भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कोंकणी सरस्पतींतल्या पुस्तकांचो सोद घेतना आनीक एक सुंदर पुस्तक हाताक लागलें, बरोवपी ऍन्थोनी वेरोनिका फेर्नांडीस म्हजो इश्ट आनी कोंकणी भाशेची मोगी हाचें. ताणें कोंकणी भाशे खातीर काम केलां तें लिपून आसा. कोंकणी राजभास चळवळी वेळार थावन हांव ताका वळखता पूण आयज तो हयात ना. 2020 वर्सा ताणें आपले अणभव सांगपी एक पुस्तक बरयलें ‘फ्रॉम कोकोनट ट्रीस टू ऑयल वॅल्स’. ताच्या सुंदर विचारांची कोंकणी मनशांक वळख जावंची म्हण मुंबयत (तेन्ना) रावपी वल्ली क्वाद्रूस हाणें ‘माडा थावन तेला खणी परयांत’ असो त्या इंग्लीश पुस्तकाचो अणकार केलो आनी कोंकणगार प्रकाशन संस्थे वरवीं रोमी, नागरी आनी कन्नड ह्या तीन लिपयांनी पर्गटायलें. अशें जाल्ल्यान ह्या पुस्तका वरवीं इंग्लीश पुस्तकाची कोंकणीच्या तिनूय लिपीं मदें एक नवो पूल निर्माण जालो. ह्या पुस्तका खातीर बरोवपी ऍन्थोनी वेरोनिकाक आनी अणकारपी तसोच लिपयांतरकार वल्ली क्वाद्रूस हांकां परबीं आनी शाबासकी.
फाटभूंय
आमच्या स्कुलांतल्या पुस्तकांनी आमकां वेग-वेगळ्या झुजां विशीं म्हायती मेळटा. भारतांत जाल्लो वेग-वेगळ्या राजांचो संघर्श, ब्रिटिशांचें आगमन, तांचे कडल्यान स्वतंत्र मेळोवंक केल्लो संघर्श, भारत-पाकिस्तान झूज, भारत- बांगलादेश झूज, संवसारीक झुजां, तांकां लागून जाल्ली अर्थीक स्थिती, आदी विशीं बरयल्लें मेळटा. पूण कोंकणी भाशेंत झुजां विशीं बरयिल्लें साहित्य आसा? एका राश्ट्रीय परिसंवादांत हे विशीं प्रस्न उबो जालो. झुजां विशीं कोंकणींत बरपां नात हें मानून घेवन, जशें हेर देसाच्या साहित्यांत असलीं बरपां मेळटात, तेच धरतेचेर इंग्लीश भाशेंत आशिल्लें ऍन्थोनी वेरोनिकाचें ‘फ्रॉम कोकोनट ट्रीस टू ऑयल वॅल्स’ पुस्तक वल्ली क्वाद्रूसान अणकार करून ‘माडा थावन तेला खणी परयांत’ हें निर्माण करून त्या प्रस्नाक जाप दिली.
पुस्तकाचो गाभो
ह्या पुस्तकांत गोंयचीं आनी कुवेटांतलीं 27 प्रकरणां आसात. पयल्याच प्रकरणांत बरोवपी कुवेट पावता तें आनी थंयची परिस्थिती कळयता. मागीर ल्हान-ल्हान प्रकरणांनी गोंयचीं इंग्लीश स्कुलां, गोंयकारांक कुवेटाक कसो येवकार मेळटालो, आपल्या भिन्न अभिप्रायांत बरोवपी आपल्या गांवची कांदोळेची खबर सांगता. हो गांव ‘फादर ऑफ हिप्नॉटीझम’ आबे फारियाचोय आशिल्लो म्हणटना, कुवेटात लोक कशे पावले, काम करताले ते विशीं बरोवपी उजवाड घालता. कुवेटाचे राजा, कुवेटाच्यो तेला खणी, अवर लेडी ऑफ अरेबिया चर्च, थंयचें राहणीमान, गोवन ओवरसीस असोसियेशन, कंपनींत वावुरतल्यां मदें शिस्त, ती मोडली जाल्यार जावपी ख्यास्त, आया रुपान वावरपी गोंयकान्न बायलांचें हाल, दयाळ-मायाळ तशें क्रूर अरबांची खबर, कामदारां मदलो जातीभेद, एशियाच्या लोकाचेर जावपी अन्याय, गोवा- कुवेट सॉलिडारिटी सेंटर, अशी बरींच प्रकरणां बरोवपी आमचे नदरेक हाडटा. ‘जातिंचें पिशेपण’, ‘हप्त्या आदीं…’, ‘एके जखमेचो अणभोग’, ‘तणावान भरिल्ले दीस’, ‘व्हड आकांताची रात’ हीं प्रकरणां मात्शीं लांब आसात. अठराव्या प्रकरणांत बरोवपी ‘बायबलाचें अजाप’ हातूंत बायबलाक लागून आपूण कसो साल्वार जालो ते विशीं बरयता.
एक खाशेलें प्रकरण
पुस्तकाक सुंदर रितीन बरयल्ले प्रस्तावनेंत वल्ली बाबान बरोवप्याची एक याद मुद्दाम नोंद केल्या – एका दिसा तो सदांपरीं सकाळीं ऑफीसाक वेचे वाटेर ताका मुखल्यान इराकी सोल्जर बंदूक जोखून येंवचे दिसले. सोल्जरांनी ताका रावोवन ताची जप्ती करूंक धरतना ताच्या पर्सांत बायलेचो फोटो आशिल्लो पळेवन सोल्जरांनी विचारलें, “ही बायल कोण?”
