कोंकणी विवीध संस्कृताय एकठांय हाडपी भास

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

डॉ. गणेश देवीः अखील भारतीय कोंकणी कोंकणी परिशदेच्या 33  व्या अधिवेशनाचें उक्तावण

भांगरभूंय | अजय लाड

मडगांवः कोंकणींतली जायतीं उतरां मराठींत नात, पूण गुजरातींत आसात. संवसारभर दुस्वासाचें राजकारण चलता. हाच्या फाटल्यान राजकारणी मनिसूच आसात. अशा वातावरणांत लोकांक एकठांय दवरपाचें आनी एकामेकां कडेन जोडपाचें काम भाशा करपाक शकता. कोंकणी उलोवपी लोक फकत कोंकणी न्हय तर हेर भाशाय उलयतात, त्यो तांकां कळटात. कोंकणी ही वेगवेगळ्यो संस्कृताय एकठांय हाडपी भाशा, अशें भाशाशास्त्री डॉ. गणेश देवी हांणी सांगलें.

मडगांवां परिशदेच्या 33 व्या अधिवेशनाचें उक्तावण जालें. आयज 27 वेर ताचो रवींद्र भवनांत समारोप जातलो. उक्तावण सुवाळ्याक भाशाशास्त्री डॉ. गणेश देवी मुखेल सोयरे आनी विश्व कोंकणी केंद्र, मंगळूरचे अध्यक्ष नंदगोपाळ शेणय मानाचे सोयरे म्हूण हाजीर आशिल्ले. ज्येश्ठ कोंकणी वावुरपी फा. मोउजीञु द आताईद परिशदेचे अध्यक्ष म्हूण, तर येवकार अध्यक्ष प्रशांत नायक, तशेंच अनंत अग्नी, रत्नमाला दिवकार माचयेर हाजीर आशिल्लीं.

डॉ. गणेश देवी हांणी सांगलें, संवसारांत 7000 जीवीत भाशा आसात. हातूंतल्यो हजारभर भाशा नश्ट जावपाचे वाटेर आसात. थोड्योच भाशा अस्तित्व राखपा खातीर कश्ट घेतात. भारतांत भोजपुरी, बोडो, स्पेनांत बास्क, युरोपांत सामी सयत कोंकणी भास जिवी दवरपाचे यत्न सुरू आसात ही अभिमानाची गजाल. कोंकणी उलोवपी लोकांचे तुळेंत साहित्य निर्मिती व्हड प्रमाणांत जाता. संविधानाचे आठव्या अनुसुचींतल्यो 22 भाशां मदीं कोंकणी भाशेंत सगळ्यांत चड पुस्तकां आसात. साहित्य निर्मितींत कोंकणी भास मुखार आसा. हे भाशेक जायत्या अडचणींक तोंड दिवचें पडलां आनी अजून ते चालू आसा. अशें आसून लेगीत ही भास वाडत आसा. कोंकणी भाशेंतल्या लेखकांक साहित्य अकादेमी, ज्ञानपीठ पुरस्कारय फावो जाल्यात.

ह्या अधिवेशनांत केरळ, कर्नाटक, गोंय आनी महाराष्ट्रांतले प्रतिनिधी हाजीर आसात. प्रशांत नायक हांणी मुखेल सोयरे आनी मानेस्तांक येवकार दिलो. गोंयांत कोंकणी भास अजून पुरायपणान चालीक लावपाची आसा. प्रशासकीय पांवड्यार कोंकणीचो उणाव आसा. नव्या कोंकणी शाळांक परवानगी मेळना. सरकारी आनी विद्यापीठाचे भरतींत कोंकणी सक्तीची ना, अशें प्रस्न उप्रासतात. हाचे भायर कर्नाटक सरकारान कोंकणीक भास म्हूण मान्यताय दिली पूण कोंकणी विशय शिकोवपी शिक्षकांक सरकार पगार दिना. कर्नाटकांतल्या संकलेश्वर गांवांतल्या लोकांक देवाचें मीस (प्राथना) कोंकणींत जाय आशिल्लें. ते झगडले आनी कोंकणींतल्यान प्रार्थना करपाक सुरवात जाली, अशें नायक हांणी सांगलें.

बेळगांव, गडिंग्लजांतल्या कोंकणी उलोवप्यांचे प्रस्न वेगळेच आसा. राज्य सरकार गोंयांतल्या कन्नड माध्यमाच्या शाळांक सगळ्या तरांचे अनुदान दिता जाल्यार कर्नाटकांतल्या कोंकणीकय थळाव्या सरकारा कडल्यान अनुदान मेळपाची गरज आसा. कर्नाटकांत कोंकणीक अनुदान दिवंक ना जाल्यार राज्यांतल्या कन्नड शाळांक दिवपी अनुदान गोंय सरकारान बंद करचें, अशी मागणी नायक हांणी केली. शेंकड्यांनी वर्सां सगल्या धर्मांची संस्कृताय तिगोवन दवरपी गोंय, गोंयकारां मदीं कांय धर्मांध लोक फूट घालपाचो यत्न करतात, ही दुस्वासाची कीड आतांच मारपाची गरज आसा, अशेंय नायक हांणी सांगलें.
नंदगोपाळ शेणय हांणी सांगलें, अधिवेशनांत तरणाट्यांची उपस्थिती पळोवन कोंकणीचो फुडार बरो आसा अशें दिसता. जायत्या वाठारांनी स्थलांतराक लागून कोंकणी उलोवप्यांचो आंकडो उणो जायत आसा. सध्या डिजिटल युगांत आर्टिफिशिअल इंटेलिजन्सचो वापर कसो करूं येता हाचे यत्न सुरू आसात. ते कोंकणींतल्यान सोदपाक मेळपाक जाय अशें यत्न करपाची गरज आसा. सगळे कडेन कोंकणीचो वापर जावपा खातीर यत्न करपाक जाय. संवसारभर कोंकणी मनीस कितें करतात तें समजून घेवपा खातीर आनी संपर्कांत रावपा खातीर लोकांक एकठांय हाडपा खातीर कोंकणी अॅप तयार करपाक जाय असो विचार शेणाय हांणी मांडलो.

साबार विशयां वयल्या चर्चा सत्रांचें आयोजन

अखील भारतीय कोंकणी परिशदेच्या अधिवेशनांत वेगवेगळ्या विशयांचेर चर्चा सत्रां जावपाचीं आसात. ‘राष्ट्रीय शिक्षण धोरण आनी कोंकणी भास- आव्हानां आनी उपाय’, ‘शासन आनी लोकप्रशासनांत राजभाशेचें म्हत्व’, ‘भाशीक अल्पसंख्यांक- स्थिती आनी फुडार’, ‘कोंकणी भाशेक तंत्रगिन्यानाचो संबंद’, ‘कोंकणी अस्मिताय आनी अस्तित्वाचे प्रस्न: फुडली दिका’ हें परिसंवाद आनी साहित्य सादरीकरणाचीं दोन सत्रां आयोजीत केल्यात. 27 ऑक्टोबराक दनपारां 3:30 वरांचेर जावपी समारोप सुवाळ्यांत उद्देगपती अवधूत तिंबलो मुखेल सोयरे म्हूण हाजीर आसतले.