कोयर केन्ना सोंपतलो?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

महात्मा गांधी जयंती निमतान कांय वर्सां पयलीं प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी हांणी ‘स्वच्छ भारत’ नितळसाण मोहीम सुरू केल्ली. गोंयांतूय ‘स्वच्छ भारत, नितळ गोंय’ जाली. आतां ‘स्वच्छता ही सेवा’ मोहीम चलता. रातदीस साबार माध्यमां वरवीं जागृताय करून पसून आमी मेळत थंय कोयर उडयतात आनी ताका लागून आमचेंच राज्य, देश बुरसो जाता. नितळसाणेचो भलायके कडेन थेट संबंद. म्हणटकच बुरशेपणां केलीं काय दुयेंसां पातळटात. ताचे त्रास, मनस्ताप आमकांच सोंसचे पडटात. तेन्ना दरेकल्यान कोयरा विशीं जागृत रावपाक जाय. कोणेच कोयर करपाक जायना. कोयर उखलपी पालिका, पंचायतींक मजत करपाक जाय. कितें तें सरकार पळयतलें, आमी इल्लो कोयर केलो म्हूण कितें जाता, ही प्रवृत्ती घातक थारूं येता. आमचो गाव, राज्य आमीच नितळ दवरलें जाल्यारुच आमचो देश निवळ जातलो, हें विसरूंक फावना.
‘स्वच्छता ही सेवा’ मोहीम गांधी जयंती मेरेन चलतली. ते निमतान विवीध कार्यावळी जातल्यो. मोहिमेची म्हायती मुख्यमंत्र्यान शेनवारा राज्यांतल्या सरपंच, पंचांक दिली. रस्त्याचेर कोयर उडोवप्यांचेर कडक कारवाय करपाचो निर्णय सरकाराक घेतला. कोयर सोंपोवपा खातीर सरकार यत्न करताच, पूण समाजाचो पालव मेळ्ळे बगर हें शक्यूच ना. लोक सांगूनय आयकनात. म्हणटकच एकूच उपाय उरता. तो म्हणल्यार ख्यास्त. हाचे फुडें कोणूय रस्त्या कुशीक कोयर उडयतना दिसलो जाल्यार ताका चड रकमेचो दंड दितले. ताची गाडीय जप्त करतले. तशे आदेश पुलिसांक दिल्यात. कोयर उडोवपी कोण सांपडत जाल्यार लोकांनीय फोटू काडून धाडूं येतात. तांचें नांव गुपीत दवरतले. गोंयांत कोयर उडोवपाचे थारावीक जागे आसात. थंय सीसीटीव्ही कॅमेरे बसोवपाची जापसालदारकी पंचायतीची. तशें केल्यार कोयर उडोवपी सहज सांपडटले. पंचायती आनी पालिकांनी कोयर एकठांय करपा विशीं परतून एकदां जागृताय करपाचो वेळ आयला. जाय जाल्यार चड कोयर करपी वेवसायिकांचें म्हयनाळें शुल्क उणें करून ताचो कोयर उखलूं येता. कारण रस्त्या कुशीक प्लास्टिकाच्या पोतयांनी कोयर भरून उडोवपी आसात, ते चडशे ल्हान- व्हड वेवसायीकूच. सामान्य नागरिकूय आसतले. कोयर एकठांय करपाचे, विलो लावपाचे प्रकल्प आसात, तरीय लोकांची मानसिकताय कित्याक बदलना तें कळना. गोंयां सारक्या सुशिक्षीत राज्यांत हें अशें, जाल्यार………..!!
‘स्वच्छता ही सेवा’ मोहिमे खाला पंचायत, पालिकांक कोयरांत उडोवपाच्यो वस्तू एकठांय करपाक सांगलां. जांच्या घरांत रद्दी, पोरणें फर्निचर वा हेर अडगळीक पडिल्ल्यो वस्तू आसात, त्यो एकठांय करतले. त्यो विकून तातूंतल्यान मेळिल्ले पयशे कोयर एकठांय करपी कामगारांच्या कल्याणा खातीर वापरतले. ते खातीर थळाव्या लोकप्रतिनिधींक फुडाकार घेवचो पडटलो. कोयर उखलप हो आतां वेवसाय जाला. कोयराक लागून हजारांनी लोकांच्या पोटाचो प्रस्न सुटला. हाचे वयल्यान गोंयांत कोयराचें राज्य कितलें पेजाद आसा, ताचो अदमास येतलो. मात तो सांठोवपाक, ताचो विलो लावपाची यंत्रणा उबारपाक गोंयांत सोंपेपणी जागो मेळना. कोयर प्रकल्पाक खर विरोध जाता. सरभोंवतणच्यो जमनी, दोंगर भायल्यांनी घेतल्यार चलता, तरातराचें प्रदुशण करपी वेवसाय चालू आसल्यार उपकारता, मात कोयराचें कांयच गांवां भायर आसपाक जायना…..दुर्गंधीक लागून तें विरोध करतात. सगले प्रकल्प बंद करप शक्य आसा. पूण ते खातीर कोणेच, कसलोच कोयर करपाक जायना!! कोयर एकठांय करपी काॅण्ट्रेक्टरांची नोंदणी गरजेची. उद्देजकांचो, वेवसायिकांचो कोयर एकठांय करपी काॅण्ट्रेक्टरांची घन कोयर वेवस्थापन म्हामंडळा कडेन नोंदणी आसल्यार कोयर खंयच्यान येता, चड कोयर खंय जाता, ताचो विलो कसो लायतात, हाची म्हायती मेळटली. उपरांत कोयर नश्ट करपाक पावलां उबारूंक मेळटलीं.
गोंयांत सगल्यांत चड पर्यटक येतात, ते दर्यावेळेर कांय वरां पासार करपाक. पूण त्यो नितळ आसात? दर्यावेळांचेर वचपी कोणूय हाची जाप दितले. थंय कोयर करपी पर्यटकूच वा थंय वचपी लोक. गोरवां, सुणीं भोंवतात, हळशीक आसता. बाकडे रेंवेंत मुंगरिल्ले आसतात. शॅकां चलोवपी, जीवरक्षक, नुस्तेकारांनी पर्यटन खात्यांत हे विशीं कागाळीय केल्यात. रापोणकारांक ह्या कोयराचो चड त्रास जाता. काॅण्ट्रेक्टराक कोयर नितळ करूंक मनीस मेळनात जाल्यार सरकारान अधिकृत पद्दतीन हें काम आमकां दिवचें अशी मागणीय कांय नुस्तेकारांनी फाटीं केल्ली. भायल्यान येवपी पर्यटकां मदीं स्तंभलेखक, पत्रकार आसतात. ते गोंयच्या कोयरान भरिल्ले वेळे विशीं बरोवपाची भिरांत न्हयकारपाक जायना. सोशल मिडियाचेरुय कितें येत जाल्यार नांव पिड्ड्यार जावपाक तितलेंच निमित्त पुरो. सरकार दर्यावेळो नितळ करपाक लाखांनी दुडू खर्च करता. म्हणटकच दर्योवेळो नितळ आसपाक जाय. कोयर ही चिरंतन समस्या जाल्या. ती जाता तितले बेगीन सोडोवप गोंयच्याच हिताचें.