बाब वेरोनिकान जाप दिली “ही म्हजी बायल.” त्या वेळार सोल्जरांनी जाप दिवन म्हणलें, ‘तुका जिवो उरूंक आशा आसा तर वचून तिका आमचे लागीं आपोवन हाड.’ तेन्ना वेरोनिका बाबान जाप दिवन म्हणलें, ‘ती इंडियांत आसा, कुवेटांत न्हय.’
खाशेलेपण
पुस्तकांत कांय फोटू आसात जे पुस्तकांतल्या प्रकरणांक म्हत्व हाडटात. तशेच कांय फोटू बरोवप्याच्या बऱ्या कार्याचे आसात. वल्ली क्वाद्रूसान पुस्तकाक प्रस्तावना बरयतना बेस-बरे तरेन गोंयचो आनी कुवेटचो इतिहास बरयला. पुस्तकांत जें किते आसा, तें काल्पनीक न्हय तर अस्सल इतिहासीक आनी वास्तवीक घडणुको आसात. तातूंत उल्लेख केल्ल्यो तारखो दस्तावेज म्हण वापरपा सारक्यो आसात. हें पुस्तक दस्तावेजाच्या रुपान वापरपा इतल्या मोलाचें आसा.
पुस्तकांतली भास
ह्या पुस्तकाचो लिपयांतरकार गोंयकार न्हय. तो मूळ मंगळुरी पूण एक नीज कोंकणी मनीस. एम. बी. ए. शिकून आनी गल्फ आनी येवरपांत उंचली नोकरी करून लेगीत आजुनूय कोंकणीच्या मोगान लासतल्या वल्ली बाबान आपलेच शैलींत रोमी आनी देवनागरी कोंकणी बरयल्या. म्हणून गोंयच्या वाचप्यांक मात्शे अडचण जावंयेता. पूण कोंकणी मनशांचीं बरपां लिपींनी वांटून गेल्ल्या कोंकणी मनशांक पावचीं हो उद्देश साध्य करून ताणें एक मजबूत पूल निर्माण केला ही तोखणायेची गजाल आमी मानून घेवंक जाय. खऱ्या घडितांचेर आदारीत हें इतिहासीक पुस्तक समेस्त कोंकणी मनशां मेरेन पावचें म्हण ताणें थोकोस घेतला.
प्रस्तावनेंतले उत्फर्के
बरोवप्या बराबर कुवेटांत वावरिल्लो वल्ली बाब आपणाचे उत्फर्के उगतायतना प्रस्तावनेंत म्हणटा, “परकी शारांत गेल्ल्या सर्वांक बरेंच मेळ्ळें म्हणूंक जायना. जायत्यांनी आपल्यांक होगडायले, जायत्यांनी आपलेपण होगडायलें, आनी धन पुंजांवचे धांवणेंत जायत्यांनी आपली अस्मिताय आनी स्वाभिमानूय होगडायलो. ही हकीकत, पूण थोड्यांनी तरी, फुडारा विशीं दिश्टावो दवरून, समाजा खातीर, मांयगांवांत गरज आसच्या भांवडां पासत कुमक करच्या इराद्यान संघटना घडली, मांयभास, मांयगांवची संस्कृती, कला, संगीत, तियात्र-नाटक, तशेंच रंगमंच अशें जायत्या शेतांक खूब पाटिंबो दिलो. आर्थीक रितीन मात्र न्हय, मांयभाशीक कलाकारांक उमेद दिवंचे पुरस्कार, इनामां, काणिको, मान-सम्मान दिलो… पूण केन्नाय चिंतूंक गेलेनात; जेन्ना आमी काम करचो परकी देस आमकां ना जालो तर, वा परगांवच्या आमच्या कामाक विघ्न आयलें तर आमचे पासत कोण आसतलो?”
सोंपयतना…
ह्या पुस्तकांतलीं प्रकरणां म्हणल्यार बरोवप्याचे जिणेंतल्या संघर्शाच्यो थोड्यो काणयो, थोडो इतिहास आनी थोडो अणभव आसा. पुस्तक वाचतां-वाचतां हीं प्रकरणां फकत गोंयकारांचीं न्हय तर कोंकणी मनशांचीं, परक्या देसांतल्या तांच्या वावरा विशीं, वागणुके विशीं आसात. कांय प्रकरणांनी भिरांकूळ वास्तवीक परिस्थिती पिंतारिल्ल्याचो आभास आनी परदेसांत आशिल्ल्यांच्या त्यागाची अनुभुती जाले बगर रावना. वल्ली बाबान जो पूल बांदलां तशे आनीक जायते पूल आमकां बांदपाचे आसात. विविधतायेंत एकवट आसा हें सिद्ध करपाचें आसा. कोंकणी भाशेच्या सगळ्या लिपींक सांगाता दवरूंक आनी कोंकणी मनशांचो एकवट सांबाळूंक असल्या पुलांची चड गरज आसा.
– विन्सी क्वाद्रूस, राय, साश्ट, गोंय.
मो. – ९८२२५८७४९८
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
