्यान नवे उद्देग आयले? इलेक्ट्राॅनीक वस्तींचें कोयर वेवस्थापन कितलें जैतिवंत जालां? मोलावणेंतल्यान शिस्त येवची, नगरपालिकां कडेन एकदां मुख्यमंत्र्यांनी बसका घेवची.
सरपंच, नगराध्यक्षां कडेन एकदां उलयल्यार कोयर वेवस्थापनाचें चित्र सरकाराक कळटलें. वेंचणुकां वेळार भोंवतना कोयर वेवस्थापनांतलें सत होलमतलें.

सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260