भांगरभूंय | प्रतिनिधी
चिंतन – 21
निर्वैर होणें साधनाचें मूळ।
येर ते विल्हाळ सांडीमांडी॥
तुकाराम महाराजांनी सामक्या थेट आणि सरळ उतरांनी साधनेचो गाभो सांगला – निर्वैर जावप!
आयच्या जगांत, जंय राग, मत्सर, असुया, कुरघोडी आनी बदलो हांचें जणू एक अखंड जाळें विणप चालू आसा, थंय तुकोबांचें हें वाक्य म्हणजे थेट काळजाक भिडपी आसा.
ही गजाल पुस्तकांतली वा सध्याच्या काळांत अशक्य दिसपी आसली, तरी जायत्या जाणांनी ही निर्वैरताय जगून दाखयल्या.
गांधीजींक दक्षीण आफ्रिकेंत एके ट्रेनींतल्यान भायर उडयिले उपरांत वा भारतांत अहसहकार आंदोलनांत ताचेर अन्याय जालो तरी तांणी केन्नाच ब्रिटीशांचेर व्यक्तीगत राग धरलो ना. ते सदांच म्हणी- “I am fighting the system, not the man.”
नेल्सन मंडेला हांच्या जिवितांत हेंच दिसता. दक्षीण आफ्रिकेंतल्या वर्ण दुस्वासा आड लडटना तांणी 27 वर्सां बंदखण भोगली. थंयच्यान भायर येतकच ते देशाचे पयले काळ्या वर्णाचे राष्ट्राध्यक्ष जाले. पूण तांणी सूड घेनासतना Truth and Reconciliation Commission स्थापन केलो – जेणेकरून देशांत समजीकाय, माफी आनी एकचार निर्माण जातलो.
पंजाबांतल्या एका गांवांत शीख जाण्टेल्याच्या चल्याचो दंगलींत खून जालो. सगलो गांव पेटिल्लो. सगले कडेन सुडाची भावना. पूण त्या जाण्टेल्यान कितें केलें खबर आसा? ह्या हत्येच्या दुबावीत भुरग्याक आपल्या घरांत दवरलो. ताका खावपाक- पिवपाक घालें. कारण? ‘म्हजो चलो गेलो, पूण ताच्या जाग्यार हो भुरगो मनीस म्हूण वांचपाक जाय.’ अशें त्या जाण्टेल्यान शांतपणान सांगलें. हो निर्वैरतेचो सर्वोच्च आदर्श न्हय?
आमचे सरभोंवतणीय जायतीं उदाहरणां आसतात. एखादे बायलेच्या वांगड्यान तिका परत परत थोमणे मारले तरी ती शांतपणान तिचें काम करीत रावता. एक शिक्षक आपल्या विरोध करपी पालकांचेर राग काडीना, उरफाटें तांच्या चल्याक अजून बरें शिकयता. हें ल्हान- ल्हान सदचे प्रसंग म्हणल्यारुच निर्वैरतेचे साधनेचीं बियां.
तुकोबा म्हणटात, बाकीचे सगले विधी- विधान, पूजा, व्रत- उपास, यज्ञ हें सगलें ‘सांडीमांडी’, म्हणल्यार ल्हानसान खटपट आसा, जर आमी मनांत दुस्मानकायेचें वीख बाळगून जगतात जाल्यार! कारण जो मनापसून निर्वैर आसा, तोच खरो भक्त.
निर्वैरताय म्हणल्या आमचे मदल्या ‘मी’ पणा वयले जैत. जो ‘म्हजो अपमान जालो’, ‘म्हजें लुकसाण जालें’, ‘ताका बुद्द शिकोवपाकूच जाय’ अश्यो भावना भायर उडयता, तोच मेकळो जाता- आनी खरी सादना सुरू जाता.
– हभप देवदत्त दिगंबर परुळेकर
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
